Áed III Aired

Áed III Aired, Áed III Airech („Szlachetny”) lub Áed III Airdd (zm. 698 r.) – król Dál nAraidi na terenie irlandzkiego Ulaidu (Ulster) od 690 r. do swej śmierci.

W VI i VII w. królestwo Dál nAraidi było częścią konfederacji plemion Cruithni na terenie krainy Ulaid. Áed był członkiem klanu Uí Dercu Chéin, który zamieszkiwał w dolinie rzeki Lagan na granicy obecnych hrabstw Down i Antrim.

Według Księgi z Leinsteru objął władzę nad Dál nAraidi po śmierci Aililla mac Dúngaile (zm. 690). Zaś jego następcą został brat poprzednika, Cú Chuarán mac Dúngaile. Roczniki pod r. 698 rejestrują śmierć Áeda w bitwie pod Telach Garraisc w Fernmag (Farney, hr. Monaghan) wraz z Conchobarem Macha mac Máele Dúin, królem Airthir (plemię Airgíalla w ob. hr. Armagh). Prawdopodobnie byli oni sprzymierzeńcami walczącymi przeciw Uí Cremthainn (inne plemię Airgialla na wschodzie hr. Fermanagh i północy hr. Monaghan). Inna wersja, znajdująca się „Rocznikach Fragmentarycznych”, informuje, że Conchobar był jego wrogiem i z tego powodu pozabijali się nawzajem w bitwie. Przyczyną wojny mogła być ochrona kościelnej niezależności Armagh od Uí Néill, którzy podporządkowali od siebie Airgíalla.

• An Irish-English Dictionary, by E. O’Reilly, a new edition, carefully revised, and corrected, with a Supplement, by J. O’Donovan, Dublin 1864, s. 20.
• Book of Leinster, formerly Lebar na Núachongbála, Vol. I, ed. R. I. Best, O. Bergin and M. A. O'Brien, first edition, Dublin 1954, s. 195.
• Byrne F. J., Irish Kings and High-Kings Four Courts Press, Second edition (Repr.), Dublin 2004, s. xvii, 109 i 117, ISBN 1-85182-552-5.
• The Chronicle of Ireland, transl. with an introduction and notes T. M. Charles-Edwards, Vol. 1, Liverpool University Press 2006, s. 173, ISBN 978-0-85323-959-8.