Pergi ke kandungan

Kejatuhan rejim Assad

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Kejatuhan rejim Assad
Sebahagian daripada Serangan pemberontak Syria 2024 dalam Perang saudara Syria
Bashar al-Assad pada 2024, lebih kurang tujuh bulan sebelum beliau digulingkan
Tarikh8 Disember 2024
LokasiSyria
Dianjurkan olehPembangkang Syria
Hasil

Pada 8 Disember 2024, pemerintahan diktator Republik Arab Syria di bawah Parti Ba'thiyah pimpinan Bashar al-Assad ditumpaskan di tengah-tengah serangan besar dilakukan tentera pembangkang diketuai Hayat Tahrir al-Syam dalam perang saudara yang berterusan sejak 2011. Kejatuhan kawalan ke atas bandar raya Damsyik menandakan berakhirnya rejim totalitarian keluarga Assad yang telah memerintah Syria turun-temurun sejak ayah Bashar Hafez selaku presiden pada 1971 berikutan Revolusi Pembetulan.

Ketika pakatan pemberontak yang dikenali sebagai Bilik Gerakan Selatan mara ke arah Damsyik, muncul laporan bahawa Bashar al-Assad melarikan diri dari ibu kota dengan menaiki pesawat ke Rusia, di mana beliau menyertai keluarganya, sudah dalam keaaan dibuang negeri, dan telah diberikan suaka.[3] Selepas pemergian Assad, pasukan pembangkang mengisytiharkan kemenangan di televisyen negara. Pada masa yang sama, Kementerian Luar Negeri Rusia mengesahkan peletakan jawatan Assad dan pemergiannya dari Syria.[4]

Kejatuhan rejim Assad yang pantas disambut dengan reaksi penuh kejutan di seluruh dunia. Pejuang pembangkang Syria sendiri dilaporkan terkejut melihat betapa cepatnya kerajaan Syria tumbang ekoran serangan mereka.[5] Penganalisis melihat peristiwa itu sebagai tamparan hebat kepada Paksi Penentangan diterajui Iran kerana penggunaan Syria sebagai titik laluan untuk membekalkan senjata dan bekalan kepada sekutu mereka, Hizbullah.

Latar belakang

[sunting | sunting sumber]

Keluarga al-Assad telah memerintah Syria sejak 1971, apabila Hafez al-Assad menjadi presiden Syria di bawah Parti Ba'ath Syria. Selepas kematiannya pada Jun 2000, beliau digantikan oleh anaknya Bashar al-Assad.[6]

Hafez al-Assad membina sistem pemerintahannya sebagai sebuah birokrasi yang ditandai dengan kultus individu yang lain daripada yang lain, tidak seperti ciri dalamo sejarah Syria moden. Imej, potret, petikan dan pujian Assad dipaparkan di mana-mana dari sekolah ke pasar awam dan pejabat kerajaan; serta Hafez al-Assad dirujuk sebagai "Pemimpin Abadi" dan "Yang Dikuduskan" (al-Muqaddas)[7] dalam fahaman Assadist rasmi. Hafez menyusun semula masyarakat Syria mengikut garis ketenteraan, secara berterusan menggunakan retorik konspirator mengenai bahaya plot yang disokong kuasa asing yang bersubahat dengan musuh dalam selimut (sayap kelima), dan mempromosikan angkatan tentera sebagai aspek utama dalam kehidupan awam.[8][9][10]

Selepas Hafez al-Assad membuat rampasan kuasa pada tahun 1970, propaganda negara mempromosikan wacana kebangsaan baharuru berdasarkan penyatuan rakyat Syria di bawah "satu identiti Ba'ath yang dibayangkan," serta Assadisme.[11] Pasukan separa tentera yang bertaat setia dikenali sebagai Shabiha (terjemahan. 'hantu') mendewakan dinasti Assad melalui slogan seperti "Tiada Tuhan selain Bashar!" dan meneruskan peperangan psikologi terhadap penduduk yang tidak akur.[12]

Keluarga Assad,(1994). Hafez al-Assad dan isterinya, Puan Anisa Makhlouf. Di barisan belakang, dari kiri ke kanan: Maher, Bashar, Basil, Majid dan Bushra al-Assad.

