15 Dywizja Piechoty (LWP)

15 Dywizja Piechoty
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1955
	Tradycje
Kontynuacja	15 Dywizja Zmechanizowana im. Gwardii Ludowej
	Dowódcy
Pierwszy	płk Maksymilian Nakonieczny
Ostatni	płk Włodzimierz Kopijkowski
	Organizacja
Numer	JW 2576
Dyslokacja	Olsztyn
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	Warszawski OW; 8 Korpus Piechoty; 8 Korpus Armijny

15 Dywizja Piechoty – związek taktyczny ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Dywizja powstała na bazie 8 i 9 zapasowego pułku piechoty, na podstawie rozkazu organizacyjnego naczelnego dowódcy WP z 3 czerwca 1945. Zorganizowano ją jeszcze według etatu wojennego. Jej sztab stacjonował w Olsztynie^[1]. W jej skład weszły m.in. 50., 53. i 54. pułk piechoty, 55 pułk artylerii, 19 samodzielny dywizjon artylerii przeciwpancernej, 46 samodzielny batalion saperów, 27 samodzielny batalion łączności oraz 20 samodzielny batalion sanitarny. Aby ułatwić prace organizacyjne, na czas formowania wszystkie jednostki dywizji rozlokowano w Olsztynie^[2].

Dywizja wchodziła w skład Okręgu Wojskowego Warszawa, zaś w latach 1951–1953 8 Korpusu. W 1951 przeniesiono dywizję na etaty dywizji piechoty typu B „konna mała”^[3].

W 1955 dywizję przeformowano na 15 Dywizję Zmechanizowaną., która później otrzymała imię "Gwardii Ludowej".

Osobny artykuł: 15 Dywizja Zmechanizowana im. Gwardii Ludowej.

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji^[4]

płk Maksymilian Nakonieczny czerwiec 1945 – październik 1945
płk/gen. bryg. Konstanty Kontrym – do czerwca 1947
płk Józef Kuropieska – do października 1947
płk Roman Garbowski – do 1949
ppłk/płk Józef Kamiński – do 1951
płk Józef Sobiesiak – (13 lipca 1951 – 16 kwietnia 1952)
płk Włodzimierz Kopijkowski

Szefowie sztabu dywizji

ppłk Włodzimierz Ławrientiew – czerwiec 1945^[5]

Oficerowie sztabu dywizji

ks. ppłk Jan Kroczek – proboszcz dywizji (od 15 grudnia 1947)^[6]
Henryk Antoszkiewicz

Zastępcy dowódcy ds. polityczno-wychowawczych

kpt Mieczysław Harley – czerwiec 1945^[5]

Struktura organizacyjna

W 1948 jednostki dywizji rozmieszczone były w następujących garnizonach:

Nazwa jednostki	Miejsce stacjonowania
Dowództwo 15 DP	Olsztyn
50 pułk piechoty	Olsztyn
53 pułk piechoty	Ostróda
54 pułk piechoty	Mrągowo
55 pułk artylerii lekkiej	Morąg^[1]
19 dywizjon artylerii przeciwpancernej	Olsztyn
46 batalion saperów
27 samodzielny batalion łączności
20 samodzielny batalion sanitarny
15 samodzielna kompania wywiadowcza
samodzielna szkolna kompania strzelecka
samodzielna kompania karabinów maszynowych przeciwlotniczych
18 samodzielna kompania obrony przeciwchemicznej
28 samodzielna samochodowa kompania podwozu
40 piekarnia polowa
30 samodzielny ambulans weterynaryjny
pluton dowodzenia artylerii dywizji
ruchome warsztaty taborowo -mundurowe
wojskowa stacja pocztowa nr 3251
kasa polskiego banku państwowego nr 2130

Zmiany w strukturze organizacyjnej

2 września 1952 zaszły zmiany w podporządkowaniu poszczególnych oddziałów i pododdziałów:

