Naar inhoud springen

François-Adrien Boieldieu

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
François-Adrien Boieldieu
François Adrien Boieldieu, naar een schilderij van Henri-François Riesener, Bibliothèque nationale de France
François Adrien Boieldieu, naar een schilderij van Henri-François Riesener, Bibliothèque nationale de France
Algemene informatie
Volledige naam François-Adrien Boieldieu
Geboren 16 december 1775
Geboorteplaats RouenBewerken op Wikidata
Overleden 8 oktober 1834
Overlijdensplaats Varennes-JarcyBewerken op Wikidata
Land Vlag van Frankrijk Frankrijk
Werk
Genre(s) Klassiek
Beroep Componist, muziekpedagoog, dirigent
(en) Discogs-profiel
(en) IMDb-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Muziek

François-Adrien Boieldieu (Rouen, 16 december 1775 - Varennes-Jarcy, departement Seine-et-Oise (bij Parijs), 8 oktober 1834) was een Frans operacomponist, muziekpedagoog en dirigent.

Boieldieu's vader was secretaris bij de aartsbisschop van Rouen en zo is het niet verwonderlijk, dat François-Adrien van de koorleider Urbain Cornonnier en later van de organist Charles Broche van de Kathedraal Notre-Dame te Rouen muziekles kreeg. Als kind had hij al een grote voorliefde voor de opera, en de favoriete opera in Rouen aan het einde van de achttiende eeuw was de opéra comique. Op achttienjarige leeftijd schreef hij zelf een stuk in dit genre La fille coupable. Zijn tweede opera beleefde de première nog in Rouen, maar werd onmiddellijk daarna ook in Parijs en later in Sint-Petersburg uitgevoerd.

Boieldieu vertrok naar Parijs en werd in 1796 leerling van Luigi Cherubini. Hij werd ook bevriend met Étienne Nicolas Méhul en andere componisten. In Parijs schreef hij nog meer opera's. Zijn Le Calife de Bagdad werd een doorslaand succes. In 1804 werd hij benoemd aan het Tsarenhof in Sint-Peterburg, waar hij directeur van de Franse opera werd. In 1811 kwam hij weer terug naar Parijs, waar hij in 1815 hofcomponist werd. In 1817 werd hij opvolger van Étienne Nicolas Méhul als professor voor compositie aan het Conservatoire national supérieur de musique in Parijs. Omdat hij ziek was leefde hij in deze tijd veel in zijn landhuis in Villeneuve-Saint-Georges, in het departement Val-de-Marne en componeerde hij heel weinig.

De successen van de opera's van Gioacchino Rossini in Parijs schudden hem op en zijn antwoord was de opera La Dame Blanche in 1825. Deze opera werd door vakmensen als een van de merkwaardigste romantische Franse opera's gezien; men herkende invloeden van Carl Maria von Weber, die deze opera zeer bewonderde. De opera inspireerde anderzijds Richard Wagner bij zijn arbeid aan Der Fliegende Holländer. Wagner had ook een voorkeur voor Boieldieu's opera Les deux nuits. Hector Berlioz sprak er niet zonder sarcasme over, dat het koor La belle nuit uit deze opera verbazingwekkende overeenkomsten vertoonde met het bruidskoor uit de opera Lohengrin.

Door de Julirevolutie verloor Boieldieu al zijn betrekkingen. Daarop werd hij erg ziek en kreeg hij tuberculose, waaraan hij in 1834 overleed.

Werken voor orkest

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1792 Concert, voor piano en orkest
  • 1800 Concerto en ut majeur, voor harp en orkest, op. 82
  • 1801 Zes walsen, voor klein orkest