Bashar al-Assad

[sunting | sunting sumber]

Selepas kematian Hafez al-Assad, anak dan penggantinya Bashar al-Assad mewarisi kultus individu sedia ada, dengan parti itu memujinya sebagai "Pemimpin Muda" dan "Harapan Rakyat." Menarik pengaruh daripada model kepimpinan turun temurun Korea Utara, propaganda rasmi di Syria mengaitkan ciri ketuhanan kepada keluarga Assad, dan menghormati patriark Assad sebagai bapa pengasas Syria moden.

Pada tahun 2011, Amerika Syarikat, Kesatuan Eropah, dan kebanyakan negara Liga Arab menyeru agar Assad meletak jawatan berikutan tindakan keras terhadap penunjuk perasaan Arab Spring semasa peristiwa revolusi Syria, yang membawa kepada perang saudara Syria.[13] Sehingga 2022, perang saudara ini telah membunuh kira-kira 580,000 orang, di mana sekurang-kurangnya 306,000 adalah bukan pejuang. Menurut Rangkaian Hak Asasi Manusia Syria, tentera pro-Assad menyebabkan lebih daripada 90% kematian orang awam.[14] Kerajaan Assad melakukan banyak jenayah perang semasa perang saudara Syria,[15][9][16][17][18] dan tentera Assad, Angkatan Bersenjata Arab Syria, juga melakukan beberapa serangan dengan senjata kimia.[19] Serangan kimia paling maut ialah serangan gas sarin di Ghouta pada 21 Ogos 2013, yang membunuh antara 281 dan 1,729 orang.[20][21]

Pada Disember 2013, Pesuruhjaya Tinggi Hak Asasi Manusia Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu Navi Pillay menyatakan bahawa penemuan daripada siasatan oleh PBB membabitkan Assad dalam jenayah perang. Siasatan oleh Mekanisme Penyiasatan Bersama OPCW-UN dan OPCW-UN IIT masing-masing menyimpulkan bahawa kerajaan Assad bertanggungjawab terhadap serangan sarin Khan Shaykhun 2017 dan serangan kimia Douma 2018. Pada 15 November 2023, Perancis mengeluarkan waran tangkap terhadap al-Assad atas penggunaan senjata kimia terlarang terhadap orang awam di Syria.[22] Assad menafikan dakwaan itu, dan menuduh kuasa-kuasa asing, terutamanya Amerika Syarikat, dalam cubaan menukar rejim.[23]

Pembangkang ambil alih

[sunting | sunting sumber]
Peta serangan pemberontak Syria 2024

Kemaraan tentera

[sunting | sunting sumber]

Perancangan oleh tentera anti-Assad untuk melancarkan serangan terhadap Aleppo telah bermula pada akhir 2023 tetapi ditangguhkan oleh bantahan Turki.[24][25] Presiden Turki Recep Tayyip Erdoğan meminta rundingan dengan kerajaan Assad, untuk "menentukan masa depan Syria bersama-sama," tetapi menerima respons negatif.[26]

Pada 7 Disember 2024, pasukan pembangkang memperoleh kawalan penuh ke atas Homs selepas kira-kira dua puluh empat jam penglibatan tentera tertumpu. Keruntuhan pesat pertahanan kerajaan mengakibatkan pengunduran pasukan keselamatan secara tergesa-gesa, yang memusnahkan dokumentasi sensitif semasa mereka berundur. Penawanan itu memberikan kuasa kepada pemberontak ke atas kawalan infrastruktur pengangkutan kritikal, terutamanya persimpangan lebuh raya yang menghubungkan Damsyik ke kawasan pantai Alawit, di mana kedua-dua pangkalan sokongan Assad dan pemasangan tentera Rusia terletak.[27]

Tentera Hizbullah yang bersekutu dengan Assad berundur dari al-Qusayr berhampiran, memindahkan kira-kira 150 kenderaan berperisai dan ratusan pejuang. Pengurangan sokongan daripada sekutu utama, termasuk penglibatan Rusia yang berkurangan kerana tumpuannya terhadap pencerobohan Ukraine, dan penglibatan serentak Hizbullah dalam konflik dengan Israel, dipercayai menyumbang kepada kedudukan kerajaan yang lemah.[27]

