Naar inhoud springen

Rechtsgevolg

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Een rechtsgevolg is in de rechtswetenschap de aanduiding voor het gevolg dat het objectieve recht verbindt aan een rechtsfeit of -handeling. Het rechtsgevolg omvat het ontstaan, wijzigen, verdwijnen en bevestigen van de subjectieve rechten, rechtsposities of rechtsverhoudingen die optreden als gevolg van dat rechtsfeit of die rechtshandeling.

Rechtshandeling, feitelijke handeling en blote rechtsfeiten

[bewerken | brontekst bewerken]

De term rechtsgevolg is van belang om onderscheid te maken tussen rechtshandeling enerzijds, feitelijke handelingen en blote rechtsfeiten anderzijds. Rechtshandelingen zijn menselijke handelingen waarbij het rechtsgevolg in beginsel beoogd wordt. Een voorbeeld hiervan is het sluiten van een huwelijk of een koopovereenkomst. Bij feitelijke handelingen en blote rechtsfeiten treedt het rechtsgevolg op, ongeacht of dit beoogd wordt of niet. Een voorbeeld hiervan is het plegen van een strafbaar feit. Beoogd of niet, heeft een strafbaar feit het gevolg dat de dader strafbaar wordt.

Bij blote rechtsfeiten is geen sprake van een menselijke handeling waarbij de menselijke wil betrokken is, maar treedt een rechtsgevolg op ten gevolge van verjaring, tijdsverloop, overlijden, geboorte of naburigheid. Een voorbeeld hiervan is meerderjarigheid, waarvan een van de rechtsgevolgen is dat iemand over passief en actief kiesrecht gaat beschikken.

Rechtsfeitenschema Nederlands privaat- en publiekrecht
Feiten (gebeurtenissen, omstandigheden, handelingen, tijdsverlopen)
Rechtsfeiten
(gebeurtenissen, omstandigheden, handelingen, tijdsverlopen met rechtsgevolg)
Blote feiten

(gebeurte­nissen, omstandig­heden, menselijke hande­lingen, tijds­verlopen zonder rechts­gevolg)
Menselijke handelingen met rechtsgevolg Blote rechtsfeiten

(feiten met rechts­gevolg, zijnde
geen menselijke hande­lingen)

verjaring overlijden geboorte naburigheid
Rechtshandelingen

(menselijke handelingen met beoogd rechtsgevolg)
Feitelijke handelingen

(menselijke handelingen met niet-beoogd rechtsgevolg)
Eenzijdige rechtshandelingen Meerzijdige rechtshandelingen Onrechtmatige daad

veroorzaken ongeluk, gevaarzetting

en/of

Strafbaar feit

moord, doodslag, diefstal
Rechtmatige daad

zaakwaar­neming, ongerecht­vaardigde verrijking, onverschul­digde betaling
Eenzijdige privaatrechtelijke rechtshandeling Eenzijdige publiek­rechtelijke rechts­handeling

wetgeving besluit met algemene strekking, beschikking, vonnis
Meerzijdige privaatrechtelijke rechtshandeling Meerzijdige publiek­rechtelijke rechts­handeling

afspraak tussen overheids­organen
Gerichte eenzijdige privaat­rechtelijke rechts­handeling

aanbod, aanvaarding, opzegging arbeids­overeen­komst
Ongerichte eenzijdige privaat­rechtelijke rechts­handeling

wilsbe­schikking, verwerping/ aanvaarding erfenis
Privaatrechtelijke overeenkomsten Overige privaat­rechtelijke meer­zijdige rechts­hande­lingen
Verbintenisscheppende (obligatoire) overeenkomst Goederen­rechtelijke overeen­komst

levering, cessie
Bevrijdende (liberatoire) overeen­komst

kwijt­schelding, afstand
Familie­rechte­lijke overeen­komst

huwelijks­voor­waarden
Overige overeen­komsten
Wederkerige overeen­komst

koop, huur
Eenzijdige overeen­komst

schenking, bewaarneming