Muziektheater

[bewerken | brontekst bewerken]
Voltooid in titel aktes première libretto
1793 La fille coupable 2 aktes 2 november 1793, Rouen, Théâtre des arts Jacques François Adrien Boieldieu
1795 Rosalie et Myrza 3 aktes 28 oktober 1795, Rouen, Théâtre des arts Jacques François Adrien Boieldieu
1797 La Famille suisse 1 akte 11 februari 1797, Parijs, Opéra-Comique Feydeau Claude Godard d'Aucort de Saint-Just
1797 L'Heureuse Nouvelle 1 akte 7 november 1797, Parijs, Opéra-Comique Feydeau Claude Godard d'Aucort de Saint-Just en Charles de Longchamp
1797 Le Pari ou Mombreuil et Merville 1 akte 15 december 1797, Parijs, Opéra-Comique Favart Charles de Longchamps
1798 Zoraïme et Zulnar 3 aktes 10 mei 1798, Parijs, Opéra-Comique Favart Claude Godard d'Aucort de Saint Just
1798 La Dot de Suzette 1 akte 5 september 1798, Parijs, Opéra-Comique Favart Dejaure, pseudoniem van: Jean-Élie Bédéno de Jaure
1799 Les Méprises espagnoles 1 akte 18 april 1799, Parijs, Opéra-Comique Feydeau Claude Godard d'Aucort de Saint-Just
1799 Emma ou La Prisonnière 1 akte 12 september 1799, Parijs, Théâtre Montansier Victor-Joseph Étienne de Jouy, Claude Godard d'Aucort de Saint-Just
en Charles de Lonchamps
1800 Béniovski ou Les Exilés du Kamchattka 3 aktes 8 juni 1800, Parijs, Opéra-Comique Favart;
2e versie: 20 juli 1824, Parijs, Opéra-Comique Feydeau
Alexandre Vincent Pineux Duval, naar August von Kotzebue
1800 Le Calife de Bagdad 1 akte 16 september 1800 Parijs, Opéra-Comique Favart Claude Godard d'Aucort de Saint-Just,
naar een sprookje uit Duizend-en-één-nacht
1802-1803 Ma Tante Aurore ou Le Roman impromptu 3 aktes 13 januari 1803 Parijs, Opéra-Comique Charles de Longchamps
1803 Le Baiser et la quittance ou Une aventure de garnison;
samen met: Nicolas Isouard, Louis-Benôit Picard,
Joseph-Marie-Armand-Michel Dieulafoy en Étienne Nicolas Méhul
3 aktes 18 juni 1803, Parijs, Opéra-Comique Charles de Longchamps
1804 Aline, reine de Golconde 3 aktes 17 maart 1804 Sint-Petersburg, Hermitagetheater Jean-Baptiste-Charles Vial en Edmond-Guillaume-François de Favières
1805 La Jeune Femme colère 1 akte 30 april 1805 Sint-Petersburg Michel-Marie Claparède, naar Charles-Guillaume Étienner
1806 Un Tour de soubrette 1 akte 28 april 1806, Sint-Petersburg N. Gersin
1806 Télémaque 3 aktes 28 december 1806, Sint-Petersburg Paul Dercy
1807 Amour et mystère ou Lequel est mon cousin? 1 akte 1807, Sint-Petersburg Joseph Pain
1808 Les Voitures versées (Le Séducteur en voyage) 2 aktes 16 april 1808, Sint-Petersburg, Hermitagetheater;
2e versie: 29 april 1820, Parijs, Opéra-Comique
Emanuel Mercier-Dupaty
1808 La Dame invisible 1 akte 1808, Sint-Petersburg Alexis Daudet en Randon