Hilang kawalan politik

[sunting | sunting sumber]
Mesej "Kemenangan revolusi Syria yang agung dan kejatuhan rejim penjenayah Assad" disiarkan dalam Syria TV selepas kejatuhan Damsyik kepada HTS. Ini adalah siaran tunggalnya selama beberapa jam.[28]

Di dataran utama Jaramana, penunjuk perasaan telah menurunkan patung Hafez al-Assad. Pada sebelah malam, pasukan pro-kerajaan dilaporkan berundur dari beberapa pinggir bandar di mana protes besar-besaran telah meletus.[29]

Pegawai kanan kerajaan Assad di Damsyik dilaporkan terlibat dalam rundingan dengan pasukan pembangkang mengenai kemungkinan pembelotan. Perkembangan ini bertepatan dengan penafian pegawai Iran terhadap laporan yang menunjukkan Assad telah melarikan diri dari negara itu, walaupun sumber menunjukkan keberadaannya di Damsyik masih tidak diketahui. Berikutan kemasukan pasukan pembangkang, pengawal presiden Assad tidak lagi ditempatkan di kediamannya yang biasa. Menjelang awal petang 7 Disember 2024, pasukan pemberontak yang cuba mencari Assad tidak menemui maklumat risikan berguna tentang keberadaannya.[29]

Pada 8 Disember, Ha'yat Tahrir al-Sham mengumumkan melalui akaun rasmi X bahawa ia telah membebaskan tahanannya dari Penjara Sednaya di pinggir Damsyik, salah satu kemudahan tahanan terbesar di Syria. Organisasi itu menganggap pembebasan itu sebagai kemenangan simbolik dan strategik bagi pasukannya dalam menghadapi pelanggaran hak asasi manusia sebelum ini, dan mewakili kejatuhan ketidakadilan kerajaan Assad.[30] Selepas ditangkap pada 2024, Tahrir al-Sham menerbitkan senarai kakitangan penjara yang melarikan diri, yang menjadi antara pelarian paling dikehendaki di Syria selepas keluarga Assad.[31]

Kemasukan pembangkang ke Damsyik mendapat tentangan yang minimum, disebabkan oleh kekurangan penghantaran tentera ke kawasan bandar dan pembubaran pantas kedudukan pertahanan kerajaan, membolehkan penawanan beberapa daerah. Pemerhati Hak Asasi Manusia Syria mengesahkan bahawa pasukan pembangkang berjaya merampas beberapa kemudahan kritikal di Damsyik, termasuk bangunan Pertubuhan Am Radio dan TV media kerajaan dan Lapangan Terbang Antarabangsa Damsyik. Kemajuan mereka juga memperoleh kawalan ke atas arteri pengangkutan utama dan kawasan kejiranan strategik, terutamanya daerah Mezzeh yang berpengaruh.[32][33]

Pemergian keluarga Assad

[sunting | sunting sumber]

Wanita Pertama Asma Assad telah berpindah ke Rusia bersama tiga anak pasangan itu kira-kira seminggu sebelum pasukan pembangkang memulakan kemaraan mereka ke Damsyik. Laporan serentak menunjukkan bahawa ahli keluarga besar Assad, termasuk saudara-mara dari keturunan kakaknya, berlindung di Emiriah Arab Bersatu. Pada hari-hari sebelum kemaraan pembangkang, pegawai Mesir dan Jordan dilaporkan telah menggesa Bashar al-Assad meninggalkan negara itu dan membentuk kerajaan buangan, walaupun Kementerian Luar Mesir dan kedutaan Jordan menafikan berbuat demikian.[34][35]

