Tienminutentrein
De tienminutentrein (of tienminutensprinter) is een Nederlandse treindienst waarbij er op een traject zes keer per uur een trein rijdt (soms met een overstap).[1][2] Voor enkele korte trajecten, bijvoorbeeld station Amsterdam Centraal – station Amsterdam Sloterdijk, voldoet de treindienst wel aan deze definitie, maar wordt de term niet gebruikt door de NS. Het principe van "spoorboekloos rijden" ligt ten grondslag aan het concept.
Het type treindienst, geëxploiteerd door de Nederlandse Spoorwegen, is onderdeel van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer.[3][4] Indien er geen sprake is van een gelijkmatige verdeling over het uur, wordt de treindienst ook wel scheve tienminutendienst genoemd. Die naam wordt in de dienstregeling van 2024 gegeven aan het traject Amsterdam (Centraal) – Eindhoven en van maandag t/m donderdag in de spits aan de trajecten Rotterdam – Schiphol – Nijmegen en Rotterdam – Dordrecht (tienminutensprinter).
Achtergrond
[bewerken | brontekst bewerken]In oktober 2010 werden tijdens de spits de eerste proeven gedaan met de tienminutentrein. Het betrof hier zes intercity's per uur tussen Amsterdam (Centraal), Utrecht en Eindhoven en zes sprinters per uur tussen Utrecht en Geldermalsen.[5][6] De proef moest duidelijk maken of de reizigers positief zouden zijn over een frequentieverhoging, maar ook welke andere voor- en nadelen er waren. Bovendien werd bekeken of de duur van gesloten spoorbomen bij overwegen wel acceptabel voor het wegverkeer was of te lang zou zijn. Uiteindelijk gingen alleen de intercity's vanaf eind 2017 op werkdagen elke 10 minuten rijden tussen Amsterdam en Eindhoven, nadat op de woensdagen vanaf september al was proefgereden.[7]
In 2021 kwam er een uitbreiding van het aantal tienminutendiensten, namelijk een tienminutentrein tussen Rotterdam en Schiphol (via Den Haag), tussen Schiphol en Nijmegen[a] en de tienminutensprinter tussen Rotterdam en Dordrecht. Voor beide werd vanaf 8 september 2021 op de woensdagen een proef gedaan met de aangepaste dienstregeling.[9] De wijzigingen werden aansluitend volledig doorgevoerd op werkdagen vanaf de dienstregeling 2022, die in december 2021 startte. De tienminutentreinen sloten niet volledig op elkaar aan op Schiphol: bij twee treinen per uur was er geen directe verdere aansluiting. Nadat er in februari tijdelijk met een lagere frequentie was gereden vanwege een personeelstekort, werd de tienminutendienst tussen Rotterdam en Nijmegen (in de praktijk: Arnhem) vanaf juni 2022 om diezelfde reden volledig stopgezet.[10] Begin september werd ook de tienminutentrein tussen Amsterdam en Eindhoven stilgelegd.[11] Op 7 november volgde de afschaling van de tienminutensprinter tussen Rotterdam en Dordrecht, na een tijdelijke vermindering in het voorjaar.[12]
In de dienstregeling van 2023 werd de tienminutendienst Amsterdam – Eindhoven als enige weer ingevoerd, ditmaal alleen van maandag t/m donderdag.[13] Vanaf halverwege januari 2023 reed treinserie 3200 (Arnhem – Schiphol – Rotterdam) in totaal vier ritten in de ochtend en middag op dinsdag en donderdag, waardoor tijdens die momenten zoals voorheen van een tienminutendienst op datzelfde traject zou kunnen worden gesproken.[14] In april kwamen daar de maandag en woensdag bij, terwijl twee van de vier ritten werden ingekort tot het traject Arnhem – station Den Haag HS.[15]
In de dienstregeling van 2024 werden in de spits op maandag t/m donderdag de tienminutentrein tussen Arnhem en Rotterdam (via Schiphol) en de tienminutensprinter tussen Rotterdam en Dordrecht hervat.[16] De tienminutentrein tussen Amsterdam en Eindhoven ging ook op vrijdagen rijden.[17]
Toekomst
[bewerken | brontekst bewerken].svg)
NS maakte in het voorjaar van 2024 bekend dat ze voornemens zijn om in de dienstregeling van 2025 de tienminutentrein tussen Arnhem en Rotterdam (via Schiphol) volledig te hervatten van maandag t/m donderdag, alsmede om de tienminutensprinter tussen Rotterdam en Dordrecht te verlengen tot Den Haag (Den Haag Centraal) en uit te breiden naar een continue dienst op de vier genoemde werkdagen.[18] Die plannen werden in het najaar van 2024 bevestigd, nadat de verdubbeling tussen Rijswijk en Delft Campus was afgerond.[19] Twee van de zes uurlijkse sprinters zullen pas vanaf de eerste helft van 2025 ook stoppen te Schiedam Centrum, vanwege uitgestelde werkzaamheden.
