Plujka pospolita

Plujka pospolita
	Calliphora vicina
	Robineau-Desvoidy, 1830
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	sześcionogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Rodzina	plujkowate
Podrodzina	Calliphorinae
Rodzaj	Calliphora
Gatunek	plujka pospolita
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 30 paź 2024, była oparta na tej wersji.

Plujka pospolita (Calliphora vicina), nazywana też muchą niebieską – gatunek muchówki z rodziny plujkowatych, nekrofag.

Gatunek ten jest ważny w dziedzinie medycyny sądowej, podczas dochodzenia w sprawach morderstw, mucha ta jest obecnie jednym z najważniejszych dowodów entomologicznych, ze względu na możliwość ustalenia dokładnego czasu zgonu, na podstawie wielkości larw i kolonizacji ciała po śmierci.

Taksonomia

Calliphora vicina została opisana przez francuskiego entomologa Jeana Baptiste Robineau-Desvoidy’ego w 1830 roku^[1].

Synonimy

Calliphora insidiosa Robineau-Desvoidy, 1863
Calliphora monspeliaca (Jean Baptiste Robineau-Desvoidy), 1830
Calliphora musca (Jean Baptiste Robineau-Desvoidy), 1830
Calliphora nana (Jean Baptiste Robineau-Desvoidy), 1830
Calliphora rufifacies Macquart, 1851
Calliphora spitzbergensis (Jean Baptiste Robineau-Desvoidy), 1830
Musca aucta Walker, 1852
Musca erythrocephala Meigen, 1826
Musca thuscia Walker, 1849

Opis

Calliphora vicina znana jest jako mucha niebieska ze względu na metaliczno-niebiesko-szare zabarwienie jej tułowia i odwłoku. Jest to podstawowy element, po którym łatwo można odróżnić ten gatunek od powszechnie znanej muchy plujki (Calliphora vomitoria), która posiada czerwonobrunatne oczy. Mucha niebieska w locie ma około 10–11 mm długości.

Różnice pomiędzy gatunkami Calliphora można znaleźć tylko na osobnikach dojrzałych, identyfikacja na etapach larwalnych jest prawie niemożliwa.

Cykl życia

Calliphora vicina przechodzi pięć pokoleń w roku, rozmnaża się przy temperaturze 27˚C (81˚F). Samica może znieść do 300 jaj, na świeżej padlinie lub na otwarte, ropiejące rany. Larwy muchy przechodzą przez trzy stadia larwalne. Pierwsze po około 24 godzinach od złożenia jaj. Następne stadium rozpoczyna się po następnych 20 godzinach, a trzecie w ciągu kolejnych 48 godzin. Przy wystąpieniu korzystnych warunków, larwy żerują ("tuczą się") około trzech do czterech dni. Kiedy osiągną odpowiednią wielkość, następuje ich rozproszenie, w celu znalezienia odpowiedniego miejsca do przepoczwarzenia. Dojrzała mucha żyje około 11 dni, jeżeli temperatura jest odpowiednia (utrzymuje się na poziomie ok. 27˚C) cykl życia powtarza się od początku. Łączny cykl życia (od złożenia jaj do śmierci dorosłego osobnika trwa ok. 18 dni)^[2].

Czynniki klimatyczne, takie jak temperatura, bezpośrednio wpływają na rozwój jaj oraz szybkość przechodzenia kolejnych stadiów larwalnych muchy. W cieplejszym klimacie czas życia może być nieco krótszy, odpowiednio w chłodniejszych miejscach może się wydłużyć. Znając czas między trzema stadiami larwalnymi muchy oraz badając ich rozproszenie przed przepoczwarzeniem, można dość dokładnie określić czas zgonu np. ofiary zabójstwa. Badanie to jest uznawanym dowodem w postępowaniu karnym^[3].

Występowanie

Plujka pospolita występuje w obszarach miejskich na terenie całych Stanów Zjednoczonych. Najwięcej much jest wczesną wiosną, kiedy kończą się przymrozki a temperatura stabilizuje się na ok. 13–24 ˚C^[4]. Gatunek ten dominuje w Europie i Nowym Świecie. Rozprzestrzenił się także w innych krajach za pośrednictwem portów i lotnisk. Po raz pierwszy zarejestrowano muchę Calliphora vicina w Republice Południowej Afryki w 1965 roku, osobniki tego gatunku zostały zebrane w okolicy Johannesburga, jednak mucha nie skolonizowała tamtego regionu ze względu na tamtejszy niesprzyjający klimat (zbyt wysoka temperatura)^[5].

