Lampegat

Lampegat is de naam die de stad Eindhoven draagt tijdens het carnaval. In de traditie van dit volksfeest krijgen alle plaatsnamen in Brabant waar carnaval gevierd wordt een andere, tijdelijke benaming. De algemene Carnavalsgroet in Lampegat is "Salaai". Dit tot in tegenstelling van de meeste andere carnavalssteden, waar Alaaf veelal gebruikelijk is.

De naam Lampegat is een verwijzing naar Philips, dat van groot belang is geweest voor Eindhoven. De naam Lampegat is omstreeks de jaren '60 ontstaan.

De officiële overkoepelende organisatie is de Stichting Federatie Eindhovens Carnaval. De Eindhovense Carnavalskleuren zijn oranje-blauw-oranje en elk jaar is er een thema voor het feest. Het thema voor 2022-2023 is: Lampegat kei skôn. Bekende carnavalsverenigingen zijn o.a. C.V. de Bolhoedjes, C.V. de Zotte Zwanen, C.V. d'Haone, PSV carnaval, C.V. Niehaals, C.V. de Dommelkanters en de Lichtstadnarren. Op de Markt en diverse andere plaatsen komen er grote feesttenten om gezamenlijk het Carnaval te kunnen vieren.

• Elluf Elluf. Op 11 november is de jaarlijkse start van het carnavalsseizoen, in Eindhoven wordt deze dag sinds 2013 Elluf Elluf genoemd en wordt het Lempke ontstoken op Stratumseind.
• Lampegats Liedjes Fist. Ieder jaar zijn er nieuwe Lampegats-Liedjes te horen. Deze worden gepresenteerd en verkozen tijdens het Lampegats Liedjes Fist, de opvolger van de Rommelpot. Dit is een liedjesfestival waarbij de jury samen met het publiek het Lampegats-carnavalsnummer voor dat jaar kiest. Diverse winnaars uit het verleden: Henk van Beckum, Frans Kriesels & Dolle3's en de Tony's.
• Federatiebal. Op zaterdag voor Carnaval wordt in het Parktheater het Federatiebal georganiseerd. Dit is het evenement waar de nieuwe Stadsprins bekend wordt gemaakt.
• Drie Uurkes Vurraf. Carnaval in Eindhoven begint elk jaar op vrijdagmiddag om 15.11 uur, wanneer Omroep Brabant (radio en televisie) "Drie Uurkes Vurraf" organiseert.
• D'n Vurtocht het feest voorafgaand aan de aankomst van de stadsprins van Eindhoven / Lampegat. vele artiesten zorgen dat op het plein van de Carnavaleske voorpret een super sfeer ontstaat zodat het een groot feest wordt als de stadsprins arriveert .
• Ontvangst Stadsprins. De stadsprins wordt ontvangen op Station Eindhoven Centraal (de Lampegatse hoofdstatie) op zaterdagochtend. Na de ontvangst door de NS neemt de Stadsprins op het podium voor de Lampegatse Statie het optocht defilé af en wordt de Stadsprins de sleutel van de stad overhandigd.
• De optocht in Eindhoven is altijd op carnavalszaterdag; de kinderoptocht loopt sinds 2009 voor de grote optocht uit en is dus niet meer op zondag.
• Carnavalsmis. Tijdens het carnaval wordt er tevens een carnavalsmis gehouden op zondagochtend in de Catharinakerk.
• D'n Opkikker. Op carnavalsmaandag wordt elk jaar D'n Opkikker uitgereikt aan een voetballer uit het betaald voetbal die langdurig geblesseerd is.
• Markiezenbal. Tijdens het Lampegats Markiezenbal op de Malle Maandag Middag wordt de jeugdraad, ook wel de Markies en Markiezin, gekozen. De Markies, de Markiezin en het hele gevolg worden jaarlijks gekozen nadat zij een groot aantal geschikheidstesten hebben ondergaan. Tijdens het Lampegats Markiezenbal zijn alle kinderen in de gelegenheid om hieraan mee te doen.
• Boerenbruiloft. Op dinsdag is er traditioneel de boerenbruiloft. Hierbij rijden de boeren met werkpaarden en oude karren naar de tent op de markt, waar het onechte huwelijk zal worden voltrokken. Vroeger reden de Boeren vanuit Acht naar het centrum. Het vrijgezellenfeest van de boerenbruiloft is traditiegetrouw op maandag voor Carnaval.
• Afblussen met Blusswerrukk het grootste Kapellen festival van het zuiden tijdens de Carnaval. vele kapellen uit heel nederland geven acte de presence in D'n Schuur de jongste carnavals locatie tijdens carnaval in Eindhoven.
• Sluitingsceremonie. Carnaval wordt dinsdag om 23:11 afgesloten in de tent op de markt, waar de Stadsprins het Lempke dooft, waarna hij ook direct van het podium zal verdwijnen.