Er zijn plannen om in de periode tot 2028 meer tienminutentreinen te introduceren, bijvoorbeeld tussen Alkmaar en Amsterdam en van Den Haag naar Breda.[3] Tevens heeft NS de ambitie om de toekomstige tienminutensprinter tussen Dordrecht en Den Haag uit te voeren als CitySprinter, een treindienst waarbij iedere 5 minuten een sprinter rijdt.[20]
Voor- en nadelen
[bewerken | brontekst bewerken]- Voordelen
- Dankzij de tienminutentrein komen er meer reizigers op een traject. Zo zorgde de tienminutentrein tussen Eindhoven en Amsterdam voor 15 procent meer reizigers tussen 's Hertogenbosch en Amsterdam.[3][9]
- Met de tienminutentrein kunnen meer reizigers vervoerd worden.[3]
- Nadelen
- Door de hoge intensiteit van treinen op het spoor kan de vertraging van een trein snel resulteren in vertraging van andere treinen.[3]
Huidige tienminutentreinen
[bewerken | brontekst bewerken]| Traject | Eerste invoering | Treinseries | ||
|---|---|---|---|---|
| Treinnummers | Traject | Opmerkingen | ||
| Intercity Amsterdam Centraal – Eindhoven Centraal[b] |
eind 2017[c] | 800 | Amsterdam Centraal – Amsterdam Amstel – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal | |
| 3000 3500 | Voor het volledige traject dient overgestapt te worden te station Utrecht Centraal. | |||
| 3900 | ||||
| Intercity Rotterdam Centraal – Schiphol Airport |
eind 2021[d] | 2200 700/1800 | Rotterdam Centraal – Schiedam Centrum – Delft – Den Haag HS – Den Haag Laan van NOI – Leiden Centraal – Schiphol Airport | Voor het volledige traject dient overgestapt te worden te station Leiden Centraal. |
| 2400 | ||||
| 3200 | ||||
| Intercity Schiphol Airport – Nijmegen[a] |
3100 | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Amsterdam Bijlmer ArenA – Utrecht Centraal – Ede-Wageningen – Arnhem Centraal – Nijmegen | Trein stopt ook te station Veenendaal-De Klomp. | |
| 3200 | Trein rijdt niet verder dan station Arnhem Centraal. Geen goede aansluitmogelijkheden richting Nijmegen. | |||
| 3500 3000 | Voor het volledige traject dient overgestapt te worden te station Utrecht Centraal. Trein stopt ook te station Driebergen-Zeist. | |||
| Sprinter Rotterdam Centraal – Dordrecht |
5000 | Rotterdam Centraal – Rotterdam Blaak – Rotterdam Zuid – Rotterdam Lombardijen – Barendrecht – Zwijndrecht – Dordrecht | ||
| 5100 | ||||
| 5200 | ||||
- ↑ Vanaf 2022 'tienminutentreinen' op meer drukke trajecten. NOS.nl (1 september 2020). Geraadpleegd op 11 september 2021.
- ↑ Nick Augusteijn, ‘Tienminutentrein vraagt snellere reactietijd van spoorpersoneel’. SpoorPro.nl (8 september 2021). Geraadpleegd op 11 september 2021.
- ↑ a b c d e Peter van Ammelrooy, Twee treinen per uur erbij op Schiphol, dat is alles. Maar voor het spoorboekje zijn het extra slierten in een kluwen spaghetti. de Volkskrant (8 september 2021). Geraadpleegd op 11 september 2021.
- ↑ Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. ProRail. Geraadpleegd op 16 september 2021.
- ↑ Eerste resultaten van proef ‘Elke tien minuten een trein’. Nederlandse Spoorwegen (17 september 2010). Geraadpleegd op 2 oktober 2021.
- ↑ Diede Hoekstra, 'Tienminutentrein' op traject Eindhoven-Amsterdam is een broos succes. Eindhovens Dagblad (15 mei 2018). Geraadpleegd op 11 september 2021.
- ↑ Zesde testdag: Programma hoogfrequent spoorvervoer. prorail.nl (10 oktober 2017). Geraadpleegd op 13 december 2022.
- ↑ Uitbreiding station Nijmegen. prorail.nl. Geraadpleegd op 23 december 2022.
- ↑ a b Arno Leblanc, Nieuwe tienminutentreinen gaan al rijden op woensdagen. Nederlandse Spoorwegen (2 september 2021). Geraadpleegd op 11 september 2021.
- ↑ David Bremmer, NS schrapt tienminutentrein door personeelstekort, meer ingrepen dreigen. AD.nl (12 mei 2022). Geraadpleegd op 12 december 2022.
- ↑ Dienstregeling 2023: 10% minder treinen vanwege personeelstekort bij NS. treinreiziger.nl (23 augustus 2022). Geraadpleegd op 12 december 2022.
- ↑ Nieuwe aanpassingen in de dienstregeling. ns.nl. Gearchiveerd op 7 november 2022. Geraadpleegd op 13 december 2022.
- ↑ Vanaf volgende maand minder treinen NS vanwege personeelstekort. NOS.nl (23 augustus 2022). Geraadpleegd op 23 augustus 2022.
- ↑ Treinserie 3200 (2023). wiki.ovinnederland.nl (10 januari 2023). Geraadpleegd op 11 januari 2023.
- ↑ Treinserie 3200 (2023). wiki.ovinnederland.nl (19 juli 2023). Geraadpleegd op 17 augustus 2023.
- ↑ Nieuwe dienstregeling van start met 1800 extra treinen. nieuws.ns.nl (4 december 2023). Geraadpleegd op 5 december 2023.
- ↑ Nieuwe dienstregeling start op 10 december. ns.nl. Gearchiveerd op 5 december 2023. Geraadpleegd op 5 december 2023.
- ↑ Arno Leblanc, Dienstregeling 2025: grootste wijziging in jaren. nieuws.ns.nl (8 februari 2024). Geraadpleegd op 8 februari 2024.
- ↑ TienminutenSprinter tussen Rotterdam en Den Haag Centraal kan rijden. nieuws.ns.nl (1 oktober 2024). Geraadpleegd op 6 oktober 2024.
- ↑ Arno Leblanc, Nieuwe NS dienstregeling: meer treinen en Nederland beter verbonden. Nederlandse Spoorwegen (9 december 2021). Geraadpleegd op 10 december 2021.