Alpaida (persoon)

Alpaida / Chalpaida
	ca. 670 − voor 714
Geboren	nabij Prüm, Frankische Rijk
Dynastie	Franken
Partner	Pepijn van Herstal (II)
Kinderen	Karel Martel, Childebrand (mogelijk)
	Bron: Liber Historiae Francorum, Kronieken van Fredegar
Portaal	Middeleeuwen

Alpaida of Chalpaida (Latijn: Chalpaidis (waarschijnlijk rond 670^[1] - vermoedelijk voor 714 gestorven) was de tweede echtgenote van Pepijn van Herstal. Zij was de moeder van Karel Martel^[2] en mogelijk van Childebrand. Over haar leven is niet veel met zekerheid bekend.

Leven

Haar plaats van herkomst en het adellijke geslacht waaruit zij stamt zijn niet met zekerheid bekend. Er zijn theorieën dat zij een zuster zou zijn geweest van Dodo, een domesticus van Pepijn van Herstal.^[3] Dodo zou de man zijn geweest, die - naar men zegt - bisschop Lambertus van Maastricht zou hebben vermoord. Ook wordt wel gezegd dat zij een nicht in de tweede graad van Bertrada van Prüm zou zijn. Haar geboorteplaats wordt in de nabijheid van Prüm vermoed.

Alpaida's zoon, Karel Martel, wordt gezien als de stichter van het geslacht van de Karolingen. Hij is de vader van Pepijn de Korte en grootvader van Karel de Grote.

Volgens recente bevindingen heeft Pepijn van Herstal toch een kerkelijk geldig huwelijk met Alpaida gevoerd, dat meer dan tien jaar zou hebben geduurd.^[4] Volgens overlevering is bisschop Lambertus van Maastricht (onder andere schutspatroon van de stad Luik) door een broer van Alpaida gedood, omdat Lambertus weigerde het huwelijk tussen Pepijn en Alpaida te erkennen.^[5]

Pepijn wendde zich na 702 echter weer tot zijn eerste vrouw, Plectrudis. Tijdens de Frankische Burgeroorlog, die na de dood van Pepijn van Herstal uitbrak tussen Alpaida's zoon Karel Martel en Plectrudis, wordt Alpaida niet meer genoemd. Daarom vermoedt men dat zij reeds voor de dood van Pepijn van Herstal in 714 was gestorven.

Noten

↑ Ervan uitgaande dat zij tegen de twintig zal zijn geweest, toen zij moeder werd van Karel Martel
↑ Continuator Fredegarii Scholastici, Continuationes Chronicarum Fredegarii IV 6 (= B. Krusch (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, Hannover, 1888, p. 172: Igitur praefatus Pippinus aliam duxit uxorem nobilem et eligantem nomine Chalpaida, ex qua genuit filium; vocavitque nomen eius lingue proprietate Carlo, crevitque puer, eligans atque egregius effectus est.), Chronicon Moissiacense 713 (= G.H. Pertz (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, I, Hannover, 1826, p. 289: Habensque Pippinus praefactus princeps filium ex alia uxore, nomine Alpaigde, Karolum nomine, virum elegantem, egregium atque utilem.), Sigisbert van Gembloers, Vita Landberti episcopi Traiectensis Auctore Sigeberto 16 (= B. Krusch - W. Levison (edd.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, VI, Hannover - Leipzig, 1913, pp. 397-398: Vir tam victoriosus de se ipso non potuit triumphare, et ferreum pectus suum passus perforari molli telo libidinis, puellam nobilem et elegantem nomine Alpaidena superduxit legitimae coniugi suae Plictrudi, ex qua etiam suscepit filium Karolum, cui postea propter indomitam bellandi fortitudinem Tudetes sive Martellus agnomen fuit.). Vgl. Alexander van Roes, Memoriale de prerogativa imperii Romani 21: "Cum autem Alpais peperisset, cucurrit nuntius ad regem, ut sibi de nativitate talis filii nuntiaret. Sed inveniens regem internobiles et cum coniuge sedentem dixit: Vivat rex, quia karlest, sub hoc verborum tegumento innuens, quod Alpais sibi pulchrum filium peperisset."
↑ Sigisbert van Gembloers, Vita Landberti episcopi Traiectensis Auctore Sigeberto 16 (= B. Krusch - W. Levison (edd.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, VI, Hannover - Leipzig, 1913, p. 398: Haec soror erat Dodonis, qui domesticus Pippini principis erat, vir plenus opibus, genere clarus, per amicos et cognatos et multos sibi obsequentes pueros multam potentiam assecutus in regno.).
↑ R. Schieffer, Die Karolinger, Stuttgart, 2000, pp. 32-33. Gearchiveerd op 28 december 2021.
↑ Sigisbert van Gembloers (?), Tractatus de investitura episcoporum (= E. Bernheim (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Libelli, II, Hannover, 1892, p. 501).

