Wangsa Windsor
Wangsa Windsor | |
---|---|
Negara | United Kingdom dan alam Komanwel yang lain |
Diasaskan | 17 Julai 1917 |
Pengasas | George V |
Ketua terkini | Charles III |
Wangsa Windsor (Inggeris: House of Windsor) ialah nama kerabat diraja British yang kini merupakan keluarga pemerintah untuk United Kingdom dan alam Komanwel yang lain. Wangsa Windsor ditubuhkan pada tahun 1917. Terdapat lima raja British yang berasal dari Wangsa Windsor: George V, Edward VIII, George VI, Elizabeth II, dan Charles III. Empat anakanda Ratu Elizabeth II dan Putera Philip serta keturunan mereka adalah sebahagian daripada Wangsa Oldenburg kerana Philip berasal daripada Glücksburg yang merupakan cawangan wangsa tersebut.
Raja terkini iaitu Charles III berkhidmat sebagai ketua negara untuk 15 negara merdeka. Negara-negara ini termasuk United Kingdom, Antigua dan Barbuda, Australia, Bahamas, Belize, Grenada, Jamaica, Kanada, Kepulauan Solomon, New Zealand, Papua New Guinea, Saint Kitts dan Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent dan Grenadines, dan Tuvalu. Selain itu, terdapat tiga Wilayah Tanggungan Mahkota yang merupakan wilayah pemerintahan sendiri, dan 14 Wilayah Luar Negeri British di bawah kuasa kerajaan British. Tambahan pula, terdapat dua negara kecil yang bersekutu dengan New Zealand yang dikenali sebagai Kepulauan Cook dan Niue.
Sejarah
[sunting | sunting sumber]Pada tahun 1701, hak untuk menjadi raja atau ratu England diberikan kepada Sophia dari Hanover yang berasal dari Wangsa Wittelsbach tetapi kemudiannya berkahwin dengan Wangsa Hanover. Putera sulung baginda, George I, menjadi raja pada tahun 1714, dan ini menandakan permulaan tempoh pemerintahan yang panjang oleh keluarga diraja Hanover. Walau bagaimanapun, pada tahun 1901, Wangsa Saxe-Coburg dan Gotha, yang berkaitan dengan Hanover, mengambil alih monarki British apabila Edward VII, yang merupakan anakanda Ratu Victoria dan daripada keluarga Saxe-Coburg dan Gotha, menjadi raja.
Edward VII dan anakandanya, George V, pada asalnya adalah sebahagian daripada Wangsa Saxe-Coburg dan Gotha dari Jerman kerana mereka adalah keturunan Putera Albert, yang merupakan suami Ratu Victoria. Walau bagaimanapun, semasa Perang Dunia Pertama, terdapat rasa tidak suka terhadap Jerman dalam kalangan rakyat Empayar British. Sentimen anti-Jerman ini memuncak pada Mac 1917 apabila Gotha G.IV, sebuah pesawat Jerman, mula mengebom London sehingga menyebabkan ketakutan dan membuat orang marah terhadap apa-apa sahaja berkaitan dengan Jerman. Pada masa yang sama, Nikolai II, yang merupakan sepupu George V dan Maharaja Rusia, terpaksa menyerahkan takhtanya. Peristiwa ini menimbulkan kebimbangan bahawa semua monarki Eropah akhirnya akan dimansuhkan. Sebagai tindak balas kepada keadaan ini, George V dan keluarganya memutuskan untuk meninggalkan gelaran Jerman mereka dan menukar nama mereka yang berbunyi Jerman kepada versi bahasa Inggeris, untuk menyelaraskan lebih rapat dengan rakyat British dan menjauhkan diri mereka dari Jerman. Oleh itu, pada 17 Julai 1917, pengisytiharan diraja yang dikeluarkan oleh baginda mengisytiharkan:
Kini, kami, menggunakan kuasa dan kuasa diraja kami, dengan ini mengisytiharkan bahawa mulai tarikh ini, wangsa dan keluarga kami akan dirujuk sebagai Wangsa dan Keluarga Windsor. Ini terpakai kepada semua keturunan lelaki nenda kami, Ratu Victoria, yang merupakan warga negara ini, kecuali keturunan perempuan yang mungkin berkahwin atau sudah berkahwin. Mereka akan membawa nama Windsor.
Nama "Windsor" mempunyai hubungan yang kuat dengan monarki British kerana sebuah bandar bernama Windsor di Berkshire dan Istana Windsor. Perkaitan ini dilambangkan oleh Menara Bulat Istana Windsor, yang mengilhamkan lambang Wangsa Windsor. Cadangan untuk menggunakan nama "Windsor" untuk wangsa diraja itu dibuat oleh Arthur Bigge, Baron Stamfordham pertama. Apabila Maharaja Wilhelm II dari Jerman mendengar bahawa sepupunya telah menukar nama wangsa diraja British kepada Windsor, baginda berseloroh dengan bertitah bahawa baginda merancang untuk menonton drama yang dipanggil The Merry Wives of Saxe-Coburg-Gotha, merujuk kepada karya Shakespeare dipanggil The Merry Wives of Windsor.