Pada awal pagi 8 Disember, Assad berlepas dari Lapangan Terbang Antarabangsa Damsyik ke Moscow, Rusia dengan pesawat peribadi,[30][36] setelah itu anggota tentera kerajaan yang ditempatkan di kemudahan itu telah diberhentikan dari jawatan mereka.[37] Menurut Rami Abdel Rahman (Pemerhati Hak Asasi Manusia Syria), Bashar al-Assad telah "meninggalkan Syria melalui lapangan terbang antarabangsa Damsyik".[38][39] Berikutan usaha menteri luar Rusia Sergey Lavrov untuk memudahkan pemergiannya, Assad, yang pergi dengan sangat rahsia, dilaporkan pergi terlebih dahulu ke Pangkalan Udara Khmeimim yang dikendalikan Rusia berhampiran Latakia sebelum meneruskan perjalanan ke Moscow.[40] Mikhail Ulyanov (duta Rusia untuk organisasi antarabangsa di Vienna) mengumumkan dalam Telegram bahawa Assad dan keluarganya telah diberikan suaka di Rusia.[41][42] Kerajaan Rusia berkata bahawa Assad meletakkan jawatan presiden berikutan keputusan peribadi.[43] Selain Bashar, abangnya Maher al-Assad juga melarikan diri ke luar negara, menerbangkan helikopter ke Iraq sebelum meneruskan ke Rusia, manakala dua sepupu mereka, Ehab dan Eyad Makhlouf, cuba melarikan diri ke Lubnan dengan menaiki kereta tetapi dilaporkan diserang hendap oleh pemberontak yang menyebabkan Ehab terbunuh dan Eyad tercedera.[40] Pada 16 Disember, akaun Telegram presiden Syria menerbitkan kenyataan yang dikaitkan dengan Assad mengatakan bahawa beliau telah pergi ke pangkalan tentera Rusia di Gabenor Latakia "untuk mengawasi operasi pertempuran" berikutan kejatuhan Damsyik tetapi telah dipindahkan keluar dari negara itu oleh Rusia selepas dikepung oleh pasukan pemberontak, sambil menambah bahawa beliau tidak berniat untuk meletak jawatan atau pergi ke dalam buangan.[44]

Berikutan pemergian ahli keluarga Assad, video yang menunjukkan kumpulan orang memasuki dan meneroka di dalam kediaman kosong Bashar al-Assad di al-Maliki telah diedarkan dalam talian.[45]

Tentera Syria kembali ke Syria dalam konvoi bas, Disember 2024. Ramai anggota Tentera Syria melarikan diri ke Iraq semasa kejatuhan rejim Assad.

Pembubaran kerajaan Syria

[sunting | sunting sumber]

Selepas pemergian Assad, Komando Tentera Arab Syria memberi pengumuman kepada askar dan pegawainya bahawa mereka tidak lagi berkhidmat bermula pada 8 Disember 2024, dengan mendakwa kerajaan Assad sudah tidak lagi wujud.[46][[47] Pasukan pemberontak menguasai stesen TV tempatan dan menyiarkan mesej yang mengumumkan kemenangan terhadap tentera Assad.[48] Pada ketika ini, penentangan yang teratur terhadap pengambilalihan terhenti. Divisyen-divisyen tentera Syria dilaporkan meninggalkan pakaian seragam dan senjata mereka untuk menukar pakaian awam semasa dan selepas kejatuhan Damsyik.

Sebahagian tokoh tertentu daripada kerajaan yang dibubarkan, seperti Perdana Menteri Syria Mohammad Ghazi al-Jalali, kekal di Damsyik dan berjanji untuk bekerjasama dengan pembangkang.[41] Walau bagaimanapun, ramai anggota kerajaan, terutamanya yang terlibat dalam aktiviti ketenteraan, telah melarikan diri dari negara dan kedudukan semasa mereka tidak diketahui.[49] Selain Bashar al-Assad dan abangnya Maher, pelarian termasuk Menteri Pertahanan Ali Mahmoud Abbas, Menteri Dalam Negeri Mohammad Khaled al-Rahmoun, Ketua Staf Am Abdul Karim Mahmoud Ibrahim, dan ketua Pejabat Keselamatan Negara Kifah Moulhem, bersama beberapa orang lain.[49] Kerajaan Syria yang baharu telah menawarkan ganjaran untuk maklumat yang membawa kepada penangkapan pelarian yang terlibat dalam peralatan tentera dan penjara kerajaan terdahulu.[50]

