Фактори на производство

Во економијата, факторите на производство, ресурсите или инпутите се она што се користи во производниот процес за да се произведе аутпут - односно стоки и услуги. Искористените количини на различните влезови го одредуваат количеството на аутпут според односот наречен производствена функција. Постојат четири основни ресурси или фактори на производство:

земја,
работна сила,
капитал и
претприемач (или претпријатие).^[1] Факторите, исто така, често се означени како „производителски добра или услуги“ за да се разликуваат од стоките или услугите купени од потрошувачите, кои често се означени како „стока за широка потрошувачка“.^[2]

Постојат два вида фактори: примарни и секундарни. Претходно споменатите примарни фактори се земјиште, труд и капитал. Материјалите и енергијата се сметаат за секундарни фактори во класичната економија бидејќи се добиваат од земја, труд и капитал. Примарните фактори го олеснуваат производството, но ниту стануваат дел од производот, ниту значително се трансформираат со производствениот процес (како со горивото што се користи за машините). Земјата не го вклучува само местото на производство туку и природните ресурси над или под почвата. Неодамнешната употреба го разликува човечкиот капитал од работната сила. Претприемништвото понекогаш се смета и за фактор на производство.^[3] Понекогаш целокупната состојба на технологијата се опишува како фактор на производство.^[4] Бројот и дефиницијата на фактори се разликуваат, во зависност од теоретската цел, емпирискиот акцент или школата за економија.^[5]

Историски школи и фактори

Во толкувањето на моментално доминантното гледиште и на класичната економска теорија, терминот „фактори“ не постоел до класичниот период и не може да се најде во ниту една литература од тоа време.

Разликите се најостри во однос на важноста на факторот.

Физиократија

Физиократијата (од грчкиот јазик за „владеење на природата“) е економска теорија развиена од група француски економисти од 18 век, кои верувале дека богатството на нациите е изведено исклучиво од вредноста на „земјоделството“ или „развојот на земјиштето“ и дека земјоделските производи треба да имаат високи цени.

Класична

Класичната економија на Адам Смит, Давид Рикардо и нивните следбеници се фокусираат на физичките ресурси при дефинирањето на нејзините фактори на производство и дискутираат за распределбата на трошоците и вредноста меѓу овие фактори.

Класичните економисти исто така го користеле зборот „капитал“ во однос на парите. Меѓутоа, парите не се сметале за производствен фактор во смисла на капитал, бидејќи не се користат за директно производство на добро. Враќањето на позајмените пари или на позајмените акции било сметано за камата, додека враќањето на вистинскиот сопственик на капиталот (алатки, итн.) било сметано за добивка.

Марксизам

Маркс сметал дека „елементарните фактори на процесот на трудот“ или „ продуктивните сили“ се:

Труд
Предмет на трудот (предмети трансформирани со труд)
Инструменти за труд (алатки за работа)

Неокласична економија

Неокласичната економија, една од гранките на мејнстрим економијата, започнала со класичните фактори на производство на земја, труд и капитал. Сепак, имаат алтернативна теорија за вредност и дистрибуција. Многу од неговите практичари додале разни дополнителни фактори на производство, како што се: капитал, фиксен капитал, обртни средства, финансиски капитал, технолошки прогрес.

Еколошка економија

Еколошката економија е алтернатива на неокласичната економија. Таа ги интегрира, меѓу другото, првиот и вториот закон на термодинамиката за да формулира пореални економски системи кои се придржуваат до основните физички ограничувања. Покрај неокласичниот фокус на ефикасна распределба, еколошката економија ја нагласува одржливоста на обемот и правичната дистрибуција. Еколошката економија, исто така, се разликува од неокласичните теории во нејзините дефиниции за факторите на производство, заменувајќи ги со следново:^[6]^[7]

Материја — материјал од кој се произведуваат производите.
Енергија — физичките, но нематеријалните влезови на производството.
Дизајнерска интелигенција - фактор кој ги вклучува знаењето, креативноста и ефикасноста за тоа како се создаваат добрата - колку е подобар дизајнот, толку е поефикасно и покорисно создавањето.

