Majella

Majella
'A Majella
Stato/e	Italia
Reggione	Abruzzo
Pruvincia/e	L'Aquila, Chiete, Pescara
Autezza	2793 m n.l.m.
Catena	Appennine
Coordinate	42°03′N 14°03′E
Atre nomme e segnifecate	Maiella
Mappa 'e localizzazione
Majella

'A Majella (canusciuta pure comme Maiella) è na muntagna 'e ll'Abruzzo llucata a miezzo d'â reggione, nfra 'e pruvince 'e Pescara, Chiete e L'Aquila. È 'o sicunno sestema muntuoso 'e ll'Abruzzo comme 'e ll'Appennine aropp'ô Gran Sasso.

'A presenza 'e ll'ommo azzicc'â Majella resale ô Paleuliteco, cu ll'ommo erectus 'int'ô Paleuliteco 'nferiore, c'ô sapiens neanderthalensis a chello medio e c'ô sapiens sapiens, vierzo 35.000 anne fa, ô Paleulieteco superiore.

Dint'ô Neuliteco (6600 - 4000 anne fa), iognetteno nove populazziune 'e agreculture e allevature d'ê Balcane, ca lassajeno tante testemmonie 'int'ê tterre vecine, da 'e schelletre a 'e cerameche llavurate. Se sveluppajeno mperzò vellagge e paise rent'â Majella, cu case 'e lignamme, starze e serraglie tramente 'e rotte veniveno ausate comme campusante o luogh'ê culto. Nfra 'e testemmonie 'e chest'uommene, 'e cerameche songo nfra 'e cchiù 'mpurtante, pecché cheste ereno ausate tanto p'astipà 'o mangià quanto pe' crià stàtole femmenile d'ê devinetà, mustanno accussì 'e primme signe 'e na civeltà avuluta.

Appriesso fuje 'a muntagna sacra d'â populazzione italeca d'ê Peligne, demmora d'â dea d'ô Maja ('o nomme vene da chesta) e puo' p'ê llatine, comme Plinio 'o Viecchio, fuje 'o Pater Montium (pate d'ê muntagne). Dint'ô medioevo fuje meta 'e aremite e religgiuse, ca custruetteno chiesielle e areme p'ê luoghe suoje sgarrupate e p'â natura sarvaggia.

'A Majella, è nu massiccio 'e carcare cumpatto, cu 'e cimme prencipale d'ô Monte Amaro 2793 m; Monte Acquaviva, 2737 m; Monte Focalone, 2676 m; Monte Rotondo, 2656 m; Monte Macellaro, 2646 m; Pesco Falcone, 2546 m; Cima delle Murelle, 2598 m e gruosse avetepiane a 2500 m. Nasceno da 'e ffianche suoje 'o sciummo Orfento, Foro o ate. Azzicco nce stanno 'o Monte Morrone, 'o Monte Porrara e 'e Monti Pizzi. 'E primme ddoje se sparteno d'â Majella grazzie 'e vallune 'e ll'Orta e ll'Aventino; pettramente 'e Pizzi, songo cullecate â Maiella da ll'Altipiani Maggiori d'Abruzzo.