Kesudahan

[sunting | sunting sumber]

Peralihan Politik

[sunting | sunting sumber]

Pemimpin HTS Abu Mohammad al-Julani menyatakan dalam Telegram bahawa institusi awam Syria tidak akan segera diberikan kepada pasukan tenteranya, dan sebaliknya akan dipegang sementara oleh Perdana Menteri Syria Mohammad Ghazi al-Jalali sehingga peralihan politik penuh selesai. Al-Jalali mengumumkan dalam video media sosial bahawa beliau berancang untuk tinggal di Damsyik dan bekerjasama dengan rakyat Syria, sambil menyatakan harapan bahawa Syria boleh menjadi "negara biasa" dan mula terlibat dalam diplomasi dengan negara lain.[36] Al-Julani menggelar peristiwa sebagai "bab baru dalam sejarah rantau ini" dan mengutuk peranan Syria sebagai "taman permainan untuk kepentingan Iran," yang dicirikan oleh perpuakan dan rasuah.[51]

Mohammed al-Bashir, ketua Kerajaan Penyelamat Syria, telah dilantik sebagai perdana menteri baharu kerajaan peralihan Syria pada hari berikutnya.[52]

HTS telah memberi jaminan bahawa mereka akan melindungi dan membenarkan orang Kristian dan minoriti lain untuk mengamalkan agama mereka dengan bebas.[53]

Pencerobohan Israel

[sunting | sunting sumber]

Angkatan Pertahanan Israel (IDF) memulakan operasi ketenteraan di Kegabenoran Quneitra Syria. Unit berperisai mara ke zon penampan antara Dataran Tinggi Golan yang diduduki Israel dan seluruh Syria, menyasarkan kawasan termasuk Tel Ayouba di kawasan pedalaman Quneitra tengah dengan tembakan artileri.[54] Operasi itu menandakan kali pertama dalam 50 tahun tentera Israel melintasi pagar sempadan Syria, berikutan perjanjian gencatan senjata pada 31 Mei 1974 selepas Perang Yom Kippur.[10]

Perdana Menteri Israel Benjamin Netanyahu berkata bahawa sejak Tentera Syria telah meninggalkan kedudukannya, perjanjian sempadan 1974 dengan Syria telah dibubarkan, dan bahawa untuk mengelakkan sebarang kemungkinan ancaman beliau telah mengarahkan IDF untuk menduduki semula Talian Ungu buat sementeara waktu, dari mana IDF telah menarik diri pada tahun 1974, sehingga persetujuan dicapai dengan kerajaan baharu di Syria.[55]

Israel melakukan serangan udara di Syria, menyasarkan pangkalan udara Khalkhala, daerah Mazzeh di Damsyik, dan tempat disyaki sebagai tempat penyimpanan senjata kimia .[56] Israel mendakwa telah melakukan serangan udara ini untuk menghalang kejatuhan senjata kepada golongan penjihad.[57][58]

Dakwaan percubaan untuk menubuhkan negara Alawit

[sunting | sunting sumber]

Serangan pemberontak Syria pada Disember 2024 dan kejatuhan rejim Assad seterusnya mencetuskan spekulasi baru oleh beberapa penganalisis mengenai potensi kebangkitan negara Alawit dengan sokongan Rusia.[8]Untuk tempoh yang singkat selepas pengambilalihan Damsyik oleh pemberontak, Kegabenoran Latakia dan Kegabenoran Tartus (wilayah bersejarah Negara Alawit), adalah satu-satunya bahagian Syria yang bukan di bawah kawalan pemberontak. Beberapa perkampungan Alawit di sana membentuk jawatankuasa pertahanan diri dan menubuhkan pusat pemeriksaan, tetapi tiada dijangkakan kubu akhir Assad di wilayah itu akan menjadi kenyataan, sebahagiannya kerana sikap bercampur-campur penduduk Alawit terhadap pemberontak yang diketuai HTS.[59]

