Empèri Gupta

Empèri Gupta
Empèri Gupta vèrs 400
Caracteristicas
Region:	Nòrd d'Índia
Epòca:	sègle III-Sègle VI
Lengas:	sanscrit, prakrit
Capitala:	Pataliputra

L'Empèri Gupta es un estat antic d'Índia qu'existissiá entre lei sègles III e VI. Son origina es mau coneguda mai situada vèrs la fin dau sègle III. Rapidament, lo poder de la dinastia novèla se renforcèt e l'Estat gupta venguèt la poissança dominanta d'Índia. Son apogèu durèt la màger part dau sègle IV fins au començament dau sègle V. Après, l'Empèri foguèt devesit per de tensions intèrnas e per d'invasions exterioras. Son afebliment foguèt progressiu e sa disparicion aguèt luòc vèrs lo començament dau sègle V. Lo periòde Gupta es considerat coma una èra de prosperitat e d'estabilitat per Índia que permetèt un desvolopament important deis arts e de sciéncia.

Leis originas de la dinastia dei Gupta son mau conegudas. S'estima que son situadas dins la region de Magadha, dins l'estat actuau de Bihar, onte foguèron descubèrtas lei premierei traças de la poissança gupta. Segon la tradicion istorica, lo rèine dau premier membre de la dinastia, Sri Gupta, aguèt luòc vèrs la fin dau sègle III. Ambé son successor Ghatotkacha, que reinèt probablament au començament dau sègle IV, dirigiguèt un territòri pichon enviroutat per d'autreis estats formats sus lei rèstas deis empèris indians dau sègle II.

L'expansion territoriala dei Gupta acomencèt durant lo rèine de Chandragupta Ièr a partir de 319-320. Aqueu rèi capitèt d'obtenir lo sostèn d'una familha poderosa de la region gràcias a un maridatge politic^[1]. Ansin, fins a sa mòrt vèrs 335, realizèt la conquista d'una partida de la vau orientala de Ganges. Son fiu Samudragupta li succediguèt^[2]. Dirigiguèt de campanhas militaras vèrs lei plans dau nòrd puei vèrs lo sud e l'oèst. Ansin, impausèt sa senhoriá sus Rajputana, Rajastan, Panjab, Cashmir, Bengala, Assam e Nepal. Reformèt tanben la moneda dau reiaume. Pasmens, lo sud d'Índia li resistiguèt e demorèt independent de l'Empèri novèu.

La succession de Samudragupta es mau coneguda. Son premier fiu, Ramagupta, seriá estat rèi en 375. Pasmens, foguèt rapidament eliminat per son fraire Chandragupta II que reinèt de 375 a 415. Continuèt la politica de conquistas e d'aliança de son paire. D'efèct, obtenguèt lo sostèn de la dinastia Vakataka e capitèt de vencre lei Shakas sonats satrapas occidentaus entre 400 e 409. Ansin, aumentèt son territòri de Gujarat, de Saurashtra e de la region de Malva. A sa mòrt, l'Empèri es a son apogèu gràcias a son extension e a una activitat culturala e scientifica fòrça importanta.

Kumaragupta I^èr, fiu de Chandragupta II, venguèt rèi vèrs 415. Capitèt de conservar lo territòri de l'Empèri e sa prosperitat durant la màger part de son rèine. Pasmens, la fin de son periòde foguèt marcada per la menaça dei rèis de Pushyamitra au sud-oèst dau reiaume e, subretot, per lei premiereis incursions dei huns blancs alchons au nord-èst. Son fiu Skandagupta li succediguèt vèrs 455. Repleguèt lei menaças frontalieras mai deguèt faciar de rivalitats a sa Cort, l'alunchament de certanei vassaus poderós e bessai una crisi economica entraïnant una devaluacion de la moneda. Aquò marquèt la fin de l'apogèu de la dinastia e lo començament de son declin.

A la mòrt de Skandagupta en 467, lei rèis seguents de la dinastia Gupta son mau coneguts mostrant un afebliment important dau poder de la dinastia. Ansin, la màger part d'aquelei rèis son solament coneguts gràcias a d'inscripcions sus de monuments. Aqueu periòde dura aperaquí 50 ans e sembla caracterizat per una recrudescéncia deis atacas dei Huns blancs e l'emancipacion dei vassaus. Lei Guptas demorèron solament senhors d'una partida dau territòri de Magadha fins a lor disparicion vèrs 550.

Lo sobeiran es lo cap de drech divin de l'Empèri. Pasmens, la tradicion deis estats de Ganges li ordonèt tanben d'obtenir lo sostèn de la casta dei bramans. D'efèct, la legitimitat dau rèi es basada sus dos domenis diferents :

• l'obligacion d'èsser un rèi just per conservar sa legitimat divina.
• son ròtle de cap deis armadas.

Lo títol dei rèis Gupta evolucionèt dins lo corrent de la dinastia. Utilizèron generalament lo títol de « grand rèi dei rèis » o de « senhor suprèm ». Samudragupta e Kumaragupta I^èr capitèron egalament lo rituau rar de l'ashvamedha e poguèron donc obtenir lo títol de « chakravartin », implicant la dominacion universala.

L'organizacion dau territòri pròpri dei rèis Gupta èra fòrça descentralizada e basada sus una administracion possedent uneis escalons. Lo premier èra lo govèrn compausat dei conselhiers dau rèi. Èra dirigit per lo Pradhana Mantry qu'èra tanben lo cap de l'administracion imperiala. Après, lo territòri èra devesit en províncias puei en districtes e, enfin, en vilas e vilatges. Cada division èra conducha per un conseu. Enfin, dins lei vilas, certanei corporacions avián un ròtle politic poderós e, de còps, una administracion e de lèis diferentas dau rèsta de la ciutat.

