Хаплогрупата I е човечка митохондријална ДНК (мтДНК) хаплогрупа. Се верувало дека настанала пред околу 21.000 години, за време на периодот на последниот глацијален максимум (LGM) во Западна Азија. Хаплогрупата е невообичаена по тоа што сега е широко распространета географски, но била вообичаена само во неколку мали области на Источна Африка, Западна Азија и Европа. Особено била честа појава кај народите Ел Моло и Рендил во Кенија, различни региони на Иран, народот Лемко од Словачка, Полска и Украина, островот Крк во Хрватска, одделот Финистер во Франција и некои други делови на Шкотска и Ирска.
Хаплогрупата I е потомок (подклада) на хаплогрупата N1a1b и брат/сестра на хаплогрупата N1a1b1 (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). Се верувало дека се појавила некаде во Западна Азија меѓу 17.263 и 24.451 година пред сегашноста (БП) (Behar 2012b harv error: no target: CITEREFBehar2012b (help)), со старост на спојување од 20,1 илјади години (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). Се сугерирало дека нејзиното потекло можело да биде во Иран или поопшто од Блискиот Исток (Terreros 2011 harv error: no target: CITEREFTerreros2011 (help)). Се разделила на најмалку седум различни клади, т.е. гранки I1–I7, што датирале помеѓу 16–6,8 илјади години (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). Хипотезата за нејзиното потекло од Блискиот Исток се засновало на фактот дека сите клади на хаплогрупата I, особено оние од доцниот глацијален период (I1, I4, I5 и I6), вклучувале митогеноми од Блискиот Исток (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). Проценките за возраста и распространувањето на некои подклади (I1, I2'3, I5) се слични на оние на главните подклади на mtDNA хаплогрупите J и T, што укажувало на можно распространување на хаплогрупата I во Европа за време на доцниот глацијален период (околу 18 г.–12 kya) и постглацијален период (околу 10–11 kya), неколку милениуми пред европскиот неолит. Некои потклади (I1a1, I2, I1c1, I3) покажувале знаци на неолитска дифузија на земјоделството и сточарството во Европа (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Вреди да се забележи дека, со исклучок на северниот сосед Азербејџан, Иран е единственото население во кое хаплогрупата I покажува полиморфни нивоа. Исто така, контурен заплет заснован на регионалната филогеографска дистрибуција на хаплогрупата I покажува честотни клинови доследни на иранска лулка... Покрај тоа, во споредба со другите популации во регионот, оние од Левантот (Ирак, Сирија и Палестина) и Арапскиот Полуостров (Оман и ОАЕ) покажуваат значително помали пропорции на I поединци ... оваа хаплогрупа е откриена во европските групи (Крк, мал остров на брегот на Хрватска (11,3%) и Лемко, изолација од Карпатските висорамнини (11,3%)) на споредливи честоти со оние забележани кај северноиранското население. Сепак, повисоките честоти на хаплогрупата во Европа се наоѓаат во географски изолати и веројатно се резултат на ефектите на основачот и/или дрифтот... веродостојно е дека високите нивоа на хаплогрупата што јас ги има во Иран може да се резултат на локализирана збогатување преку дејство на генетски нанос или може да сигнализира географска близина до локацијата на потекло.
Сличниот став ставил поголем акцент на регионот на Персискиот Залив на Блискиот Исток (Fernandes 2012 harv error: no target: CITEREFFernandes2012 (help)).
Хаплогрупата I ... датира од пред ~ 25 000 г. и е генерално најчеста во Европа ..., но фактите дека таа има врвна честота во регионот на Заливот и дека нејзините највисоки вредности на разновидност се во Заливот, Анадолија и југоисточна Европа сугерира дека неговото потекло е најверојатно од Блискиот Исток и/или Арабија ...
