1581
Rządzący państwami w 1581
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 22 stycznia-8 marca – w Warszawie obradował sejm zwyczajny[1].
- 31 stycznia – Radomyśl Wielki otrzymał prawa miejskie.
- 27 czerwca – I wojna polsko-rosyjska: 30-tysięczna armia moskiewsko-tatarska spaliła kilkaset domów na przedmieściach Mohylewa, jednak 200 husarzy z roty Marcina Kazanowskiego zaatakowało oblegających i powstrzymywało dalszy atak, a potem, po przybyciu odsieczy w postaci roty Temruka Szymkowicza i roty porucznika Halibeka, odparła spod miasta.
- 24 sierpnia – oblężenie przez Jana Zamoyskiego wraz ze Stefanem Batorym twierdzy Psków
- Utworzenie Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego na wzór Koronnego.
- Przetłumaczenie Zwierciadła saskiego na język polski przez Pawła Szczerbicza.
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]- 4 kwietnia – korsarz Francis Drake, po zakończeniu rejsu dookoła świata, otrzymał tytuł szlachecki od królowej Elżbiety I.
- 17 kwietnia – Kortezy Portugalii ogłosiły Filipa II Hiszpańskiego królem Portugalii.
- 14 lipca – został aresztowany angielski jezuita Edmund Campion.
- 25 lipca – zwycięstwo Portugalczyków nad Hiszpanami w bitwie koło Zatoki Salga, na leżącej w archipelagu Azorów wyspie Terceira.
- 26 lipca – ogłoszono niepodległość konfederacji północnych prowincji Niderlandów od Hiszpanii.
- 6 września – wojny inflanckie: wojska szwedzkie zdobyły Narwę i dokonały masakry rosyjskich obrońców i mieszkańców.
- 11 września – założona została Kompania Turecka, z której w 1592 powstała Kompania Lewantyńska[2].
- Katarzyna Medycejska wystawia pierwszy w historii balet Le Ballet Comique de la Reyne (Komiczny Balet Królowej).
Urodzili się
[edytuj | edytuj kod]- 4 stycznia – James Ussher, anglikański arcybiskup (zm. 1656)
- 16 marca – Pieter Corneliszoon Hooft, holenderski poeta, dramaturg i historyk epoki renesansu (zm. 1647)
- 19 kwietnia – Joachim Fryderyk von Mansfeld, niemiecki hrabia i pułkownik królewski (zm. 1623)
- 24 kwietnia – Wincenty à Paulo, święty, francuski duchowny katolicki (zm. 1660)
- 18 lipca – Hendrik Brouwer, holenderski odkrywca i żeglarz Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej (zm. 1643)
- 2 października – Juan Ruiz de Alarcón, hiszpańskojęzyczny dramaturg pochodzący z Nowego Świata (zm. 1639)
- 21 października – Domenichino, włoski malarz i rysownik okresu baroku (zm. 1641)
- 1 listopada – Adriaan Pauw, holenderski polityk, Wielki Pensjonariusz Holandii (zm. 1653)
- 7 listopada – Maria Elżbieta Wittelsbach (Pfalz-Zweibrücken), księżniczka Palatynatu-Zweibrücken, księżna Palatynatu-Veldenz (zm. 1637)
- 9 grudnia – Emilia Antwerpiana Orańska, księżniczka Oranii, księżna Palatynatu-Zweibrücken-Landsberg (zm. 1657)
- 10 grudnia – Ernest Magnus Denhoff, wojewoda parnawski 1640 r., starosta dorpacki, starosta telszewski (zm. 1642)
- data dzienna nieznana:
- Stanisław Baryczka, burmistrz Starej Warszawy (zm. 1651)
- Antoine Coëffier de Ruzé, marszałek Francji (zm. 1632)
- Melchior Ferdynand de Gaschin, starosta księstwa opolsko-raciborskiego (zm. 1665)
- Edmund Gunter, matematyk, wynalazca i konstruktor licznych przyrządów pomiarowych (zm. 1626)
- Frans Hals, holenderski malarz okresu baroku (zm. 1666)
- Andrzej Hünefeld, drukarz i księgarz gdański pochodzenia niemieckiego (zm. 1666)
- Jan Karol Konopacki, przewidziany na biskupa warmińskiego oraz na administratora apostolskiego diecezji sambijskiej (zm. 1643)
- Karol Malapert, belgijski jezuita i astronom (zm. 1630)
- Hieronim Morsztyn, polski poeta barokowy (zm. 1623)
- Łukasz Opaliński starszy, marszałek wielki koronny 1634–1650, marszałek nadworny koronny (zm. 1654)
- Jan Opaliński, wojewoda kaliski i poznański (zm. 1637)
- P'yŏnyang Ŏngi, koreański mistrz sŏn, uczeń Sǒsana Taesy (zm. 1644)
- Stefan Sadorski, właściciel majątków ziemskich w Prusach Książęcych (zm. 1640)
- Jean Duvergier de Hauranne, francuski teolog, prezbiter, opat. Jeden z głównych przedstawicieli jansenizmu (zm. 1643)
- Mikołaj Sapieha Pobożny, wojewoda brzeskolitewski i miński (zm. 1644)
- Giovanni Battista Soria, włoski architekt (zm. 1651)
- Bernardo Strozzi, włoski malarz okresu baroku (zm. 1644)
- Elizabeth Jane Weston, angielska poetka nowołacińska (zm. 1612)
- Maciej Węgierski, protestancki kaznodzieja (zm. 1638)
Zmarli
[edytuj | edytuj kod]- 27 maja – Krzysztof Batory, książę Siedmiogrodu (ur. 1530)
- 9 października – Ludwik Bertrand, hiszpański dominikanin, święty katolicki (ur. 1526)
- 8 listopada – Gabriel Bekiesz, dowódca węgierski w służbie Rzeczypospolitej (ur. ?)
- 1 grudnia:
- Aleksander Briant, angielski jezuita i męczennik (ur. 1556)
- Rudolf Sherwin, angielski duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. ok. 1550)
- data dzienna nieznana:
- Antoni (metropolita Moskwy), metropolita Moskwy i Wszechrusi (ur. 1501)
- Jakub Uchański, prymas Polski, sekretarz wielki koronny (ur. 1502)
- Mikołaj Sienicki, podkomorzy chełmski, polityk ruchu egzekucyjnego, wielokrotny marszałek sejmu (ur. ok. 1520)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 265
- ↑ Mortimer Epstein: The early history of the Levant Company. London G. Routledge, [1908].
