Лерос

Лерос Λέρος
Лерос
Лерос
Местоположба во областа 2011 Dimos Lerou.png
Координати: 37°09′N 26°51′E / 37.150° СГШ; 26.850° ИГД / 37.150; 26.850
Земја	Грција
Област	Јужен Егеј
Округ	Калимнос
Површина
• Општина	74,17 км2 (2,864 ми2)
Најг. вис.	&10000000000000320000000320 м
Најм. вис.	&100000000000000000000000 м
Население (2011)[1]
• Општ.	7.917
• Општ. густина	1,1/км2 (2,8/ми2)
Час. појас	EET (UTC+2)
• Лето (ЛСВ)	EEST (UTC+3)
Пошт. бр.	854 00
Повик. бр.	22470
Рег. таб.	ΚΧ, ΡΟ, ΡΚ
Мреж. место	www.leros.gr

Лерос (грчки: Λέρος) — грчки остров и општина кој се наоѓа во југоисточниот дел на Егејско Море и припаѓа на групата острови Додеканези. Се наоѓа 317 километри (171 наутички милји) од атинското пристаниште Пиреја, од каде што може да се стигне преку за од 8,5 часа (или со 45-минутен лет од Атина). Лерос е дел од регионалната единица Калимнос. Островот е именуван на италијански како Леро.

Општината има површина од 74.172 км^2[2]. Во општината спаѓаат населениот остров Фармакониси (население од 10 луѓе), како и неколку ненаселени островчиња, меѓу кои и Левита и Кинарос, и има население од 7.917 според пописот во 2011 година, иако оваа бројка се зголемува на над 15.000 за време на летниот период. Островот има крајбрежје од 71 километар. Познат е по својот импозантен средновековен замок на Витезите на Свети Јован, веројатно изграден на византиска тврдина. Околните острови се Патмос, Липси, Калимнос и малите острови Агија Киријаки и Фармакос. Во антички времиња е поврзан со хеленистичката и римската книжевност на Мелеагар. Административниот центар и најголемиот град е Агија Марина, со ��аселение од 2.672 жители. Другите големи градови се Лаки (поп 1,990), Ксиркапос (908), Камара (573) и Алдинда (542).

Тукидид ја истакнал посебната важност на заливите и пристаништата на Лерос за време на Пелопонеската војна (431 п.н.е. - 404 п.н.е.), каде што Лерос ги поддржувал демократските Атињани. По завршувањето на војната, Лерос станал под суверенитет на Спартанците. На островот постоело познато светилиште на божицата Артемида^[3].

Во следниот период островот бил дел од Македонската Империја, Римското Царство и Византија.

За време на византискиот период, островот бил дел во Темата Самос. Во текот на 13 век, островот бил окупиран од Република Џенова, а потоа и од Република Венеција. Во 1309 година, Витезите на Свети Јован го освоиле островот и таму се утврдиле. Во 1505 година, отоманскиот адмирал Кемал Рејс, со три галии и седумнаесет други воени бродови, го опседнал замокот, но не можел да го освои. Операцијата била повторена во 1508 година со повеќе бродови, но повторно ништо не било постигнато.

Легендата вели дека тогаш островот бил спасен од единствениот преживеан витез, едвај 18 години. Тој облекол жени и деца во оклоп на мртвите бранители, убедувајќи ги Османлиите дека гарнизонот во Лерос е сѐ уште силен. Конечно, на 24 декември 1522 година, по Опсадата на Родос, бил потпишан договор помеѓу султанот Сулејман и Големиот мајстор на витешкиот ред, Филип Вилиерс, според кој сите егејски поседи на Редот преминале во османлиски раце кои владееле со островот со кратки прекини во период од четиристотини години.

За време на османлиското владеење, и заедно со другите острови, Лерос уживал привилегиран режим, со делумна автономија и самоуправа. За време на грчката револуција од 1821, островот бил ослободен и станал важна база за повторно снабдување на грчката морнарица.

Меѓутоа, со Договорот од Лондон, на 3 февруари 1830 година, кој ги утврдил границите на новоформираната грчка држава, ослободените острови на Источните Споради повторно биле предадени на Османлиите. Административниот совет на островот го сочинувале Грци и Турци.

Во 1912 година, за време на Либиската војна против Отоманското Царство, Италија ги окупирала сите острови во Додеканези. На 12 мај 1912 година, островот бил освоен од италијанските сили. Грчките жители на островите ја прогласиле автономијата на островите под името „Егејска држава“, со цел обединување со Грција, но со избувнувањето на Првата светска војна, Италија ја задржала контролата врз на островите.

Од 1916 до 1918 година, Британците го користеле Лерос како поморска база. Во договорот на Венизелос-Титони од 1919 година, островот требало да биде вратен во Грција, заедно со сите Додеканези освен Родос, но по грчкиот пораз во Грчко-турската војна, Италија го откажала договорот. Како резултат на тоа, Договорот од Лозана го потврдило италијанското владение на Лерос и Додеканези.