Хаплогрупата I се наоѓала на умерени до ниски честоти во Источна Африка, Европа, Западна Азија и Јужна Азија (Fernandes 2012 harv error: no target: CITEREFFernandes2012 (help)). Покрај потврдените седум клада, реткиот базален/парафилетски клад I* бил забележан кај три индивидуи; двајца биле од Сомалија и еден бил од Иран (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Највисоките честоти на митохондријалната хаплогрупа што биле забележани до сега се појавувале во Ел Моло каде што зборувале кушитски (23%) и Рендил (>17%) во северна Кенија (Castrì 2008 harv error: no target: CITEREFCastrì2008 (help)). Кладата исто така се наоѓала на споредливи честоти кај Soqotri (~22%).[1]
Хаплогрупата I била присутна низ Западна Азија и Средна Азија, а се наоѓала и на честоти во трагови во Јужна Азија. Нејзината област со најголема честота можеби била во северен Иран (9,7%). Terreros 2011 забележал дека исто така имала голема разновидност таму и ги повторувала минатите студии кои сугерирале дека ова можеби било нејзиното место на потекло. Било пронајдено кај Сванско население од Грузија(Кавказ) I* 4,2%. „Секвенца полиморфизми на контролниот регион на mtDNA во човечка изолација: Грузијците од Сванетија.“ Алфонсо-Санчез МА1, Мартинез-Бузас Ц, Кастро А, Пења ЈА, Фернандез-Фернандез I, Херера РЈ, де Панкорбо ММ. Табелата подолу покажува некои од популациите каде што бил откриен.
Во Источна Европа, честотата на хаплогрупата I била генерално помала отколку во Западна Европа (1 до 3 проценти), но нејзината честота била поконзистентна помеѓу популациите со помалку места со екстремни високи или ниски места. Постоеле два забележителни исклучоци. Никитин 2009 открил дека Лемкос (под или ко-етничка група на Русин) во Карпатите имале „највисока честота на хаплогрупа I (11,3%) во Европа, идентична со онаа на населението на островот Крк (Хрватска) во Јадранско Море“.
Во Западна Европа, хаплогрупата I била најчеста во северозападна Европа (Норвешка, Островот Скај и Британските острови). Честотата во овие области била помеѓу 2 и 5 проценти. Нејзината најголема честота во Бретања, Франција, каде што е над 9 проценти од населението во Финистер. Невообичаено е, а понекогаш бил и отсутен во другите делови на Западна Европа (Иберија, Југозападна Франција и делови од Италија).
Хаплогрупата I до неодамна била отсутна од античките европски примероци што биле пронајдени во гробовите на палеолитот и мезолитот. Во 2017 година, на локација на италијанскиот остров Сардинија бил пронајден примерок со подкладата I3 што датирала од 9124–7851 п.н.е. Modi 2017 harv error: no target: CITEREFModi2017 (help), додека на Блискиот Исток, во Левант бил пронајден примерок со сè уште недефинирана подклада што датирала 8850–8750 п.н.е., додека во Иран бил пронајден помлад примерок со подклада I1c што датирал од 3972–3800 п.н.е. (Lazaridis 2016 harv error: no target: CITEREFLazaridis2016 (help)). Во неолитска Шпанија (околу 6090–5960 п.н.е. во Патернанбидеа, Навара) бил пронајден примерок со сè уште недефиниран подклада (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). Хаплогрупата I покажувала силна врска со индоевропските миграции; особено неговите подклади I1, I1a1 и I3a, кои биле пронајдени во културите на Полтавка и Срубнаја во Русија (Mathieson 2015), меѓу древните Скити (Der Sarkissian 2011) и во погребувањата на Corded Ware и Unetice Culture во Саксонија (Brandt 2013 harvnb error: no target: CITEREFBrandt2013 (help)). I3a, исто така, бил пронајден во Unetice Culture во Лубингин, Германија 2.200 п.н.е. до 1.800 п.н.е. благодарение на статијата на Unetice Culture Википедија на 2 скелети кои биле тестирани на ДНК. Хаплогрупата I (со неодредени подклади) исто така била забележана на значајни честоти во понови историски гробни места (Melchior 2008 harvnb error: no target: CITEREFMelchior2008 (help) и Hofreiter 2010 harvnb error: no target: CITEREFHofreiter2010 (help)).
