Gewone rozenluis

Gewone rozenluis
Taxonomische indeling
Rijk:	Animalia (Dieren)
Stam:	Arthropoda (Geleedpotigen)
Onderstam:	Hexapoda (Zespotigen)
Klasse:	Insecta (Insecten)
Orde:	Hemiptera
Superfamilie:	Aphidoidea (Bladluizen)
Familie:	Aphididae
Geslacht:	Macrosiphum
Soort
	Macrosiphum rosae; Linnaeus, 1758
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Gewone rozenluis op Wikispecies
Portaal	Biologie

De gewone rozenluis (Macrosiphum rosae) is een luis die behoort tot de familie bladluizen. De luizen leven op verscheidene rozensoorten, op soorten van de kaardenbolfamilie (Dipsaceae) (andere indeling: Caprifoliaceae) en die van de valeriaanfamilie (Valerianaceae). De gewone rozenluis komt over de hele wereld voor behalve in Oost-Azië en Zuidoost-Azië. In Japan komt de vergelijkbare soort Macrosiphum mordvilkoi voor.^[1]

Kenmerken

De gewone rozenluis heeft een 1,7-3,6 mm lang spoelvormig lichaam met een zwarte kop. Er komen twee kleurvarianten voor: groen of roze. De zwarte voelsprieten zijn meestal net zo lang als het lichaam of iets langer. De beide ongeveer 1 mm lange sifons zijn zwart en twee keer zolang als de licht gekleurde staartjes aan het achterlijf. De dijbenen (femuren) zijn aan het van het lichaam afgekeerde eind ten minste voor een vierde deel donkerbruin of zwart.

Levenscyclus

In de herfst komt de gewone rozenluis vaak massaal voor op de toppen van de jonge rozenscheuten. Op deze scheuten worden de zwarte eitjes afgezet (ongeveer 1,3 mm lang, 0,6 mm dik). In het voorjaar komen hieruit de vleugelloze vrouwelijke luizen. Vervolgens komen er door parthenogenese en levendbaring snel achter elkaar meerdere generaties luizen en worden grote kolonies gevormd op de toppen van scheuten en rozenknoppen. Op het noordelijk halfrond zijn de populaties in juni en juli op hun grootst. Hierna komen er gevleugelde, vrouwelijke luizen, die naar een andere waardplant gaan (echter niet altijd).^[1] Deze waardplanten behoren tot de kaardenbolfamilie (onder andere grote kaardenbol, Ilex, Knautia en Scabiosa) en de valeriaanfamilie (Valeriana). Aan het begin van de herfst ontstaan er ook gevleugelde mannelijk luizen, waarna de luizen teruggaan naar de rozen waarop de vrouwtjes hun eitjes afzetten.^[2]^[3]

Kop van de gewone rozenluis
Verschillende ontwikkelingsstadia op een rozenknop
Levendbarende luis
Gevleugelde luis
Nimfen
Eitjes
Geparasiteerde luis door een schildwesp

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b https://web.archive.org/web/20140720020258/http://www.aphidsonworldsplants.info/d_APHIDS_M.htm#Macrosiphum – Aphids on the world’s plants: an online identification and information guide, Systematic Treatment of aphid genera – Macrosiphum, geraadpleegd=2014-06-13
↑ Alford, David V., Pests of Ornamental Trees, Shrubs and Flowers, 2012, CRC Press, isbn=978-1-84076-628-8, 66–67, [1]
↑ Wöhrmann, K., Löschcke, V., Population Biology and Evolution, , 2012, Springer Science & Business Media, isbn=978-3-642-69646-6, 208 [2]. Gearchiveerd op 16 juli 2023.

Zie de categorie Macrosiphum rosae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Wikispecies heeft een pagina over Macrosiphum rosae.

[aphidsonworldsplants-1] ttps://web.archive.org/web/20140720020258/http://www.aphidsonworldsplants.info/d_APHIDS_M.htm#Macrosiphum – Aphids on the world’s plants: an online identification and information guide, Systematic Treatment of aphid genera – Macrosiphum, geraadpleegd=2014-06-13

[Alford-2] Alford, David V., Pests of Ornamental Trees, Shrubs and Flowers, 2012, CRC Press, isbn=978-1-84076-628-8, 66–67, [1]

[Wöhrmann-3] Wöhrmann, K., Löschcke, V., Population Biology and Evolution, , 2012, Springer Science & Business Media, isbn=978-3-642-69646-6, 208 [2]. Gearchiveerd op 16 juli 2023.

[1]