Medio oktober wordt door de P.K.C. (Prins Keuze Commissie) een nieuwe Stadsprins gezocht en vraagt vervolgens aan de kandidaat of hij het ambt van Stadsprins van het Lampegat te willen aanvaarden. Deze wordt dan pas bekendgemaakt op het Federatiebal, dat zaterdag voor Carnaval in het Parktheater plaatsvindt. Daar wordt dan eerst afscheid genomen van de vorige Stadsprins en even na 00.00 uur (zondag) wordt de nieuwe Stadsprins gepresenteerd. Voor het publiek is het een groot geheim, wie de nieuw Stadsprins wordt. Men stelt dan vaak de vraag; "Wie is toch die neie?" De Stadsprins van Lampegat staat ook bekend als 'Zijne Dorstlustige Hoogheid'. De Stadsprins kan elk jaar rekenen op de muzikale begeleiding van Stadshofkapel "De Eendracht". De Stadsprins wordt elk jaar bijgestaan door zijn zelfgekozen gevolg, bestaande uit twee hofdames en twee adjudanten. De Stadsprins en gevolg resideerden traditiegetrouw tijdens Carnaval in Hotel Pullman Eindhoven Cocagne. In 2023 was de residentie Hotel Mariënhage in Domus Dela, maar sinds 2024 is de residentie weer het Pullman.

De begeleiding van de Stadsprins is in handen van de Commissie Protocollaire Zaken, bestaande uit Chef protocol, D'n Urste burger, de Assessor en Veldwachter. Ook zijn ten tonele de hoftapper, hoffotograaf, hofontwerper, hofbrouwer, hofstationschef, hofapotheker en de hofarts.

In het Coronaseizoen 2022/23 was er geen Stadsprins aan de macht van Lampegat. Tijdens deze periode zonder Stadsprins ontstond een “sede vacante”, waarbij de “macht” tijdelijk zal worden waargenomen door D’n Urste Burger van Ouw Einthoven.

Naast deze carnavalsverenigingen zijn er nog een aantal ondersteunende verenigingen voor het Eindhovens Carnaval:

• De Stichting Vrienden van de Club 111 is al sinds 1976 ondersteuner van het Lampegatse carnaval. Op initiatief van Frits van Griensven (toenmalig hoofdredacteur Groot Eindhoven) en Ben Ullings (toenmalig directeur Stadsschouwburg) werd in de jaren zeventig besloten om het Lampegatse Carnaval een financieel steuntje te geven.
• Mille Fleurs. Duizend Bloemen, mede opgericht door d'n Urste Burger van Ouw Einthoven, om zo een gezonde financiële bodem te leggen onder het Lampegatse Carnaval.
• De S.O.S.P. Sociëteit Oud Stadsprinsen. Ondersteuners van de carnaval en organisatoren van onder andere het S.O.S.P. ontbijt "Voor de formele start van de carnaval in het Lampegat".

• De federatiekleuren zijn in 1962 tot stand gekomen door afvalstukken uit de zeefdrukindustrie te gebruiken die indertijd beschikbaar waren en de toenmalige FEC secretaris Cor Wijnen hier een vendel Oranje-Blauw-Oranje van maakte.
• In Lampegat zegt men geen Alaaf als groet, maar Salaai. Deze groet is bedacht in 1962 en was een winnende inzending van H. de Wit op een prijsvraag voor een bruikbare Eindhovense carnavalsgroet.

• Lijst van alternatieve plaatsnamen tijdens carnaval

• Federatie Eindhovens Carnaval