George V mengehadkan penggunaan gelaran putera British kepada ahli keluarga terdekatnya. Pada tahun 1919, baginda menarik balik gelaran British daripada tiga saudara Jermannya.
Senarai raja
[sunting | sunting sumber]Potret | Nama | Keputeraan | Pemerintahan | Kemahkotaan | Pasangan | Kemangkatan | Hak |
---|---|---|---|---|---|---|---|
George V | 3 Jun 1865 | 6 Mei 1910 – 20 Januari 1936[a] (25 tahun, 259 hari) |
22 Jun 1911 | Mary dari Teck | 20 Januari 1936 (usia 70 tahun, 231 hari) |
Anakanda kedua Edward VII dan Alexandra dari Denmark | |
Edward VIII | 23 Jun 1894 | 20 Januari 1936 – 11 Disember 1936 (326 hari) |
Dibatalkan | Wallis Simpson | 28 Mei 1972 (usia 77 tahun, 340 hari) |
Anakanda pertama George V dan Mary dari Teck | |
George VI | 14 Disember 1895 | 11 Disember 1936 – 6 Februari 1952 (15 tahun, 57 hari) |
12 Mei 1937 | Elizabeth Bowes-Lyon | 6 Februari 1952 (usia 56 tahun, 54 hari) |
Anakanda kedua George V dan Mary dari Teck | |
Elizabeth II | 21 April 1926 | 6 Februari 1952 – 8 September 2022 (70 tahun, 214 hari) |
2 Jun 1953 | Philip dari Yunani dan Denmark | 8 September 2022 (usia 96 tahun, 140 hari) |
Anakanda pertama George VI dan Elizabeth Bowes-Lyon | |
Charles III | 14 November 1948 | 8 September 2022 – kini (2 tahun, 81 hari) |
6 Mei 2023 | Diana Spencer (1981–1996) Camilla Shand (sejak 2005) |
Hidup (usia 76 tahun, 14 hari) |
Anakanda pertama Elizabeth II dan Philip dari Yunani dan Denmark |
Ahli-ahli
[sunting | sunting sumber]Pada tahun 1917, satu pengisytiharan diraja menyatakan bahawa nama keluarga diraja British dan semua keturunan Ratu Victoria dan Putera Albert, khususnya keturunan lelaki, akan dipanggil Windsor. Ini bermakna sesiapa sahaja dalam keluarga dengan nama keluarga Windsor dianggap sebagai sebahagian daripada keluarga diraja. Walau bagaimanapun, jika seorang wanita daripada keluarga itu berkahwin, wanita itu akan mengambil nama keluarga suaminya dan bukannya Windsor.
Keturunan Elizabeth II
[sunting | sunting sumber]Pada tahun 1947, Puteri Elizabeth, yang kemudiannya menjadi Ratu Elizabeth II, berkahwin dengan Philip Mountbatten. Philip pada asalnya dikenali sebagai Putera Philip dari Greece dan Denmark dan tergolong dalam keluarga yang dipanggil Wangsa Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, yang merupakan sebahagian daripada Wangsa Oldenburg. Sebelum perkahwinan mereka, Philip melepaskan gelaran puteranya dan mengambil nama keluarga Mountbatten. Baginda melakukan ini kerana bapa saudaranya, Earl Mountbatten dari Burma, mempunyai nama keluarga yang sama, dan ia juga digunakan oleh datuk sebelah ibunya, Putera Louis dari Battenberg, pada tahun 1917. Nama "Mountbatten" ialah terjemahan bahasa Inggeris dari nama Jerman "Battenberg", yang berasal dari sebuah bandar kecil di Hesse.
Sejurus selepas Elizabeth menjadi Ratu pada tahun 1952, Lord Mountbatten menyatakan bahawa memandangkan sudah menjadi kebiasaan bagi isteri untuk mengambil nama keluarga suami mereka, wangsa diraja kini sepatutnya dipanggil Wangsa Mountbatten. Apabila Permaisuri Mary, nenda Elizabeth, mendengar tentang perkara ini, baginda memberitahu Perdana Menteri Winston Churchill. Beliau menasihatkan Ratu membuat pengumuman rasmi bahawa wangsa diraja akan terus dikenali sebagai Wangsa Windsor. Pada 9 April 1952, Ratu Elizabeth mengeluarkan pengisytiharan yang menyatakan bahawa baginda dan anak-anaknya akan dikenali sebagai Wangsa dan Keluarga Windsor. Baginda juga mengisytiharkan bahawa keturunannya, kecuali keturunan perempuan yang berkahwin dan anak-anak mereka, akan membawa nama Windsor.
Pada 8 Februari 1960, Elizabeth II mengumumkan bahawa baginda dan anak-anaknya akan terus digelar "Wangsa dan Keluarga Windsor" dan mana-mana keturunan melalui pewarisan lelaki yang mempunyai gelaran putera atau puteri serta gelaran Duli Yang Teramat Mulia juga akan dikenali dengan nama ini. Walau bagaimanapun, baginda juga memutuskan bahawa keturunan lelakinya yang tidak mempunyai gelaran akan membawa nama keluarga Mountbatten-Windsor.
