Носии од Овче Поле
Народната носија од Овче Поле се надоврзува на носијата од Бабуна со сличен облековен состав, но со одредени разлики во оформувањето и украсувањето на одделните облеки. [1]
Женска носија
[уреди | уреди извор]Во женската носија кошулите се од бело домашно платно, со разнобојни пругасти шарки означени со народниот назив кенари, а на ракавите има разнобојни украсни тантели оји. Елекот, со широк ѕвонест долен дел, поетавен е со дебело конопно платно и со прошиени конци, и сиот е малку набран. Украсни оји се застапени и на другите делови на носијата. Околу половината се опашува тесно, декоративно, орнаментирано појасче - ѕуница и скутина - крпа, со вткаени пругасти и ситни геометриски шарки. [1]
Женска носија - периодизација, трансформација и губење[2] | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Облека, облековен дел, украс |
средина на XIX век |
крај на XIX век |
почеток на XX век |
период меѓу двете војни |
средина на XX век | |
кошули | ||||||
рокла кошула | + | + | + | + | + | |
тресен кенар кошула | + | + | + | - | - | |
кусо кошулче | ? | + | + | + | + | |
манта | ? | + | + | + | + | |
елек | ||||||
лит елек | + | + | + | + | - | |
пребиран елек | ? | + | + | + | + | |
ѕунуца | + | + | + | + | + | |
пешкири | ||||||
прав пешкир | + | + | + | + | + | |
упреко пешкир со краишта | ? | + | + | + | + | |
елече | ||||||
срмено елече | ? | + | + | - | - | |
кадивфено елече | ? | - | + | + | - | |
елече од бришалки | ? | - | + | + | - | |
антериче | ? | + | + | + | - | |
бришалки | + | + | + | + | + | |
покривки за глава | ||||||
бошча | + | + | + | - | - | |
црна шамија со гранки | - | + | + | - | - | |
каврак | - | - | + | + | + | |
црна шамија со сорки | - | - | + | + | + | |
накит | ||||||
ќустек | ? | ? | + | + | + | |
змија | ? | ? | + | + | + | |
белегзии | ? | ? | + | + | + | |
пафти | + | + | + | - | - | |
чорапи | ||||||
со орнаменти | + | + | + | - | - | |
без орнаменти | ? | - | + | + | + | |
опинци | + | + | + | + | + |
Машка носија
[уреди | уреди извор]Платнените облеки во машката носија се од тенко платно кенарлија со кусо безракавно елече, преклопено на градите, ткаен, пругасто шарен, волнен појас, а машката скутина вута е со тесни црно бели пруги и ситни геометриски шарки на долниот дел. Носијата е дополнета со повеќе ткаени крпи бришалки што се носат на појасот, префрлени преку рамењата и на главата. Специјална овчарска наметка е кунтеш од светлосива валана волнена ткаенина, со украсни црни гајтани и кожув од штавена овча кожа. Овие два вида облеки, отпорни на студ и влага, - придружувајќи го овчарот, биле постојан состав на носијата на сточарот како облеки, но во исто време и како постилачи и покривачи при спиење на отворено, па оттаму и констатацијата на народот - ,,овчар без кунтеш и кожув е како без куќа". [1]
Машка носија - периодизација, трансформација и губење[2] | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Облека, облековен дел, украс |
средина на XIX век |
крај на XIX век |
почеток на XX век |
период меѓу двете војни |
средина на XX век | |
кошули | ||||||
тоска | + | + | + | + | + | |
ајта | + | + | + | - | - | |
кратко кошулче | + | + | + | + | + | |
гаќи | + | + | + | + | + | |
ѕиври | + | + | + | - | - | |
литарки | + | + | + | - | - | |
појас | + | + | + | + | + | |
бришалки | + | + | + | + | + | |
вута | + | + | + | + | + | |
елече | + | + | + | + | + | |
долама | + | + | + | - | - | |
кожуф | + | + | + | + | - | |
кунтеш | + | + | + | + | - | |
накит | ||||||
ќустек | ? | ? | + | + | + | |
танче | ? | ? | + | + | + | |
капи | ||||||
фес | + | + | + | - | - | |
комитска капа | - | + | + | - | - | |
капа со стреа | - | - | - | + | + | |
чорапи колести | + | + | + | - | - | |
подвески | ||||||
ткаени | + | + | + | - | - | |
монистрени | - | - | + | + | + | |
опинци | + | + | + | + | + | |
емении | + | + | - | - | - |
Детска носија
[уреди | уреди извор]Носијата кај женските деца се состои од: кошулче, елече, ѕуница и мало пешкирче, додека машките носат: гаќи, кошулче тоска, елече, појас, дури и колести чорапи. [2]
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Томовски, Крум (1996). Етнологија на Македонците. Скопје: МАНУ. стр. 153 и 154. ISBN 9989-649-25-1.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Јаневски, Владимир (2012). Народната носија во Овче Поле (PDF). Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј - Штип. стр. 101, 104 и 105. ISBN 9789989292774.