La societat de l'Estat Gupta es ierarquizada d'un biais similar a la màger part dei civilizacions indianas amb un sistèma de castas. Lei quatre castas son :

• lei bramans que gropan lei prèires, lei professors e leis ensenhaires.
• lei ksatrya que gropan lei rèis, lei princes e lei combatents.
• lei vaishya que gropan leis artisans, lei marchands, lei païsans... etc.
• lei sudra que gropan lei servitors.

Lo sistèma teniá tanben un nombre important d'individús sensa casta que forman lei classas pus bassas de la societat. Pasmens, la rigiditat d'aqueu sistèma evoluciona segon lei periòdes e certanei personas podián cambiar de classas e de castas o adoptar un comportament diferent dei prescripcions de casta.

Lei fòrças armadas de l'Empèri Gupta èran probablament formadas principalament per d'unitats d'infantariá. Coneissián egalament la fabricacion d'armas de sètge. En revenge, la cavalariá demorava rara maugrat son utilizacion per la màger part deis enemics de l'Empèri.

Ansin, l'arma de predileccion dei tropas de l'Empèri èra l'arc, fabricat en fusta o en acièr. Aqueleis armas avián una portada e una poissança autas, capablas de pertusar una armadura metallica. Au combat, leis arquiers èran protegits per de tropas equipadas de lanças, de bloquiers o d'espadas. Lo nivèu de disciplina èra tanben superior ai fòrças d'envaïsseires. D'efèct, de rèis coma Samudragupta e Chandragupta II desvolopèron de tacticas combinadas utilizant arquiers, cavalariá e elefants. Enfin, un servici logistic existissiá tanben per avitalhar leis armadas en campanhas.

L'economia de l'Empèri Gupta èra fondamentalament agricòla e basada sus lei produccions tradicionalas de l'Indiá anciana : lo blat au nòrd-oèst, lo ris dins la vau de Ganges e lo milh en Deccan. Existissiá un sistèma d'aigatge. Coma lo rèsta de l'administracion dau reiaume, l'organizacion de l'agricultura èra fòrça descentralizada.

Au nivèu religiós, lo periòde Gupta es caracterizat per l'existéncia de tres religions principalas : lo bramanisme, lo boddisme e lo jaïnisme. Lei sobeirans Gupta favorizèron generalament lo desvolopament dau bramanisme. Un nombre important de bramans èran membres de l'administracion e aquela casta èran essenciala per la realizacion de rites necessaris a la legitimat de la dinastia. Pasmens, lo poder Gupta demorèt fòrça tolerant e leis autrei religions èran perfectament autorizadas. Segon lo periòde, certanei, especialament lo boddisme, foguèron meme sostenguda per lo poder reiau.

La formacion de l'Estat Gupta e de sei reiaumes vassaus permetèt d'establir un periòde d'estabilitat e probablament de prosperitat que durèt dos sègles. Ansin, aqueu periòde es sovent presentat coma un « Temps d'Aur » per la civilizacion indiana. La Cor reiala venguèt donc un luòc famós onte lei sobeirans succcessius encoratgèron leis arts e la cultura. Aquel esfòrç foguèt tanben sostengut per lo desvolopament d'institucions religiosas reünissent de letruts nombrós.

Leis arts foguèron generalament marcats per l'influéncia dau domeni religiós enterin que l'art profan èra pus rar. Lei domenis principaus èran la literatura, l'arquitectura, l'escultura, la pintura e leis arts metallics, especialament la fabricacion de moneda.

Quand l'èra Gupta acomencèt, Indía èra ja una region que teniá un nivèu scientific important. D'efèct, lei sabents indians èran leis eiretiers de la sciéncia grèga e mesopotamiana. Dins aquò, capitèron d'introdurre d'innovacions e de sintetizar sei conoissenças dins d'obratges, especialament en matematicas, en medecina e en astronomia. Una partida d'aquelei trabalhs foguèron traduchs per de sabents musulmans a partir dau sègle VIII^[3].

• Índia.

• (fr) J. Filliozat e L. Renou, L'Inde classique, Manuel des études indiennes, Tome I, Paris, 1985 (1re éd. 1947).
• (fr) J. Filliozat e L. Renou, L'Inde classique, Manuel des études indiennes, Tome II, Paris, 2001 (1re éd. 1953).
• (fr) M. Angot, L'Inde classique, Paris, 2001.
• (en) R. Thapar, Early India: From the Origins to AD 1300, Londres, 2002.
• (fr) A. Okada e T. Zéphyr, L'âge d'or de l'Inde classique, Paris, 2007.
• (en) B. Avari, India: The Ancient Past, A history of the Indian sub-continent from c. 7000 BC to AD 1200, Londres, 2007.
• (en) Majumdar, R.C. (1977). Ancient India, New Delhi:Motilal Banarsidass.
• (en) Andrea Berens Karls e Mounir A. Farah. World History The Human Experience.

1. ↑ M. C. Joshi, « Introduction à l'art gupta », dans L'âge d'or de l'Inde classique 2007, p. 30 ; Thapar 2002, p. 283.
2. ↑ R. Thapar, Early India: From the Origins to AD 1300, Londres, 2002, pp. 283-285.
3. ↑ J. Filliozat et L. Renou, pp. 177 e 194.