Referentie

(de) Rudolf Schieffer - Die Karolinger, Stuttgart, 2000, pp. 33, 35 en 37 - ISBN 3-17-019099-7

Externe link

Alpaida op www.manfred-hiebl.de/mittelalter-genealogie

[1] Ervan uitgaande dat zij tegen de twintig zal zijn geweest, toen zij moeder werd van Karel Martel

[2] Continuator Fredegarii Scholastici, Continuationes Chronicarum Fredegarii IV 6 (= B. Krusch (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, Hannover, 1888, p. 172: Igitur praefatus Pippinus aliam duxit uxorem nobilem et eligantem nomine Chalpaida, ex qua genuit filium; vocavitque nomen eius lingue proprietate Carlo, crevitque puer, eligans atque egregius effectus est.), Chronicon Moissiacense 713 (= G.H. Pertz (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores, I, Hannover, 1826, p. 289: Habensque Pippinus praefactus princeps filium ex alia uxore, nomine Alpaigde, Karolum nomine, virum elegantem, egregium atque utilem.), Sigisbert van Gembloers, Vita Landberti episcopi Traiectensis Auctore Sigeberto 16 (= B. Krusch - W. Levison (edd.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, VI, Hannover - Leipzig, 1913, pp. 397-398: Vir tam victoriosus de se ipso non potuit triumphare, et ferreum pectus suum passus perforari molli telo libidinis, puellam nobilem et elegantem nomine Alpaidena superduxit legitimae coniugi suae Plictrudi, ex qua etiam suscepit filium Karolum, cui postea propter indomitam bellandi fortitudinem Tudetes sive Martellus agnomen fuit.). Vgl. Alexander van Roes, Memoriale de prerogativa imperii Romani 21: "Cum autem Alpais peperisset, cucurrit nuntius ad regem, ut sibi de nativitate talis filii nuntiaret. Sed inveniens regem internobiles et cum coniuge sedentem dixit: Vivat rex, quia karlest, sub hoc verborum tegumento innuens, quod Alpais sibi pulchrum filium peperisset."

[3] Sigisbert van Gembloers, Vita Landberti episcopi Traiectensis Auctore Sigeberto 16 (= B. Krusch - W. Levison (edd.), Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, VI, Hannover - Leipzig, 1913, p. 398: Haec soror erat Dodonis, qui domesticus Pippini principis erat, vir plenus opibus, genere clarus, per amicos et cognatos et multos sibi obsequentes pueros multam potentiam assecutus in regno.).

[4] R. Schieffer, Die Karolinger, Stuttgart, 2000, pp. 32-33. Gearchiveerd op 28 december 2021.

[5] Sigisbert van Gembloers (?), Tractatus de investitura episcoporum (= E. Bernheim (ed.), Monumenta Germaniae Historica, Libelli, II, Hannover, 1892, p. 501).

[1]