Menurut pemantau perang yang berpangkalan di UK, Pemantau Hak Asasi Manusia Syria (SOHR), Assad berusaha untuk menubuhkan sebuah negara Alawit di pantai Syria sebagai rancangan sandaran.[60] Negara pantai kecil yang dicadangkan ini dilaporkan bertujuan untuk menjadi kubu kuat bagi rejimnya sekiranya kehilangan kawalan ke atas seluruh negara.[61][62]

Rusia, sekutu utama Assad, didakwa menolak rancangan ini, memandangnya sebagai percubaan untuk memecah belahkan Syria. SOHR mendakwa bahawa Assad kemudiannya melarikan diri ke Rusia menaiki pesawatnya selepas menghadapi tentangan terhadap cadangan itu.[61][63]

Lihat juga

[sunting | sunting sumber]

Nota

[sunting | sunting sumber]

Rujukan

[sunting | sunting sumber]
  1. ^ "Syrian President Bashar al-Assad has left Damascus to an unknown destination". The Jerusalem Post (dalam bahasa Inggeris). 8 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  2. ^ ""The Authority" controls Aleppo International Airport and many cities and towns in the northern Hama countryside amid a complete collapse of the regime forces" (dalam bahasa Arabic). SOHR. 30 November 2024. Dicapai pada 30 November 2024.CS1 maint: unrecognized language (link)
  3. ^ Gebeily, Maya (9 Disember 2024). "Syrian rebels topple Assad who flees to Russia in Mideast shakeup".
  4. ^ "Syria Live Updates: Assad Arrives in Russia After Fleeing Syria, Russian Media Says". The New York Times. 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  5. ^ "The swift fall of Syria's Assad brings moments inconceivable under his iron rule". The Associated Press (AP News). 10 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 17 Disember 2024. Dicapai pada 19 Disember 2024.
  6. ^ Eyal Zisser (Jun 2004). "Bashar al-Asad and his Regime- Between Continuity and Change". Diarkibkan daripada yang asal pada 1 Ogos 2017. Dicapai pada 2 April 2011.
  7. ^ Pipes, Daniel (1995). Syria Beyond the Peace Process. Washington, D.C.: Washington Institute for Near East Policy. m/s. 15. ISBN 0-944029-64-7.
  8. ^ a b Malu, Halasa; Omareen, Zaheer; Mahfoud, Nawara (2014). Syria Speaks: Art and Culture from the Frontline. London: Saqi Books. m/s. 125, 147–156, 161. ISBN 978-0-86356-787-2.
  9. ^ a b Pipes, Daniel (1995). Syria Beyond the Peace Process. Washington, D.C.: Washington Institute for Near East Policy. m/s. 6, 7, 13–17. ISBN 0-944029-64-7.
  10. ^ a b Shamaileh, Ammar (2017). Trust and Terror: Social Capital and the Use of Terrorism as a Tool of Resistance. New York: Routledge. New York: Routledge. m/s. 66, 70–72, 82. ISBN 978-1-138-20173-6.
  11. ^ Carlos BC, Juan (9 Disember 2021). "The Assad Family Has Been Shaping Syria for 50 Years". Fair Observer. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Disember 2021.
  12. ^ Phillips, Christopher (2015). The Battle for Syria: International Rivalry in the New Middle East. London: Yale University Press. m/s. 131. ISBN 9780300249910.
  13. ^ "The fall of Bashar Assad after 13 years of war in Syria brings to an end a decades-long dynasty". The Associate Press (AP News). 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Disember 2024. Dicapai pada 12 Disember 2024.
  14. ^ "Civillian Death Toll". SNHR. September 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 Mac 2022.
  15. ^ Robertson QC, Geoffrey (2013). Crimes Against Humanity: The Struggle for Global Justice (4th ed.). New York: The New Press. m/s. 560–562, 573, 595–607. ISBN 978-1-59558-860-9.
  16. ^ Vohra, Anchal (16 Oktober 2020). "Assad's Horrible War Crimes Are Finally Coming to Light Under Oath". Foreing Policy. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 November 2020.
  17. ^ Martina Nosakhare, Whitney (15 Mac 2022). "Some Hope in the Struggle for Justice in Syria". Human Rights Watch. Diarkibkan daripada yang asal pada 5 April 2022.
