Aleje Pojezierza Iławskiego

Aleje Pojezierza Iławskiego

kod: PLH280051
specjalny obszar ochrony siedlisk
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Mezoregion	Pojezierze Iławskie
Data utworzenia	2011
Powierzchnia	377,25 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Aleje Pojezierza Iławskiego
Położenie na mapie Polski Aleje Pojezierza Iławskiego
53°41′51″N 19°23′18″E/53,697500 19,388333

Aleje Pojezierza Iławskiego (kod obszaru PLH280051) – specjalny obszar ochrony siedlisk utworzony w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, o powierzchni 377,25 ha, położony w województwie warmińsko-mazurskim, powiecie iławskim^[1].

Obszar „Aleje Pojezierza Iławskiego” został zatwierdzony w 2011 roku przez Komisję Europejską jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty^[1]. W 2018 roku rozporządzeniem Ministra Środowiska został formalnie zatwierdzony jako specjalny obszar ochrony siedlisk^[2].

Obszar jest położony w centralnej części Pojezierza Iławskiego. Obejmuje ochroną przydrożne aleje i zadrzewienia w gminach Susz i Iława, zasiedlone m.in. przez pachnicę dębową. W skład obszaru wchodzą m.in. odcinki dróg łączące dawne majątki ziemskie w okolicach Kamieńca, Szymbarku i Gardzienia. Aleje te tworzą sieć dróg wojewódzkich (nr 515, 520 i 521), powiatowych i gminnych, zarówno gruntowych jak i asfaltowych.

Najczęściej występującym drzewem w alejach jest lipa 52%, następnie jesion wyniosły 11%, klon zwyczajny 10%, dąb szypułkowy 10% i inne gatunki 17%.

Większość poboczy dróg gruntowych nie jest koszona, stanowiąc siedlisko drobnych bezkręgowców. Krzewy wzdłuż dróg stanowią miejsca lęgowe dla ptaków m.in. gąsiorka i jarzębatka. Aleje Pojezierza Iławskiego są jednym z większych stanowisk pachnicy dębowej, ciołka matowego, tęgosza rdzawego, kusaka Velleius dilatatus oraz innych próchnojadów (stwierdzono 23 gatunki). Na uwagę zasługuje obecność tęgosza rdzawego, największego krajowego przedstawiciela chrząszczy z rodziny sprężykowatych. Gatunek ten jest objęty ochroną gatunkową, występuje w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt z kategorią UV (gatunki wysokiego ryzyka, narażone na wyginięcie). Jego larwa zasiedla dziuple drzew i jest drapieżnikiem polującym na larwy chrząszczy z rodziny Cetoniidae, w tym pachnicy dębowej. Próchnowiska w dziuplach są wykorzystywane również jako miejsca inkubacji przez zaskrońce.

Wśród roślin znajdziemy: kukułkę szerokolistną, kalinę pospolitą, przytulię wonną, przylaszczkę pospolitą, pierwiosnek lekarski, porost nadrzewny odnożycę jesionową, barwinek pospolity. Aleje spełniają ważną rolę w kształtowaniu krajobrazu.

Zagrożeniami dla obszaru stanowi:

• wycinka zadrzewień (zwłaszcza podczas modernizacji dróg),
• wybiórcze usuwanie pojedynczych starych drzew ważnych dla pachnicy dębowej,
• zasolenie poboczy dróg, co powoduje zamieranie drzew,
• intensyfikacja rolnictwa, która wiąże się z likwidacją wszelkich zadrzewień śródpolnych,
• presja turystyczno-rekreacyjna, w tym osadnicza.

Aleje Pojezierza Iławskiego w większości są zlokalizowane na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Iławskiego część A i B oraz Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Dodatkowo część z nich jest objęta ochroną jako pomniki przyrody:

• Aleja Napoleońska w Szymbarku
• Aleja śródpolna prowadząca ze wsi Gardzień do starego koryta rzeki Osy w stronę Szymbarka
• Śródpolna aleja o długości ok. 3 km prowadząca z miejscowości Kamionka w stronę Szymbarka wzdłuż Jeziora Szymbarskiego
• Aleja prowadząca od miejscowości Szymbark w kierunku wschodnim od szosy Iława – Susz do drzewostanu oddz. 180 (N-ctwo Iława, 2007 r.)
• Aleja od lasu oddz. 94 (N-ctwo Iława, L-ctwo Gardyny) w kierunku północno-zachodnim do szosy Iława – Susz
• Aleja z miejscowości Zieleń do Olbrachtowa
• Śródpolna aleja prowadząca od miejscowości Kamieniec w kierunku północno-wschodnim do lasu.

• natura2000.gdos.gov.pl Aleje Pojezierza Iławskiego – SDF

• Aleje Pojezierza Iławskiego. [w:] Natura 2000 a turystyka [on-line]. Instytut na rzecz Ekorozwoju. [dostęp 2019-04-07].