ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ

ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਅਬੀ ਵਾਰਬਰਗ, ਇਰਵਿਨ ਪੈਨੋਫਸਕੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਗਏ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵਿਆਖਿਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਧੀ ਹੈ ਜੋ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।^[1] ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੈਨੋਫਸਕੀ ਨੇ ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਅੰਤਰ ਬਹੁਤ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, "ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਸਾਰੇ ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ"। ^[2] 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕੁਝ ਲੇਖਕ ਲਗਾਤਾਰ "ਆਈਕੋਨੋਲੋਜੀ" ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਦੋਵਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈਕੋਨੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਿਗਿਆਨ ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਕੇ ਇਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਕਾਤਮਕ ਅਰਥਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ^[3] - ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਣਨਯੋਗ ਮੂਰਤੀ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਉਲਟ, ਜੋ ਕਿ ਪੈਨੋਫਸਕੀ ਦੁਆਰਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਲਾ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਅਰਥਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ, ਤਾਰੀਖਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ, ਉਤਪੱਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗਿਆਨ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ. ਆਰਟਵਰਕ ਜੋ ਹੋਰ ਵਿਆਖਿਆ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ।^[4]

1. ↑ Roelof van Straten, An Introduction to Iconography: Symbols, Allusions and Meaning in the Visual Arts. Abingdon and New York 1994, p.12.
2. ↑ Oxford Bibliographies: Paul Taylor, "Iconology and Iconography"
3. ↑ Iconography and Iconology
4. ↑ Victor Ljunggren Szepessy, "Panofsky - Iconology and Iconography". In The Marriage Maker: The Pergamon Hermaphrodite as the God Hermaphroditos, Divine Ideal and Erotic Object. MA thesis, University of Oslo 2014, p.16.