Pada awal 1960-an, terdapat perbincangan antara Perdana Menteri Harold Macmillan dan pakar perlembagaan Edward Iwi. Mereka bercakap tentang kemungkinan anak diraja, yang akan dilahirkan pada Februari 1960, diberi nama sulung ibu, Windsor, bukannya nama bapa, Mountbatten. Iwi menegaskan jika anak itu diberi nama Windsor, ia akan membawa stigma dianggap tidak sah taraf. Macmillan pada mulanya menolak kebimbangan Iwi, tetapi kemudian Ratu Elizabeth menyatakan hasratnya untuk menukar nama kepada Mountbatten sebelum kelahiran anak itu. Perubahan ini tidak menjejaskan Putera Charles (kemudiannya Charles III) atau Puteri Anne kerana mereka sudah dilahirkan dengan nama Mountbatten sebelum bonda mereka menjadi ratu.
Mana-mana raja masa depan mempunyai keupayaan untuk menukar nama dinasti diraja melalui pengisytiharan. Pengisytiharan diraja ialah pengumuman rasmi yang dibuat oleh raja tetapi ia tidak mempunyai kuasa undang-undang yang sama seperti statut atau undang-undang. Oleh itu, keputusan untuk menukar nama dinasti boleh dibuat oleh raja melalui pengisytiharan ini tanpa memerlukan undang-undang atau proses undang-undang tertentu.
Salasilah keluarga
[sunting | sunting sumber]- Nama dalam kotak berbingkai merah masih hidup
- Nama dalam kotak berbingkai hitam telah mangkat
- Nama dalam kotak yang bergaris tebal menandakan anakanda raja British
Dari Empayar British ke Alam Komanwel
[sunting | sunting sumber]Apabila Wangsa Windsor diwujudkan, raja bertanggungjawab ke atas Empayar British. Walau bagaimanapun, selepas Perang Dunia Pertama, perubahan berlaku, dan Dominion Komanwel mula menjadi negara merdeka. Peralihan ini diakui melalui Deklarasi Balfour 1926, Akta Hakmilik Diraja dan Parlimen 1927, dan Statut Westminster 1931. Windsor kemudiannya diiktiraf sebagai keluarga diraja beberapa negara merdeka. Jumlah ini berubah dari semasa ke semasa apabila beberapa Dominion menjadi republik dan koloni Mahkota menjadi kerajaan, republik atau beraja di bawah pemerintah yang berbeza. Sejak tahun 1949, tiga raja dari Wangsa Windsor iaitu George VI, Elizabeth II, dan Charles III berkhidmat sebagai Ketua Komanwel. Komanwel merangkumi kebanyakan bahagian bekas Empayar British dan beberapa negara yang tidak pernah menjadi sebahagian daripadanya.
Negara | Tahun |
---|---|
Afrika Selatan | 1917–1961 |
Antigua dan Barbuda | 1981–present |
Australia | 1917–present |
Bahamas | 1973–present |
Barbados | 1966–2021 |
Belize | 1981–present |
Ceylon | 1948–1972 |
Fiji | 1970–1987 |
Gambia | 1965–1970 |
Ghana | 1957–1960 |
Grenada | 1974–present |
Guyana | 1966–1970 |
India | 1947–1950 |
Negara Bebas Ireland | 1922–1949 |
Jamaica | 1962–present |
Kanada | 1917–present |
Kepulauan Solomon | 1978–present |
Malawi | 1964–1966 |
Malta | 1964–1974 |
Mauritius | 1968–1992 |
New Zealand | 1917–present |
Nigeria | 1960–1963 |
Dominion Pakistan | 1947–1956 |
Papua New Guinea | 1975–present |
Saint Kitts dan Nevis | 1983–present |
Saint Lucia | 1979–present |
Saint Vincent dan Grenadines | 1979–present |
Sierra Leone | 1961–1971 |
Tanganyika | 1961–1962 |
Trinidad dan Tobago | 1962–1976 |
Tuvalu | 1978–present |
Uganda | 1962–1963 |
United Kingdom | 1917–present |
Lihat juga
[sunting | sunting sumber]Catatan
[sunting | sunting sumber]- ^ George V ialah ahli Wangsa Saxe-Coburg dan Gotha sehingga baginda menukar nama kepada Windsor pada 17 Julai 1917.
- ^ Selepas baginda turun takhta pada tahun 1936, Raja Edward VIII menjadi Duke Windsor.
Rujukan
[sunting | sunting sumber]Pautan luar
[sunting | sunting sumber]- Nama kerabat diraja - royal.gov.uk
- Wangsa Windsor - royal.gov.uk
- Salasilah Wangsa Windsor - royal.gov.uk [Lord Culloden & Albert+Leopold Windsor telah hilang]
Wangsa diraja Wangsa Windsor Cabang kadet bagi Wangsa Wettin
| ||
Didahului oleh Wangsa Sachsen-Coburg dan Gotha |
Wangsa yang memerintah United Kingdom dan negara alam Komanwel yang lain. 1917–kini |
Diikuti oleh: Tiada |