  18. ^ "German court finds Assad regime official guilty of crimes against humanity". Daily Sabah. 13 Januari 2022. Diarkibkan daripada yang asal pada 22 Januari 2022.
  19. ^ "Security Council Deems Syria's Chemical Weapon's Declaration Incomplete, Urges Nation to Close Issues, Resolve Gaps, Inconsistencies, Discrepancies". United Nations. 6 Mac 2023. Diarkibkan daripada yang asal pada 14 Mac 2023.
  20. ^ "Syria's war: If this isn't a red line, what is? | The Economist". The Economist. Diarkibkan daripada yang asal pada 20 Disember 2014. Dicapai pada 11 Disember 2014.
  21. ^ sekurang-kurangnya 281 (perisikan Perancis)[1] sekurang-kurangnya 350 (perisikan UK)[2] 355 (MSF)[3] 494 (Pejabat Media Damsyik)[4] 1,429 (Amerika Syarikat)[5][6]
  22. ^ "France issues arrest warrant for Syria's President Assad - source". The Reuters. 15 November 2023.
  23. ^ King, Esther (2 November 2016). "Assad denies responsibility for Syrian war". Politico. Diarkibkan daripada yang asal pada 28 Disember 2016. Dicapai pada 21 Disember 2016.
  24. ^ Dettmer, Jamie (4 Disember 2024). "Erdoğan's risky play in Syria". Politico. Diarkibkan daripada yang asal pada 4 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  25. ^ "Rebel Groups Overrun Aleppo, Reigniting Syrian Civil War and Challenging Assad". 2 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 4 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  26. ^ Soylu, Ragip (6 Disember 2024). "Turkey's Erdogan backs rebel offensive in Syria". Middle East Eye. Diarkibkan daripada yang asal pada 10 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  27. ^ a b "Homs falls: Rebels tighten grip as Assad regime teeters". The Express Tribune. 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  28. ^ "Syrian state TV hails 'victory' of 'revolution', fall of al-Assad". Al Arabiya English. 8 Disember 2024.
  29. ^ a b Robertson, Nic (7 Disember 2024). "Assad is nowhere to be found in Damascus, source says". CNN. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Disember 2024. Dicapai pada 7 Disember 2024.
  30. ^ a b "«رويترز»: بشار الأسد غادر دمشق إلى وجهة غير معلومة". alwasat.ly. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  31. ^ "Inside Bashar al-Assad's dungeons". The Economist. 9 Disember 2024. Dicapai pada 9 Disember 2024. Check |archive-url= value (bantuan)
  32. ^ "الإذاعة والتلفزيون ومطار العاصمة في قبضة المعارضة". Elaph. 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  33. ^ "المعارضة السورية تدخل دمشق والأسد يغادر لوجهة غير معلومة". aljazeera. 8 Disember 2024.
  34. ^ "Egypt denies WSJ report on asking Al Assad to leave Syria". Egypt Today. 7 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  35. ^ "Bashar al-Assad's family left Syria for Russia amid rebel offensive-mass media". unn.ua. 7 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  36. ^ a b "Assad is in Moscow after fleeing Syria and will be given asylum, Russian state media report". BBC News. 7 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 10 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  37. ^ Pietromarchi, Virginia; Speri, Alice (9 Disember 2024). "Syria war updates: Opposition grants soldiers amnesty after al-Assad's fall". Al Jazeera. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Disember 2024. Dicapai pada 9 Disember 2024.
  38. ^ Iskandarani, Aya (8 Disember 2024). "Rebels declare end of Assad rule in Syria". Al-Monitor.
  39. ^ "Syrian rebels enter Damascus: everything we know so far". The Guardian. 8 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  40. ^ a b Nakhoul, Samia; Gebeily, Maya (13 Disember 2024). "Assad's final hours in Syria: Deception, despair and flight". Reuters.
  41. ^ a b "Assad is in Moscow, Russian state media reports". BBC News. 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 10 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  42. ^ "Assad Was Granted Asylum in Russia After Fleeing Syria". Bloomberg. 8 Disember 2024.
