Clairac (Òlt e Garona)

Vila d'Occitània

Clairac
Clairac

Vista de Clairac.

Armas

Geografia fisica

Coordenadas

44° 21′ 38″ N, 0° 22′ 47″ E

Superfícia

33,78 km²

Altituds
· Maximala
· Mejana
· Minimala

185 m
40 m
27 m

Geografia politica

Guiana
Agenés

França

Tonens

Vath de Garòna Aglomeracion

Cònsol

Michel Pérat
(2020-2026)

Geografia umana

Populacion
Populacion totala
(2018)

2 608 ab.

Evolucion de la populacion

2 804 ab.

Densitat

75,46 ab./km²

Autras informacions

Còde postal

47320

Còde INSEE

47065

Clairac (en francés tanplan coma en occitan) es una comuna agenesa situada dens lo departament d'Òut e Garona e la region de Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània. Clairac es probablament gascon, segon una mapa realizada a partir de l'enquèsta de Bourciez ^[1].

Geografia

Toponimia

La prononciacion es [klɛj'rat]. Las fòrmas ancianas son : monasterii Clariacensi, en latin, en 1267, Clayriaco, en latin, en 1291, Clariaco, en latin, en 1306, Raymondo abbati de Clairaco, en latin, en 1306, de Cleriaco in bastida Castri Senhorii, en latin, en 1316, Clayracum, Cleriacum, en latin, en 1307-1317, Clarak, en 1307-1317, monasterium Clariaci, en latin, en 1318, monasterium Clayriacense, en latin, en 1326, capella de Cleraco, en latin, en 1326, eccl. Sancti Martini de Clairaco cum suis annexis, en latin, en 1509, ecclesia Sancti Petri de Clayraco, en latin, en 1520, parrochia de Milhi, de Camis et de Clayraco, en latin, en 1520 (Lista de Valeri)^[2].

Clairac ven d'un nom latin d'òme, lo cognomen Clarius o lo nomen Clarius, damb lo sufixe -acum^[3]^,^[2], latinizacion deu sufixe gallic -ācon. Clairac èra donc probablament una anciana grana propietat antica qu'avè per mèste Clarius.

La fòrma orala e la fòrma escrita consèrvan la marca de l'anteposicion de iòd : [rj] > [jr], atau coma variare > vairar; dens una bona partida de l'Agenés, lo -c finau etimologic s'afeblís en -t^[2].

Istòria

Los Temps Modèrnes

Lo 22 de setembre de 1604, Enric IV acordèt au capítol de Sent Joan de Latran los revenguts de l'abadia benedictina de Clairac. En contrepartida, lo capítol fit erigir una estatua a l'efigia deu rei de França per l'escultor lorenc Nicolas Cordier e li atribuït lo títol de « canonge d’aunor » ; installèren l'estatua devath lo portic de la basilica. De mèi, fit celebrar una messa per la prosperitat de França lo 13 de decembre, jorn anniversari de la neishença d'Enric. Despui, lo títol de canonge d'aunor de Sent Joan de Latran es portat per tots los caps d'estat francés, qu'an dret a una forma reservada dens la basilica romana.

Pendent las revòltas uganaudas, après que prengut la vila de Sent Joan d'Angelí, Loís XIII decidit d'anar entà lo sud damb çò màger de sas tropas per tant de sometre Guiana e assetjar Clairac, qu'èra un bastion deu protestantisme e qu'avè coma devisa « Vila shens Rei, sordats shens páur ». Après 12 jorns de sètge, deu 23 de julhet au 4 d'aost, la vila se rendut. A la sortida deu sètge, tres protestants considerats coma menaires furen executats ; Théophile de Viau, eth-medish natiu de Clairac, raportèt dens un sonet satiric nombrós actes de tortura. Anuit enquèra la plaça Viçoze pòrta una placa commemorativa aperant a la tolerància.

La devisa fut gravada sus la plaça Viçoze quand la renovèren en 2008.

Clairac èra un caireforc important. La mapa de Cassini, a la fin deu sègle XVIII, presenta pr'aquò la rota navèra Bordèu-Vilanuèva d'Òut en construccion e que s'acabava a Borran, en anant en direccion de Gulhon, damb una branca cap a Clairac^[4]. Lo duc de Gulhon èra ministre. Lo rota fut contunhada après.

L'Epòca Contemporanèa

En 1793, la populacion de Clairac èra de 5900 abitants, mèi que Marmanda, 5792 abitants (e netament mens que Tonens, 7002 abitants). En realitat, la municipalitat comprenèva tanben Sent Brici (nom supausat), ara dens Borran, au lòc que Marmanda avèva un territòri mèi petit que non pas adara. Empacha pas, Clairac èra de las vilas importantas d'Agenés, çò qu'es pas mèi adara. La populacion quitèt pas de baishar pendent tot lo sègle XIX.

Dejà, Clairac perdut son ròtle de caplòc de canton en 1801 (per una vila de 5000 abitants, cas excepcionau en Òut e Garona). Abans la construccion de l'autorota, la rota de Vilanuèva passava enquèra per Clairac, mès despui qu'existís, la relacion principala damb Bordèu es Damasan, Gulhon, Borran. La rota dirècta Gulhon-Clairac a perdut tota importància e la circulacion entre las duas vilas passa per Borran. N'es atau tanben per la direccion Vilanuèva d'Òut-Lo Mont de Marsan. Clairac perdut tanben lo camin de fèr en 1960 (linha de Pena d'Agenés a Tonens)^[5].

L'Escòla navale s'installèt a Clairac a l'epòca de la Segonda Guèrra Mondiala pendent dus ans.

Administracion

Lista deus cònsols successius
Periòde		Identitat	Etiqueta
2014	2026^[6]	Michel Perat	divèrs dreta
març de 2001	2014	Françoise Bize	PS
1979	2001	Roger Guibert
	1979
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

Demografia

modificar « persona »
v · d · m

Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 2549, totala: 2753

5 900

4 849

5 068

5 123

4 949

4 925

4 842

4 556

4 381

4 358

4 348

4 420

4 191

4 156

4 050

3 840

3 562

3 203

2 880

2 850

2 824

2 214

2 299

2 249

2 378

2 505

2 610

2 545

2 552

2 332

2 393

2 338

2 385

2 506

2 464

2 448
2 650

2009

2010

2 432
2 628

2 451
2 647

Fonts

Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE

Evolucion de la populacion 1962-2008

En 2018 la populacion èra de 2608 abitants e la densitat èra de 77,21 ab/km².

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas damb la comuna

Veire tanben

Comunas d'Òut e Garona

Ligams extèrnes

Nòtas

↑ https://www.gasconha.com/spip.php?article1621
↑ ^2,0 ^2,1 et ^2,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 93
↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 193
↑ https://www.geoportail.gouv.fr/carte cercar 47320 Clairac, pui carte de Cassini, a esquèrra
↑ Journal Officiel de la République Française deu 11 de junh de 1960, pagina 5 360
↑ https://www.sudouest.fr/2020/05/29/lot-et-garonne-decouvrez-les-nouveaux-maires-elus-7522112-3688.php

Portau de Guiana

[1] ttps://www.gasconha.com/spip.php?article1621

[bbf-2] 2,0 ^2,1 et ^2,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 93

[3] Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 193

[4] ttps://www.geoportail.gouv.fr/carte cercar 47320 Clairac, pui carte de Cassini, a esquèrra

[5] Journal Officiel de la République Française deu 11 de junh de 1960, pagina 5 360

[6] ttps://www.sudouest.fr/2020/05/29/lot-et-garonne-decouvrez-les-nouveaux-maires-elus-7522112-3688.php

[1]