Составен дел е следнава дефиниција: при максимални стапки на одржливо навлегување на материи и енергија, единствениот начин да се зголеми продуктивноста е преку зголемување на интелигенцијата на дизајнот. Ова е основниот принцип на еколошката економија, дека бесконечен раст е невозможен.^[6]

Природни ресурси

Ајрес и Вор (2010) се меѓу економистите кои ја критикуваат економија поради превидот на улогата на природните ресурси и ефектите од намалениот ресурсен капитал. ^[8]

Наводи

↑ Deakin, Simon (December 2013). „Addressing Labour Market Segmentation: the Role of Labour Law“ (PDF). University of Cambridge Centre for Business Research Judge Business School. Архивирано од изворникот (PDF) на 4 April 2023. Посетено на 4 April 2023.
↑ rjonesx (18 February 2021). „Factors Of Production“. Finance Reference (англиски). Посетено на 2021-08-01.
↑ O'Sullivan, Arthur; Sheffrin, Steven M. (2003). Economics: Principles in Action. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall. стр. 4. ISBN 978-0-13-063085-8.
↑ Michael Parkin; Gerardo Esquivel (1999). Macroeconomía (шпански) (5th. изд.). Mexico: Addison Wesley. стр. 160. ISBN 968-444-441-9.
↑ Milton Friedman (2007). Price Theory. Transaction Publishers. стр. 201. ISBN 978-0-202-30969-9.
↑ ^6,0 ^6,1 Eric Zencey (2012). The Other Road to Serfdom & the Path to Sustainable Democracy. U of New England. ISBN 978-1-58465-961-7. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „The Other Road to Serfdom“ е зададен повеќепати со различна содржина.
↑ Herman Daly; Joshua Farley (2011). Ecological Economics: Principles and Applications. Washington: Island. ISBN 978-1-59726-681-9.
↑ Robert U. Ayres; Benjamin Warr (2009). The Economic Growth Engine: How Energy and Work Drive Material Prosperity. Edward Elgar Publishing. ISBN 978-1-84844-182-8.

Литература

AP U.S. History (condensed). 2007.
„Produktionsfaktoren“ (германски). Google Knol. Архивирано од изворникот на 2010-01-23. Посетено на 2010-02-16.

Надворешни врски

Фактори на производство на Ризницата ^?

[1] Deakin, Simon (December 2013). „Addressing Labour Market Segmentation: the Role of Labour Law“ (PDF). University of Cambridge Centre for Business Research Judge Business School. Архивирано од изворникот (PDF) на 4 April 2023. Посетено на 4 April 2023.

[2] rjonesx (18 February 2021). „Factors Of Production“. Finance Reference (англиски). Посетено на 2021-08-01.

[3] O'Sullivan, Arthur; Sheffrin, Steven M. (2003). Economics: Principles in Action. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall. стр. 4. ISBN 978-0-13-063085-8.

[4] Michael Parkin; Gerardo Esquivel (1999). Macroeconomía (шпански) (5th. изд.). Mexico: Addison Wesley. стр. 160. ISBN 968-444-441-9.

[5] Milton Friedman (2007). Price Theory. Transaction Publishers. стр. 201. ISBN 978-0-202-30969-9.

[The_Other_Road_to_Serfdom-6] 6,0 ^6,1 Eric Zencey (2012). The Other Road to Serfdom & the Path to Sustainable Democracy. U of New England. ISBN 978-1-58465-961-7. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „The Other Road to Serfdom“ е зададен повеќепати со различна содржина.

[Ecological_Economics:_Principles_and_Applications-7] Herman Daly; Joshua Farley (2011). Ecological Economics: Principles and Applications. Washington: Island. ISBN 978-1-59726-681-9.

[Ayres-Warr2009-8] Robert U. Ayres; Benjamin Warr (2009). The Economic Growth Engine: How Energy and Work Drive Material Prosperity. Edward Elgar Publishing. ISBN 978-1-84844-182-8.

[1]