Во 2013 година, Nature го објавил објавувањето на првата генетска студија која користела секвенционирање на следната генерација за да можела да ја утврди лозата на предците на поединец од Стариот Египет. Истражувањето го воделе Карстен Пуш од Универзитетот во Тибинген во Германија и Рабаб Каират, кои ги објавиле своите наоди во Журналот за применета генетика. ДНК била извлечена од главите на пет египетски мумии кои биле сместени во институцијата. Сите примероци датирале меѓу 806 п.н.е. и 124 година од нашата ера, временска рамка што одговарала на доцниот династички и птолемејскиот период. Истражувачите забележале дека една од мумифицираните поединци најверојатно припаѓала на подкладата I2.[2] Хаплогрупата I била пронајдена и меѓу древните египетски мумии ископани на археолошкиот локалитет Абусир ел-Мелек во Блискиот Египет, кои датирале од предптолемејскиот/доцното ново кралство, птолемејскиот и римскиот период.[3]
Хаплогрупата I5, исто така, била забележана меѓу примероците на гробиштата на копното во Кулубнарти, Судан, кои датирале од ранохристијанскиот период (550–800 година од нашата ера).[4]
Честотата на хаплогрупата I можеби претрпела намалување во Европа по средниот век. Севкупна честота од 13% била пронајдена во старите дански примероци од железното доба до средновековното доба (вклучувајќи ги и Викинзите) од Данска и Скандинавија во споредба со само 2,5% во современите примероци. Како хаплогрупа I не била забележана кај ниеден антички италијански, шпански [противречен од неодамнешните истражувања, како што се пронајдени во преднеолитска Италија, како и во неолитска Шпанија], британско, централноевропско население, земјоделци од рана централна Европа и неолитски примероци, според автори „Хаплогрупата јас би можела, според тоа, да биде древен јужноскандинавски тип „разреден“ од подоцнежните имиграциски настани“ (Hofreiter 2010 harv error: no target: CITEREFHofreiter2010 (help)).
Филогенетско дрво на хаплогрупите I (лево) и W (десно). Kya во левата скала означува пред илјада години (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Ова филогенетско дрво на подкладите на хаплогрупата I со временски проценки се засновалп на трудот и истражувањето што било објавено (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Бил формирал за време на последниот глацијален предзатоплување период. Го имало главно во Европа, Блискиот Исток, повремено во Северна Африка и Кавказ. Тој бил најчестата клада на хаплогрупата (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
ID на Genbank
Популација
Извор
JQ702472
Behar 2012b harvnb error: no target: CITEREFBehar2012b (help)
JQ702567
Германија
Behar 2012b harvnb error: no target: CITEREFBehar2012b (help)
JQ704077
Германија
Behar 2012b harvnb error: no target: CITEREFBehar2012b (help)
JQ705190
Behar 2012b harvnb error: no target: CITEREFBehar2012b (help)
JQ705840
Behar 2012b harvnb error: no target: CITEREFBehar2012b (help)
Врвовите на честотата на подкладата (околу 2,8%) билее претежно сместени во Северо-Источна Европа (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Тој бил вообичаен корен клад за подкладите I2 и I3. Примерок од него имало од Танзанија со кој I2'3 делела варијанта на позицијата 152 од коренскиот јазол на хаплогрупата I, и овој „јазол 152“ можел да биде спротиводно I2'3s клад (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). И I2 и I3 можеби се формирале за време на холоценскиот период, а повеќето од нивните подклади се од Европа, само неколку од Блискиот Исток (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)). Примери за оваа гранка на предците не биле документирани.
Кладата се делела на подклади I4a и новодефиниран I4b, со примероци кои биле пронајдени во Европа, Блискиот Исток и Кавказ (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Тој биле вториот најчест клад од хаплогрупата. Нејзините подклади се наоѓлет во Европа, на пр. I5a1 и Блискиот Исток, на пр. I5a2a и I5b (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Подкладата била многу ретка, таа била пронајдена до јули 2013 година само во четири примероци од Блискиот Исток (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Тоа била најретката дефинирана подклада, до јули 2013 година била пронајдена само во два примероци од Блискиот Исток и Кавказ (Olivieri 2013 harv error: no target: CITEREFOlivieri2013 (help)).
Černý, Viktor; Pereira, Luísa; Kujanová, Martina; VašÍková, Alžběta; Hájek, Martin; Morris, Miranda; Mulligan, Connie J. (2009). „Out of Arabia-The settlement of Island Soqotra as revealed by mitochondrial and Y chromosome genetic diversity“. American Journal of Physical Anthropology. 138 (4): 439–47. doi:10.1002/ajpa.20960. PMID19012329.
Fellner, Robert O (1995). Cultural change and the epipalaeolithic of Palestine. Tempus Reparatum. ISBN9780860547754.