1810 Rien de trop ou Les Deux Paravents 1 akte 25 december 1810/6 januari 1811 Sint-Petersburg, Hermitagetheater Joseph Pain
1812 Jean de Paris 2 aktes 4 april 1812, Parijs, Opéra-Comique Claude Godard d'Aucort de Saint-Just
1813 Le nouveau Seigneur de village 1 akte 29 juni 1813, Parijs, Opéra-Comique Auguste-François Creuzé de Lesser en Edmond-Guillaume-François de Favières
1814 Bayard à Mézières ou Le Siège de Mézières;
samen met: Charles Simon Catel, Luigi Cherubini
en Nicolas Isouard
1 akte 12 februari 1814, Parijs, Opéra-Comique René Allisan de Chazet en Emanuel Mercier-Dupaty
1814 Le Béarnais ou Henri IV en voyage 1 akte 21 mei 1814, Parijs, Opéra-Comique Charles-Augustin Sewrin
1814 Angéla ou L'Atelier de Jean Cousin;
samen met: Sophie Gail
1 akte 13 juni 1814, Parijs, Opéra-Comique G. Montcloux d'Épinay
1816 La Fête du village voisin 3 aktes 5 maart 1816, Parijs, Opéra-Comique Charles-Augustin Sewrin
1816 Charles de France ou Amour et gloire;
samen met: André-Ferdinand Herold
2 aktes 18 juni 1816, Parijs, Opéra-Comique Marie-Emmanuel Théaulon de Lambert, Armand Dartois
en Armand Jean Le Bouthillier de Rancé
1818 Le Petit Chaperon de Rouge 3 aktes 30 juni 1818, Parijs, Opéra-Comique Théaulon de Lambert
1821 Les Arts rivaux 1 akte 2 mei 1821, Parijs, Hôtel de Ville René Allisan de Chazet
1821 Blanche de Provence ou La Cour des fées;
samen met: Henri Montan Berton en Rudolphe Kreutzer
3 aktes 1 mei 1821, Parijs, Tuiléries Théaulon de Lambert en Armand Jean Le Bouthillier de Rancé
1823 La France et l'Espagne 1 akte 15 december 1823, Parijs, Hôtel de Ville René Allisan de Chazet
1824 Les Trois Genres;
samen met: Daniel-François-Esprit Auber
1 akte 27 april 1824, Parijs, Théâtre de l'Odéon August Eugène Scribe, Emanuel Mercier-Dupaty
en Michel Pichat
1825 Pharamond 3 aktes 10 juni 1825, Parijs, Grand Opéra Garnier Jacques François-Arsène Ancelot, Pierre-Marie-Alexandre Guiraud
en Alexandre Soumet
1825 La Dame Blanche 3 aktes 10 december 1825, Parijs, Opéra-Comique August Eugène Scribe,
naar Sir Walter Scott, «Georg Mannering»
1829 Les Deux Nuits 3 aktes 20 mei 1829, Parijs, Opéra-Comique Ventadour Jean-Nicolas Bouilly en August Eugène Scribe
1830 Marguerite onvoltooid
1831 La Marquise de Brinvilliers;
samen met: Daniel-François-Esprit Auber,
Désiré Alexandre Batton, Henri Montan Berton,
Felice Blangini, Luigi Cherubini,
Michele Enrico Francesco Vincenzo Aloisio Paolo Carafa de Colobrano,
André-Ferdinand Herold en Ferdinando Paër
3 aktes 31 oktober 1831, Parijs, Opéra-Comique Castil-Blaze, pseudoniem van François-Henri-Joseph Blaze
en August Eugène Scribe

