Resolutie 242 Veiligheidsraad Verenigde Naties

Resolutie 242
Van de	Veiligheidsraad van de Verenigde Naties
Datum	22 november 1967
Nr. vergadering	1382
Code	S/RES/242
Stemming	voor 15 onth. 0 tegen 0
Onderwerp	Zesdaagse Oorlog
Beslissing	Terugtrekking van Israël na de Zesdaagse Oorlog. Ophef van de staat van oorlog en respect voor elkaars soevereiniteit.
Samenstelling VN-Veiligheidsraad in 1967
Permanente leden
Taiwan ·  Frankrijk ·  Sovjet-Unie ·  Verenigd Koninkrijk ·  Verenigde Staten
Niet-permanente leden
Argentinië ·  Brazilië ·  Bulgarije ·  Canada ·  Denemarken ·  Ethiopië ·  India ·  Japan ·  Mali ·  Nigeria
De door Israël (geel) tijdens de Zesdaagse Oorlog bezette gebieden (oranje).

Resolutie 242 van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties van 22 november 1967 is een resolutie met betrekking tot de ernstige situatie in het Midden-Oosten en is een reactie op de Zesdaagse Oorlog. De resolutie stelde dat Israël zich uit de gebieden die het had bezet zou moeten terugtrekken om duurzame vrede in het Midden-Oosten mogelijk te maken.

Zie Zesdaagse Oorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Sinds de verklaring van de staat Israël in 1948 had geen enkel Arabisch land Israël erkend, en velen verwachtten niet dat Israël nog erg lang zou blijven bestaan. Na de oorlog van 1956 ontstond opnieuw een labiel evenwicht. Spanningen liepen in 1967 weer hoog op. Op 1 juni verklaarde de Egyptische president Nasser:

De legers van Egypte, Jordanië, Syrië en Libanon staan klaar aan de grenzen van Israël... om de uitdaging aan te gaan...

Hij en de Israëlische regering wisten dat dat grootspraak was. Een gebaar in het kader van de Arabische eenheid, nu Syrië om hulp gevraagd had. Zijn troepen waren te gering in aantal en te slecht uitgerust om iets tegen Israël klaar te maken. Na zijn blokkade van de Straat van Tiran had hij meteen contact gezocht met de Amerikaanse regering om tot onderhandelingen te komen. De Israëlische regering, onder druk gezet door de generaals van de legerstaf om deze gelegenheid te benutten, beschouwde het als een "casus belli" en voerde een bliksemaanval uit, die o.a. in één klap de Egyptische luchtmacht uitschakelde. Het begin van de Zesdaagse Oorlog. De VN greep in, waardoor er na zes dagen een staakt-het-vuren kwam. Toen had Israël de overige 22% van historisch Palestina in zijn machtsgebied gebracht, het schiereiland Sinaï en de Golanhoogten.^[1][2]

De Veiligheidsraad stelt direct aan het begin "hoe ontoelaatbaar het is door middel van oorlog gebieden te verwerven" en dat het nodig is om te werken aan een rechtvaardige en langdurige vrede. Beide constateringen zijn wezenlijk voor een juiste uitleg van deze resolutie.

Hij vraagt daarom dat:

• Israël zich terugtrekt uit (de) gebieden die het bezet sinds de Zesdaagse Oorlog (lidwoord "de" in de Franse tekst);
• alle betrokken partijen de territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid en de soevereiniteit van elke staat in de regio respecteren.

Hij stelt dat het noodzakelijk is dat:

• de vrijheid van scheepvaart in de internationale wateren gegarandeerd blijft;
• een rechtvaardige regeling getroffen moet worden voor het vluchtelingenprobleem;
• er gedemilitariseerde zones komen om de territoriale integriteit en politieke onafhankelijkheid van elke staat te garanderen.

Secretaris-generaal U Thant wordt gevraagd een Speciale Vertegenwoordiger aan te wijzen om deze resolutie te helpen realiseren.

Er bestaat sinds het aannemen van de resolutie discussie over de precieze betekenis ervan; de oorspronkelijke, officiële Engelse tekst stelt de noodzaak vast van:

Withdrawal of Israeli armed forces from territories occupied in the recent conflict.

Letterlijk vertaald:

Terugtrekking van Israëlische strijdkrachten uit in het recente conflict bezette gebieden.

De andere officiële versie van deze clausule, de Franse vertaling, luidt echter:

Retrait des forces armées israéliennes des territoires occupés lors du récent conflit.

Letterlijk vertaald:

Terugtrekking van Israëlische strijdkrachten uit [de] tijdens het recente conflict bezette gebieden.

Er kan hier sprake zijn van een verschil, omdat het lidwoord 'des' in de Franse versie zowel bepaald als onbepaald kan zijn. Deze dubbelzinnigheid in de Franse versie heeft echter geleid tot verschillende interpretaties, waarin Israël al dan niet alle tijdens de oorlog veroverde gebieden moet verlaten.

Toenmalig ambassadeur van de Amerikaanse regering Johnson bij de V.N. Arthur Goldberg, die een belangrijk aandeel had in de totstandkoming van de resolutie, stond eveneens achter de opzettelijke weglating van "de". Hij vond dat de resolutie Israël niet de verplichting oplegde zich uit alle door dat land veroverde gebieden terug te trekken. Hij had gedurende de eindfase van de oorlog de Israëlische regering geholpen tijd te winnen om heel de Westbank te kunnen bezetten vóór de VN tussenbeide zou komen^[3].

De Britse Lord Carendon zei in 1967: Als ik het beleid zou moeten samenvatten dat herhaaldelijk is gesteld door mijn regering... Ik zou terug willen gaan naar de woorden die mijn minister van Buitenlandse Zaken gebruikte in de Algemene Vergadering minder dan een maand gelede. Dit waren zijn woorden: Ik zou willen herhalen wat ik zei toen ik hier eerder was: Groot-Brittannië doet dat niet, oorlog accepteren als een middel om geschillen te beslechten. Dit betekent dat Israël moet terugtrekken ^[4].

De VN-Veiligheidsraad, waaronder permanente leden als Frankrijk en Groot-Brittannië, kozen er welbewust voor om de resolutie onder hoofdstuk 6 van het Handvest van de Verenigde Naties te laten vallen en niet onder hoofdstuk 7. Zodoende kan de resolutie niet militair worden afgedwongen.

De resolutie spreekt alleen over het probleem van de Palestijnse vluchtelingen. Dit was voor de Palestijnen onaanvaardbaar.^[5]

• (en) Resolutie 242
• (en) Meeting

• The Biggest Prison on Earth,A History of the Occupied Territories, Ilan Pappe , hoofdstuk 1: The War of Choice, p.9-44,https://web.archive.org/web/20211221230817/https://oneworld-publications.com/catalogsearch/result/?q=The+Biggest+Prison+on+earth, London, England, ISBN 978-1-85168-587-5

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina United Nations Security Council Resolution 242 op de Engelstalige Wikisource.