Вар
Вар — градежен и градежно-врзувачки материјал.
Добивање
[уреди | уреди извор]Се добива со печење на варовник и доломит, на температура под точката на синтерување (1000 до 1200 °C), во цилиндрични вртежни печки и високи печки, со наизменична и континуирана работа.
Особини
[уреди | уреди извор]По печењето, може да биде во грутки или мелен во прав со валкано бела боја, лесен и хигроскопичен.
Хемискиот назив е калциум оксид (), и во зависност од процентуалниот износ на калциум оксид според ЈУС, пропишани се три класи на жива вар:
- класа - треба да содржи минимум 98% CaO
- класа - треба да содржи минимум 95% CaO
- класа - треба да содржи минимум 90% CaO
Од другите соединенија во живата вар, се јавуваат:
- магнезиум оксид (MgO) % 0,20 - 0,80
- железен (III) оксид (Fe2O3) % 0,00 - 0,20
- силициум диоксид (SiO2) % 0,02 - 0,20
- алуминиум оксид (Al2O3) % 0,00 - 0,80
Зафатнинската маса на живата вар е од 800 до 1.300 ³ (во зависност од големината - колку е помал агрегатот, толку е поголема зафатнинската маса, бидејќи содржи помалку воздушни џебови).
Гасена вар
[уреди | уреди извор]Се добива со гаснење жива вар. Варта се гаси на тој начин што ложиштето прво се полни со одредена количина жива вар, а потоа се додава пивка вода. Варот се распаѓа и гасне, развивајќи температура од околу 150 °C, поради што мешањето со некој алат е задолжително, а поради опасност од изгореници, живата вар и вар во процесот на гаснење не треба да дојдат во допир со кожата. Се користи како градежен материјал за изработка на малтер. Неговата хемиска формула е, а нејзината зафатнинска маса (густина) е од 1.300 до 1.540 ³.
Примена
[уреди | уреди извор]Се користи за внатрешно и надворешно боење, дезинфекција на минерално врзани подлоги, заштита на овошни дрвја од инсекти, како врзивно средство за варни и варно/цементни ) малтери. Варот е паропропустлив и има висока покривна моќ.
Потрошувачката се движи од 0,3 - 0,4, а може да се разредува со вода во сооднос 1: 4 за ретка смеса, до 1: 2 за густа смеса.
Се чува со истурање малку вода во садот за да ја покрие површината (за варта да не дојде во допир со воздухот) и на тој начин може да се чува неодредено време, но потребно е да се чува од замрзнување.
Хидрирана гасена вар
[уреди | уреди извор]За да се добие вар во прав гаснењето на живата вар се врши индустриски, со многу малку вода, но доволно за да се изгаснат сите честички. Таквата вар повеќе не е опасна, а бидејќи е во форма на фин бел прав, лесна е за работа. Хидрираната вар се пакува во хартиени кеси од 5, 10, 25 или 50 кг. Зафатнинска маса (густина) 481.[1]
Хидраулична вар
[уреди | уреди извор]Се добива со печење лапорови варовници (варовници со поголемо количество глинени нечистотии - т.н. „хидраулични фактори“ - SiO2, Al2O3, Fe2O3), на температури под границата на топење („точка на синтерување “ 600-800 °C). Таквата вар има својства при преминот помеѓу обична вар и портланд цемент.[2] Во зависност од уделот на глина, оваа вар може да биде повеќе или помалку хидраулична.
Својства: по мешање со вода и изложување на воздух одредено време, може да се стврдне и под вода.
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Густини на градежниоте материјали (на англиски)
- ↑ Архитектонске конструкције I, Петар Крстић, Научна књига Београд 1950, pp. 65