  43. ^ "Assad Chose to Resign From Syrian Presidency, Kremlin Says". The Moscow Times. 10 Disember 2024.
  44. ^ Kola, Paulin (16 Disember 2024). "Assad says he didn't intend to leave Syria, statement claims". BBC News. Diarkibkan daripada yang asal pada 16 Disember 2024. Dicapai pada 16 Disember 2024.
  45. ^ "فيديو لمنزل بشار الأسد في دمشق بعد فراره". 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 Disember 2024.
  46. ^ "Syrian army command informs officers al-Assad's rule has ended". Yahoo News. 7 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 13 Disember 2024. Dicapai pada 18 Disember 2024.
  47. ^ 8 Disember 2024. "Assad has left Damascus, says Russia, as Syrian army declares end of his rule". Sky News.
  48. ^ "Syrian State TV Hails 'Victory' Of 'Revolution', Fall Of Assad". Barron's. 8 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Disember 2024. Dicapai pada 18 Disember 2024.
  49. ^ a b "خاص: بعد سقوط نظام الأسد: أين اختفى قادة النظام؟ وهل لبنان إحدى وجهاتهم؟"". Akhibarukum Akhbaruna. 10 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Disember 2024.
  50. ^ "Syrian leader offers reward for details of Assad officials involved in war crimes". The Guardian. [10 Disember 2024 Diarkibkan] Check |archive-url= value (bantuan) daripada yang asal pada |archive-url= requires |archive-date= (bantuan).
  51. ^ Robertson, Nic (8 DIsember 2024). "Syrian rebel leader's victory speech holds a message for Iran – and for Trump and Israel too". CNN. Diarkibkan daripada yang asal pada 8 DIsember 2024. Dicapai pada 9 DIsember 2024. Check date values in: |access-date=, |date=, dan |archive-date= (bantuan)
  52. ^ "Mohammed al-Bashir appointed as Syria's prime minister after Assad's fall https://ilkha.com/english/world/mohammed-al-bashir-appointed-as-syria-s-prime-minister-after-assad-s-fall-431618". ilkha.com. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Disember 2024. line feed character in |title= at position 75 (bantuan); External link in |title= (bantuan)
  53. ^ "Rights groups cautious about Islamist rebels' pledges to protect Syrian minorities". Voice of America. 6 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 10 Disember 2024. Dicapai pada 9 Disember 2024.
  54. ^ Fabian, Emanuel (9 Disember 2024). "Reports claim Israeli tanks crossing into Syria buffer zone". The Times of Israel. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Disember 2024. Dicapai pada 8 Disember 2024.
  55. ^ Krever, Mick (9 Disember 2024). "Watching with trepidation and glee, Netanyahu orders military to seize Syria buffer zone". CNN.
  56. ^ "Suspected Israeli strikes hit a part of Damascus, two security sources say". 8 Disember 2024.
  57. ^ Peled, Anad (9 Disember 2024). "Israeli Strikes on Syria Target Chemical Weapons, Rocket and Missile Arsenals". The Wall Street Journal.
  58. ^ Binley, Alex (10 Disember 2024). "Israel carries out dozens of air strikes across Syria, reports say". BBC News. Diarkibkan daripada yang asal pada 9 Disember 2024.
  59. ^ Fabian, Emanuel (8 Disember 2024). "Israeli strikes in Syria target weaponry it fears could be acquired by hostile forces". The Times of Israel.
  60. ^ "Final hours in power | Al-Assad gave up everyone and his plane did not accommodate military commanders and senior officials". SOHR. 11 Disember 2024.
  61. ^ a b "Syrian rebel fighters set fire to tomb of Bashar al-Assad's father". BBC News. 11 Disember 2024. Diarkibkan daripada yang asal pada 11 Disember 2024.
  62. ^ "Syria post-Assad: Alawite minority faces uncertainty under Islamist rebel control". VOA. Diarkibkan daripada yang asal pada 12 Disember 2024.
  63. ^ "Iran's Plan B in post-Assad Syria to create Alawite state". Today's Zaman. Diarkibkan daripada yang asal pada 17 Disember 2024.


Diambil daripada "https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Kejatuhan_rejim_Assad&oldid=6412481"