Hümmling

De Hümmling (vun Homelinghen/hömil = lütten Steen), uk Sögeler Geest nannt, is een to 73 m hoge Grundmoränenlandschap (Geest) in’t Emsland in’n Westen vun Neddersassen un vun’t Noorddüütsch Deepland.

De Hümmling ligg in’n Noorden vun’t Emsland knapp 10 km vun de Eems weg. He is 28 km vun Noorden to’n Süüden un 14 km vun’n Oosten to’n Westen groot. Dat Süüdend ligg bi Stavern. De höögste Stee is den Windbarg nah bi Weerpel tüsken Sögel un Borger. De gröttsen fleten Water mit ehrn Born in’n Hümmling sünt de Ohe un de Noordradde.

Den Hümmling is vundaag politisch in de dree Samtgemeenten Sögel, Noordhümmling un een Deel vun de Samtgemeen Weertle updeelt, de Dörper Neeborger un Wippingen vun de Samtgemeen Dörpen, Löhn vun de Samtgemeen Hässelke un Deelen vun Löningen un Aithe hört uk dorto.

De Hümmling is en Geestlandschap un hett meist sandigen un dröögen Grund. Dor sünt Wald, Heidlandschapen, landweertschapliche Flachen un Dosen (lütte moorige Flachen) to finnen. Entstahn is de Hümmling dör Gletscher in de vörletzte Iestiet, de Saaleiestiet in’t Pleistozän.

De ersten Lüüd sünt al in de Jungsteentiet in’n Hümmling bleven un hefft dor siet disse Tiet leevt. Se hebbt veele Hünebedden baut, de noch vundaag as Sehenswürdigkeiten bekannt sünt. Uk dat Jagdschlott Clemenswerth bi Sögel is besünners antokieken un was baut in in’n Barock.

Unner’t NS-Regime warrt 1933 dat Konzentratschoonslager Esterwegen in’n Noorden vun’n Hümmling upbaut. Dormaols har et in Börgermoor(vondaoge Ortsdeil von Surwold) uck en Konzentratschoonslager geven. Dor was dat Leid "Die Moorsoldaten" schrievt worn. ^[1].

To de Högel in’n Hümmling un siene nah Ümgebung hört (Hööchte in Meters över de See):

• Windbarg (73 m) – ööstlich vun Weerpel
• Lüütke Sand (72 m) – noordööstlich vun Weerpel
• Sunderbarg (66 m) – süüdlich vun Borger
• Krüüsbarg (51 m) – nöördlich vun Stavern
• Windelbarg (49 m) – noordwestlich vun Borger
• Hohenklinken (43 m) – westlich vun Weerpel
• Buschhööchte (42 m; oder Helkensbarg) – nöördlich vun Loorpe
• Härrnstäer Sand (42 m) – tüsken Loorpe un Spahn-Härrnstäe
• Wohldhööchte (41 m) – westlich vun Sögel
• Galenbarg (40 m) – in Stavern
• Hambarg (ca. 40 m) – tüsken Loahn un Sögel
• Kavenbarg (ca. 40 m) – süüdwestlich vun Loorpe
• Grooten Westerbarg (39 m) – west-noordwestlich vun Sögel
• Groote Düne (34 m) – tüsken Loahn un Sögel
• Wattbarg (34 m) – Up’n Wolde in’n Oortsdeel Borgerwald
• Schlopenbarg (ca. 30 m) – noord-noordwestlich vun Borger
• Groote Düne (30 m) – tüsken Meppen un Stavern

To de fleten Water, de ehr Born in’n Hümmling of nah bi hebbt, hört:

• Loorper Beeke, kummt vun’n Hümmling, fleet vun Süüdoosten in de Ohe.
• Marka, kummt vun’n Hümmling, in’n Oosten vun Bockholte, rechten Bornbeek vun de Sater Eems, de in de Leda mündt
• Mittelradde, hett ehr Born an’n Oostrand vun’n Hümmling, in de Bockholter Dose, nöördlichen Nebenstroom vun de Hase
• Nordradde, hett ehr Born in de Midde vun’n Hümmling, noordööstlichen Nebenstroom vun de Eems
• Ohe, hett ehr Born in’n Middeldeel vun’n Hümmling, geiht na Noorden, linken Bornbeek vun de Sater Eems
• Sater Eems, kummt dör dat Tosamenfleten vun Marka un Ohe in’n Noorden vun Aithe-Neescharrel
• Süüdradde, hett ehr Born in Oosten vun’n Hümmling, nöördlichen Nebenstroom vun de Hase

To de Öört in und nah bi den Hümmling hört:

1. ↑ www.gedenkstaette-esterwegen.de/