Vocale muziek

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Zestien zangcycli voor zangstem en piano
  • Romances voor zangstem en piano
  • 1796 1e duo, voor harp en piano
  • 1796 2e duo, voor harp en piano
  • 1799 Sonate, voor viool en piano, op. 3
  • 1800 3e duo con polacca, voor harp en piano
  • 1803 4e duo, voor harp en piano
  • 1807 Sonate, voor viool en piano, op. 7
  • 1807 Sonate, voor viool en piano, op. 8

Werken voor piano

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1785 Sonate, op. 1
  • 1795 Sonate, op. 2
  • 1799 Sonate, op. 4
  • 1800 Trio, voor piano, op. 5
  • 1800 Zes klein stukken en lichte oefeningen
  • 1800 Sonate, op. 6
  • Ouverture de l'opéra: "La dame blanche", voor drie piano's

Werken voor harp

[bewerken | brontekst bewerken]
  • 1795 Sonate, op. 8 Nr. 2
  • Marie Cornaz: Inventaire complet du fonds musical des archives privées de la famille d'Arenberg à Enghien, Revue Belge de Musicologie vol. LVIII (2004), pp. 81–202. ISSN 0771-6788
  • K. Leuders: Franse organisten in het midden van de 20e eeuw en het fenomeen-Lemmens (1), Adem - driemaandelijks tijdschrift voor liturgische muziek, 32:N2 1996, pp. 68–69
  • Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
  • Francis Claudon: Dictionnaire de l'opéra-comique français, Paris: Peter Lang, 1995, 531 p., ISBN 978-3-906753-42-3
  • Franco Rossi, Michele Girardi: Indice Dei Nomi, in: Il teatro la Fenici : chronologia degli spettacoli 1938-1991, Venezia: Albrizzi Editore, 1992, 650 p., ISBN 88 317 5509 9
  • Franco Rossi, Michele Girardi: Indice Dei Nomi, in: Il teatro la Fenici : cronologia degli spettacoli (1792-1936), Albrizzi Editore, Venezia, 1989, 491 p., ISBN 88 7837 007 X
  • Paul E. Bierley, William H. Rehrig: The heritage encyclopedia of band music : composers and their music, Westerville, Ohio: Integrity Press, 1991, ISBN 0-918048-08-7
  • Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 1: Von den Anfängen bis zur Französischen Revolution, Bärenreiter-Verlag, Kassel 1988, ISBN 3-7618-0899-2
  • Ulrich Schreiber: Opernführer für Fortgeschrittene. Die Geschichte des Musiktheaters - Band 2: Das 19. Jahrhundert, Bärenreiter Verlag, Kassel 1991, ISBN 3-7618-1028-8
  • Roman Jasinski: Boieldieu i jego Biala dama, Ruch Muzyczny 29:26-7 N7 1985
  • Roman Jasinski: O francuskiej operze komicznej i Janie z Paryza, Ruch Muzyczny 29:26-7 N9 1985
  • Sarah J. Mantel: An examination of selected opera-comiques of Adrien Boieldieu, Illinois (Urbana). 1985. dissertatie.
  • Spire Pitou: The Paris opera. - An encyclopedia of operas, ballets, composers, and performers; growth and grandeur, 1815-1914, New York: Greenwood Press, 1990, 1608 p., ISBN 978-0-313-26218-0
  • Joseph-Marc Bailbé: La "Dame Blanche", ou le fantastique galant (Boïeldieu et Nodler), Etudes Normandes. [33] (1984), No. 2, S. 7-16.
  • Elisabeth Bernard: Correspondance entre François Boïeldieu et l'editeur Janet, Etudes Normandes. [33] (1984), No. 2, S. 29-41.
  • Michelle Biget: Le discours pianistique de Boïeldieu, Etudes Normandes. [33] (1984), No. 2, S. 57-70.
  • Christian Goubault: Adrien Boïeldieu (1815-1883), compositeur d'opéras comiques. L'ombre de son pére, Etudes Normandes. [33] (1984), No. 2, S. 43-56.
  • Pierre-Albert Castanet: L'apothéose de Boïeldieu ou les hommages posthumes de 1834, Etudes Normandes. [33] (1984), No. 2, S. 21-28.
  • Georges Favre: Deux lettres d'Adrien Boïeldieu, Etudes Normandes. [33] (1984), No. 2, S. 17-19.
  • Georges Favre: Boïeldieu, 1a vie., Réimpr. en facs. de l'éd. de Paris, 1944, Genève: Slatkine Reprints 1977. VIII, 340 S.
  • Georges Favre: Quelques lettres inedites de Boïeldieu, La Revue Musicale 19, 1-10; 103-12.
  • Georges Favre: Boïeldieu, la vie et son œuvre, 1944/1945
  • Françoise Lesure, Marie-Noëlle Collette, Joël-Marie Fauquet, Adélaïde de Place, Anne Randier, Nicole Wild: La musique à Paris en 1830-1831, Paris: Bibliotheque Nationale, 1983, 418 p., ISBN 2-7177-1656-4
  • Christian Doumet, Claude Pincet: Les musiciens français (Reliure inconnue), Rennes: Editions Ouest-France (1 février 1982), 438 p., ISBN 978-2-85882-420-5
  • Sergio Martinotti: L'arpa di Boieldieu, Chigiana. 14 (1981), S. 243-253.
  • Sergio Martinotti: Bojeldieu e Mehul : echi classici e avvisaglie romantiche nel primo Ottocento strumentale francese, Chigiana. 13 (1979), S. 9-101.
  • Brigitte Labat-Poussin, Jean Favier: Personnels des Théâtres (Table), in: Archives du Théâtre national de l'Opéra. (AJ13 1 à 1466), Inventaire, Paris: Archives Nationales, 1977, 677 p.
  • Karin Huber: François-Adrien Boïeldieu : 1775-1975 Berlin: Dt. Bibljothekzverb., Arbeitsstelle fur d. Bibliothekswesen 1975. 48 S.
  • Jacqueline Bellas: La Grande misère d'un musicien français, une lettre oubliée de François-Adrien Boildieu, Annales de la Faculte des Lettres de Toulouse. 11 (1962) fasc. 1, S. 5-21.

Het eerste deel van het harpconcert in C groot wordt in de Efteling gebruikt voor de attractie Gondoletta.

Zie de categorie François Adrien Boieldieu van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.