Новиот италијански фашистички режим активно се обидел да го италијанизира Додеканези, со тоа што италијанскиот јазик станал задолжителен, давајќи им погодности на месното население за усвојување на италијанската националност и заземање на грчките институции.

Во текот на 31 години, Италијанците формирале одличен план за изградба и зајакнување на островот, бидејќи неговата стратешка позиција и неговите големи природни пристаништа го направиле идеална поморска база. Фортификацијата на Лерос и создавањето на голема поморска база, ги осигурила на Италијанците дека имаат контрола над површина. Мусолини, го забележал островот како клучна база за италијанската доминација на источното Егејско Море.

Од 1940 година, кога Италија влегла во Втората светска војна на страната на Германија, Лерос претрпел бомбашки напади од британските кралски воздухопловни сили. Како резултат на одличното прицврстување обезбедено за воени бродови од страна на многуте природни заливи, островот бил втор најмногу бомбардиран за време на Втората светска војна (по Крит). На 8 септември 1943 година, откако Италија не можела да продолжи со војната на германска страна, потпишала примирје. По италијанското примирје, британските засилувања пристигнале на Лерос и другите острови, а островот доживеал континуирано германско воздушно бомбардирање. Еден од најголемите напади бил оној на грчката морнарица во неделата на 26 септември 1943 година. Островот Лерос конечно бил окупиран од страна на германските трупи за време на операцијата Тајфун помеѓу 12-16 ноември 1943 година. Островот останал под германска окупација до крајот на војната.

Откако Германците го евакуирале островот, тој се нашол под британска администрација, додека, на 7 март 1948 година, Лерос бил обединет со Грција. Од грчки националистички аспект, околу 700 години по завршувањето на византиското владеење, Додеканезите повторно биле вклучени во составот на грчката држава. За време на поствоените години грчките влади користеле многу објекти во Лерос поради различни причини. Во 1959 година била основана ментална болница во Лерос, чии првични лоши услови биле подобрени. За време на хунтата на полковниците, островот бил искористен како место за внатрешно прогонство на политичките противници, со стара италијанска касарна на островот што се користела како камп за интервенции^[4].

Во 1989 година, Лерос добил внимание во Европа како резултат на скандалот со проневера на пари и малтретирање на околу 3.000 ментални пациенти во институција на островот. Финансирањето од владата довело до брзо и значително подобрување на условите. Извештајот на Би-би-си од 2009 година укажува на тоа дека овие подобрувања не се одржливи^[5]. Во декември 2015 година, грчката влада, министерот за алтернативна миграциска политика и градоначалникот на Лерос, одлучиле да изградат камп за бегалци, сместен во Менталната болница на остров Лерос. Во истиот простор, околу 200 пациенти сè уште се сместени во мали рехабилитациони структури.

п р у Статии за Егејското Море Општо Држави  Грција •  Турција Друго Егејска цивилизација • Егејски острови • Егејски спор Егејски острови Кикладите Аморгос • Анафи • Андимилос • Андипарос • Андрос • Вос • Деспотико • Дилос • Донуса • Иос • Ираклиа • Јарос • Кардиотиса • Кеа • Керос • Кимолос • Китнос • Куфониси • Миконос • Милос • Наксос • Ната • Парос • Полиегос • Риниа • Санторини • Серифопула • Серифос • Сикинос • Сирос • Сифнос • Схинуса • Тирасија • Тинос • Фолегандрос Додеканезите Агатониси • Алимја • Арки • Арматја • Астакида • Астипалеја • Гајдарос • Зафора • Ич Ада (Анталија) • Имиа/Кардак • Јали • Калимнос • Калолимнос • Канделиуса • Кара Ада • Карпатос • Касос • Кастелоризо • Кекова • Кос • Лерос • Липси • Нисирос • Патмос • Пахиа • Плати • Псеримос • Ро • Родос • Сали Ада • Сарија • Сими • Сирна • Стронгили • Телендос • Тилос • Ќучук Тавшан Адаси • Фармакониси • Халки • Чамили • Чаталада Северен Егеј Агиос Евстратиус • Ајвалик • Амолјани • Бујук Ада • Инусес • Крисеј • Икарија • Имброс • Инчир Ада • Куконеси • Лезбос • Лемнос • Металик Ада • Нисјопи • Псара • Самиопула • Самос • Самотракија • Тасос • Тенедос • Тимена • Фенер Ада • Фурни Корсеон • Хиос • Чунда Сарони Агиос Георгиос • Ангистри • Докос • Егина • Порос • Пситалиа • Саламина • Спецес • Хидра Спорадите Агиос Георгиос Скопелу • Аделфи • Алонисос • Аргос Скиату • Валакса • Грамеза • Дасја • Ериниа • Јура • Кира Панаја • Лекуса • Перистера • Пипери • Псатура • Репио • Риниа Скиру • Саракино • Скандили • Сканѕура • Скијатос • Скиропула • Скирос • Скопелос • Цугриа Други Гавдос • Диа • Евбеја • Крит • Макронисос