Dowódcy 15 Dywizji Piechoty podporządkowano:

94 pułk piechoty z Morąga ze składu 22 Dywizji Piechoty
66 pułk piechoty z Olsztyna ze składu 21 Dywizji Piechoty
117 pułk artylerii lekkiej z Ostródy ze składu 21 Dywizji Piechoty
21 dywizjon artylerii przeciwpancernej z Giżycka ze składu 18 Dywizji Piechoty

Dowódca 15 Dywizji Piechoty przekazał:

50 pułk piechoty z Lidzbarka Warmińskiego → dowódcy 21 Dywizji Piechoty
54 pułk piechoty z Mrągowa → dowódcy 22 Dywizji Piechoty
55 pułk artylerii lekkiej z Morąga → dowódcy 21 Dywizji Piechoty

Uwagi

↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.3.1946

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.
↑ Łach 2011 ↓, s. 263.
↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 149.
↑ Mąsior 2005 ↓.
↑ ^a ^b RobertR. Syrwid RobertR., Opis miasta Olsztyna z 3 grudnia 1947 roku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1(303), 2019, s. 129 .
↑ Patrycja Kaczmarska: Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945–1964. caw.wp.mil.pl. s. 186. [dostęp 2018-02-27].

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Wiesław Łach. Problemy bezpieczeństwa Polski Północnej po II wojnie światowej. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 3 (161), 2011. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.
WiesławW. Mąsior WiesławW., Dowódcy dywizji Wojska Polskiego [online], Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 8 października 2005 [dostęp 2018-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-05] .

[1] Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.3.1946

[CITEREFKajetanowicz2005429-2] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.

[CITEREFŁach2011263-3] Łach 2011 ↓, s. 263.

[CITEREFKajetanowicz2005149-4] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 149.

[CITEREFMąsior2005-5] Mąsior 2005 ↓.

[Syrwid-6] RobertR. Syrwid RobertR., Opis miasta Olsztyna z 3 grudnia 1947 roku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1(303), 2019, s. 129 .

[7] Patrycja Kaczmarska: Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945–1964. caw.wp.mil.pl. s. 186. [dostęp 2018-02-27].

[a]

Korpusy piechoty	1 KP (1944) 1 KP (1949–1952) 2 KP (1944) 2 KP (1949–1952) 8 KP 9 KP 11 KP 12 KP 1 KA (1945) 1 KA (1952–1956) 2 KA (1945) 2 KA (1952–1956) 4 KA 8 KA 9 KA 11 KA 12 KA Korpus Przeciwdesantowy
Dywizje piechoty	1 DP 2 DP 3 DP 4 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 13 DP 14 DP 15 DP 16 DP 17 DP 18 DP 21 DP 22 DP 23 DP 24 DP 25 DP 27 DP 29 DP 30 DP 34 DP 37 DP 40 DP
Brygady Piechoty	1 BPZmot 1 BZap 2 BZap
Pułki piechoty	1 pp 2 pp 3 pp 4 pp 5 pp 6 pp 7 pp 8 pp 9 pp 10 pp 11 pp 12 pp 13 pp 14 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 20 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 25 pp 26 pp 27 pp 28 pp 29 pp 30 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 37 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 44 pp 45 pp 46 pp 47 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 54 pp 55 pp 56 pp 57 pp 60 pp 61 pp 62 pp 65 pp 70 pp 74 pp 75 pp 76 pp 77 pp 78 pp 79 pp 81 pp 83 pp 84 pp 85 pp 86 pp 87 pp 88 pp 90 pp 91 pp 92 pp 94 pp 95 pp 96 pp 97 pp 98 pp 104 pp 1 zpp 2 zpp 3 zpp 4 zpp 5 zpp 6 zpp 7 zpp 8 zpp 9 zpp
Uzbrojenie	pist. TT rkm RPD pm PSS pm PPSz kb Mosin ckm Maxim

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW