Hopp til innhald

Den olympiske eiden

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Den olympiske eiden er eit sentralt olympisk symbol og eit fast rituale ved opningsseremonien ved alle olympiske leikar. Ein utvald utøvar avlegg eiden på vegner av alle idrettsutøvarane, medan ein ein utvald dommar avlegg eiden på vegner av alle funksjonærar og dommarar. Det har vore praksis at ein utøvar og dommar frå arrangørlandet avlegg eiden.

Det olympiske idealet om god sportsånd står sentralt i den olympiske eiden.

Utøvareiden

[endre | endre wikiteksten]

Utøvareiden vert avlagd av ein utøvar frå arrangørlandet, mens han held i eit hjørne av det olympiske flagget. Eiden har ved dei siste leikane oftast vore avlagd på engelsk, men under sommar-OL 2004 i Aten vart han avlagd på gresk.

In the name of all the competitors I promise that we shall take part in these Olympic Games, respecting and abiding by the rules which govern them, committing ourselves to a sport without doping and without drugs, in the true spirit of sportsmanship, for the glory of sport and the honour of our teams.
- På vegner av alle deltakarane lover eg at vi vil delta i desse olympiske leikane, respektere og lyde reglane som gjeld, forplikte oss til idrett utan doping og dopingmiddel, i sann sportsånd til ære for idretten og til heider for laget vårt.

Dommareiden

[endre | endre wikiteksten]

Dommereiden blir halden av ein dommar frå arrangørlandet, mens han held i eit hjørne av det olympiske flagget. Den første dommareiden vart avlagd under vinter-OL 1972 i Sapporo.

In the name of all the judges and officials, I promise that we shall officiate in these Olympic Games with complete impartiality, respecting and abiding by the rules which govern them in the true spirit of sportsmanship.

- På vegner av alle dommarar og funksjonærar lover eg at vi vil leie desse olympiske leikane fullstendig upartisk, respektere og lyde reglane som gjeld i sann sportsånd.

Ordlyden i den olympiske eiden blir vanlegvis tillagt David O'Connor, andre meiner han er skriven av Ethelbert Talbot. Norges Olympiske Museum skriv derimot på si nettside at Pierre de Coubertin både formulerte og innførte eiden i sommar-OL 1920 i Antverpen.

Den allsidige belgiske utøvaren, Victor Boin (1886-1974), med medaljar frå både 1908, og 1912 i vasspolo avla den første eiden.

Heidi Schüller, ein tysk friidrettsutøvar, var den første kvinna som avla utøvareiden. Det gjorde ho under opninga av sommar-OL 1972 i München. Sharon Weber vart den første kvinnelege dommaren til å avleggje eiden, under sommar-OL 1984 i Los Angeles.

Utøvareiden har endra ordlyd nokre gonger gjennom tidene. Den eiden Victor Boin las i 1920 var slik:

We swear. We will take part in the Olympic Games in a spirit of chivalry, for the honor of our country and for the glory of sport.

- Vi sver. Vi vil delta i dei olympiske leikane med verdig ånd, til ære for våre land og til heider for sporten.

Seinare vart ordet swear (sver) erstatta med ordet promise (lover) og country (land) med team (lag). Til eiden avlagd under sommar-OL 2000 vart det lagt til ein bolk om doping.

Eidsavleggarar

[endre | endre wikiteksten]

Lista er ei oversikt over utøvarar og dommarar som har avlagt den olympiske eiden.

Utøvareiden

[endre | endre wikiteksten]
Eidsavleggarar
Leikar Utøvar Dommar
Sommar-OL 1920 Victor Boin -
Vinter-OL 1924 Camille Mandrillon -
Sommar-OL 1924 Georges André -
Vinter-OL 1928 Hans Eidenbenz -
Sommar-OL 1928 Harry Dénis -
Vinter-OL 1932 Jack Shea -
Sommar-OL 1932 George Calnan -
Vinter-OL 1936 Wilhelm Bogner -
Sommar-OL 1936 Rudolf Ismayr -
Vinter-OL 1948 Bibi Torriani -
Sommar-OL 1948 Donald Finlay -
Vinter-OL 1952 Torbjørn Falkanger -
Sommar-OL 1952 Heikki Savolainen -
Vinter-OL 1956 Giuliana Chenal-Minuzzo -
Sommar-OL 1956 John Landy
Henri Saint Cyr
-
Vinter-OL 1960 Carol Heiss -
Sommar-OL 1960 Adolfo Consolini -
Vinter-OL 1964 Paul Aste -
Sommar-OL 1964 Takashi Ono -
Vinter-OL 1968 Léo Lacroix -
Sommar-OL 1968 Pablo Garrido -
Vinter-OL 1972 Keiichi Suzuki Fumio Asaki
Sommar-OL 1972 Heidi Schüller Heinz Pollay
Vinter-OL 1976 Werner Delle-Karth Willy Köstinger
Sommar-OL 1976 Pierre St.-Jean Maurice Fauget
Vinter-OL 1980 Eric Heiden Terry McDermott
Sommar-OL 1980 Nikolai Andrianov Alexander Medved
Vinter-OL 1984 Bojan Križaj Dragan Perovic
Sommar-OL 1984 Edwin Moses Sharon Weber
Vinter-OL 1988 Pierre Harvey Suzanne Morrow-Francis
Sommar-OL 1988 Heo Jae Lee Hak-Rae
Vinter-OL 1992 Surya Bonaly Pierre Bornat
Sommar-OL 1992 Luis Doreste Blanco Eugeni Asensio
Vinter-OL 1994 Vegard Ulvang Kari Karing
Sommar-OL 1996 Teresa Edwards Hobie Billingsly
Vinter-OL 1998 Kenji Ogiwara Junko Hiramatsu
Sommar-OL 2000 Rechelle Hawkes Peter Kerr
Vinter-OL 2002 Jimmy Shea Allen Church
Sommar-OL 2004 Zoi Dimoskhaki Lazaros Voreadis
Vinter-OL 2006 Giorgio Rocca Fabio Bianchetti
Sommar-OL 2008 Zhang Yining Huang Liping
Vinter-OL 2010 Hayley Wickenheiser Michel Verrault

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]