Dowód zbrodni

Podczas badań dotyczących ustalenia daty śmierci ofiary przestępstwa możliwe jest oszacowanie ekspansji tego owada w skolonizowanym ciele. Specjaliści z zakresu medycyny sądowej w chwili obecnej są w stanie z dość dużą dokładnością określić czas śmierci ofiary (w ograniczonym czasie, tj. kilka dni od zgonu)^[6]. Calliphora vicina odgrywa szczególnie ważną rolę jako dowód w miesiącach zimowych (w mniejszym stopniu latem).

Wiek larw określa się w celu ustalenia czasu zgonu, czas przylotu dorosłej samicy jest istotnym czynnikiem, ponieważ owad przybywa złożyć jaja najczęściej 2-3 godziny po śmierci^[7]. W związku z tym 2-3 godziny powinny zostać dodane do górnego, ustalonego wieku larwy muchy znalezionej na ciele^[8].

Przypisy

↑ Calliphora vicina, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2008-11-25] (ang.).
↑ BCSO Identification – Entomology – Blowfly Life Cycle. [dostęp 2008-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-06)].
↑ L Gomes, Godoy WAC, Zuben CJV. A Review of Postfeeding Larval Disposal: implications for forensic entomology. „Naturwissenschaften”. 5 (93), s. 207-215, 2006.
↑ Case Studies in Forensic Entomology. [dostęp 2008-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-02)].
↑ Williams KA, Villet MH. A new and earlier record of Chrysomya megacephala in South Africa, with notes on another exotic species, Calliphora vicina (Diptera: Calliphoridae.) African Invertebrates. 2006 Dec;47:347-50.
↑ Biologiczna metka – nowe możliwości identyfikacji gatunków Mucha w sądzie. bankdna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)]. (dostęp: 4 grudnia 2008)
↑ Biologiczna metka – nowe możliwości identyfikacji gatunków. bankdna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)]. (dostęp: 4 grudnia 2008)
↑ MD Lang, GR Allen, BJ Horton. Blowfly succession from possum (Trichosurus vulpecula) carrion in a sheep-farming zone. „Med Vet Entomol”. 20 (4), s. 445-452, 2006. PMID: 17199756. (ang.).

Bibliografia

Krajowy Bank DNA Roślin, Grzybów i Zwierząt. bankdna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)]. (dostęp: 4 grudnia 2008)
Case Histories of the Use of Insects in Investigations Wayne D. Lord FBI (en).. research.missouri.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-02)].
Brazoria County Sheriff's Office (en.). brazoria-county.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-06)].

[1] Calliphora vicina, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2008-11-25] (ang.).

[2] BCSO Identification – Entomology – Blowfly Life Cycle. [dostęp 2008-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-06)].

[3] L Gomes, Godoy WAC, Zuben CJV. A Review of Postfeeding Larval Disposal: implications for forensic entomology. „Naturwissenschaften”. 5 (93), s. 207-215, 2006.

[4] Case Studies in Forensic Entomology. [dostęp 2008-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-02)].

[5] Williams KA, Villet MH. A new and earlier record of Chrysomya megacephala in South Africa, with notes on another exotic species, Calliphora vicina (Diptera: Calliphoridae.) African Invertebrates. 2006 Dec;47:347-50.

[6] Biologiczna metka – nowe możliwości identyfikacji gatunków Mucha w sądzie. bankdna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)]. (dostęp: 4 grudnia 2008)

[7] Biologiczna metka – nowe możliwości identyfikacji gatunków. bankdna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-21)]. (dostęp: 4 grudnia 2008)

[8] MD Lang, GR Allen, BJ Horton. Blowfly succession from possum (Trichosurus vulpecula) carrion in a sheep-farming zone. „Med Vet Entomol”. 20 (4), s. 445-452, 2006. PMID: 17199756. (ang.).

[1]