Balu-balu mbawa ma masker ya'ia da'ӧ fefu ngawalӧ ia ni'oguna'ӧ ba wobalugӧ mbawa. La'oguna'ӧ ia ena'ӧ lӧ igӧna niha dungӧ moroi ba nangi baero, gӧi ena'ӧ lӧ mofanӧ dungӧ; nifa'ohe sofӧkhӧ khӧ niha bӧ'ӧ.

Ba mbӧrӧta te ombakha'ӧ dungӧ Gorona/Korona (Corona Virus) moroi ba mbanua Wuha (Sina) ba gangohorita ndrӧfi silalӧ, ba no walu wawa irugi iyada'e. Ba na ta faigi data moroi ba World Health Organization, angarahua zino gӧna tungӧ da'e ba zisagӧrӧ ulidanӧ ba no dua wulu a tӧlu zuta a dua ngaotu a fitu ngafulu a siwa ribu ӧnӧ ngaotu a walu ngafulu a tӧlu niha (23.279.283 Jiwa; data per 24 Agustus 2020), ba khӧda ba Indonesia ba no otu a lima wulu a lima ribu a ӧfa ngaotu a felendrua niha zi no gӧna (155.412 Jiwa). No oya lala latӧrӧ ira famareta ba wolawa awӧ ba wangalӧsi dungӧ da'e, ena'ӧ bӧi muzawili. Tӧra-tӧra ndra amada doto ba matiri si so fӧna ba wolawa tungӧ da'e. Hadia nilauda ya'ita niha mbanua ba wolawa dungӧ da'e? Ya'ia da'ӧ:^[1][2][3]

1) Mu asese'ӧ ba wanasa danga sifao zabu mato dua wulu dӧti (20 detik).

2) Bӧi babaya hӧrӧ, ikhu, ma bawa nalӧ musasai danga.

3) Balugӧ mbawa ba ikhu na mo'eha awӧ na bahӧ.

4) Murino gӧ irege asoso, tӧra-tӧra nagole awӧ gadulo.

5) Mufake mbalu-mbalu mbawa ba fandrӧndrӧu ofeta dua mete.

6) Fandrӧndrӧu bangai zo eha awö zi bahӧ

Ӧnӧ lala ba wanasa nukha mbalu-balu mbawa (Masker kain)^[4]

1) Ungu nukha mbalu-balu mbawa ba idanӧ saukhu-aukhu sifao riso ma sabu wanasa nukha.

2) Nano irugi fulu mӧni, mu da'i-da'i ba wanuzukhu.

3) Musasai ba nidanӧ sangele irugi aheta gotu-otu zabu.

4) Okӧli'ӧ ba zino ma ba darewe ma ba zaeta-saeta si gӧna sino.

5) Tarika mbalu-balu mbawa, fa'aukhu mu fa gӧlӧsi ba nukha.

6) Be ba nahia sohahau ba tola mufake zui.

1. ↑ CDC, "How COVID-19 Spreads".
2. ↑ WHO, "Coronavirus".
3. ↑ WHO Coronavirus Disease (COVID-19) Dashboard
4. ↑ Siloam Hospitals, "6 Tips Mencuci Masker Kain"