Атински акропол

Атински Акропол

светско наследство на УНЕСКО
Место	Атина, Грција
Критериум	Старогрчка архитектура: i, ii, iii, iv, vi
Навод	404
Запис	1987 (11th заседание)
Координати	37°58′17″N 23°44′10″E / 37.971421° СГШ; 23.736166° ИГД / 37.971421; 23.736166

Атински акропол (старогрчки јазик: ἡ Ἀκρόπολις τῶν Ἀθηνῶν; грчки: Ακρόπολη Αθηνών) — древна цитадела сместена на карпеста површина над градот Атина, Грција, и содржи остатоци од неколку антички градби со големо архитектонско и историско значење, од кои најпознат е Партенон. Зборот Акропол доаѓа од грчките зборови ἄκρον (акрон, „највисока точка“) и πόλις (полис, „град“). Терминот акропола е генерички и има многу друг�� акрополи во Грција. За време на античките времиња, Атинскиот Акропол бил уште поправилно познат како Кекропија, по легендарниот змија-човек Кекроп, наводниот прв атински крал.

Иако постојат докази дека ридот бил населен уште во четвртиот милениум п.н.е., Перикле (ок. 495 – 429 п.н.е.) во петтиот век п.н.е. ја координирал изградбата на објектите чии денешни остатоци се најважните на местото, вклучувајќи ги Партенон, Пропилаја, Ерехтеон и Храмот на Атина Ника.^[1] Партенонот и другите згради биле сериозно оштетени за време на опсадата од 1687 година од страна на Венецијанците за време на Мореската војна, кога барутот што го складирале тогашните турски владетели во Партенон бил погоден од венецијанско бомбардирање и експлодирал.

Акропол се наоѓа на карпа со рамен врв кој се издига 150 м (490 ст) надморска височина во градот Атина, со површина од околу 3 хектари. Додека најраните артефакти датираат од периодот на средниот неолит, постојат документирани живеалишта во Атика од раниот неолит (6 милениум п.н.е.).

Нема сомнеж дека на ридот се наоѓала микенска мегаронска палата за време на доцното бронзено време. Ништо од овој мегарон денеска не постои, освен, веројатно, една основа од варовнички столбови и делови од неколку скалила од песочник.^[2] Набргу по изградбата на палатата, бил изграден киклопски масивен кружен ѕид, долг 760 метри, висок до 10 метри и со дебелина од 3,5 до 6 метри. Од крајот на еладскиот период (1300–1200 п.н.е.),^[3] овој ѕид ќе служи како главна одбрана на акрополата до 5 век.^[4] Ѕидот се состоел од два парапети изградени со големи камени блокови и цементирани со земјен малтер наречен емплектон (грчки: ἔμπλεκτον). Ѕидот користи типични микенски конвенции со тоа што ја следел природната контура на теренот, а неговата порта, која била кон југ, била поставена косо, со парапет и кула што надвиснуваат од десната страна на доходниците, со што се олеснува одбраната. Постоеле два помали приоди до ридот на неговата северна страна, составени од стрмни, тесни скалила исечени во карпата. Се претпоставува дека Хомер го споменува ова утврдување кога ја споменува „цврсто изградената куќа на Ерехтеј“ (Одисеја 7.81). Некое време пред 13 век п.н.е., земјотрес предизвикал пукнатина во близина на североисточниот раб на Акропол. Оваа пукнатина се протегала околу 35 метри до корито од мек лапор во кој бил ископан бунар.^[5] Бил изграден сложен сет на скали и бунарот служел како непроценлив, заштитен извор на вода за пиење за време на опсада за одреден дел од микенскиот период.

Не се знае многу за архитектонскиот изглед на Акропол до архајскиот период. Во текот на 7 и 6 век п.н.е., местото било контролирано од Килон за време на неуспешниот килонски бунт,^[6] и двапати од Пизистрат; секој од овие биле обиди насочени кон преземање на политичката моќ преку државен удар. Освен Хекатомпедон споменат подоцна, Пизистрат изградил и влезна порта или Пропилаја.^[7] Сепак, се smeta дека ѕидот со девет порти, Енеапилон, бил изграден околу акрополскиот рид и го вклучил најголемиот воден извор, Клепсидра, на северозападното подножје.

Помеѓу 570 и 550 п.н.е. бил изграден храм на Атина Полиjас, божеството на градот. Оваа дорска градба од варовник, од која преживеале многу реликвии, се нарекува Хекатомпедон (грчки „стонога“), Ур-Партенон („оригинален Партенон“ или „примитивен Партенон“), Х–Архитектура или Синобрад храм, по педиментната скулптура човек-змија со три тела, чии бради биле обоени во темно сина боја. Не е познато дали овој храм заменил постар или само свето подрачје или олтар. Веројатно, Хекатомпедон е изграден таму каде што денес се наоѓа Партенон.^[8]

Помеѓу 529 и 520 п.н.е., уште еден храм бил изграден од Пизистрат, Стариот храм на Атина, вообичаено познат како Архајос Неос (ἀρχαῖος νεώς, „древен храм“). Овој храм на Атина Полијас бил изграден врз темелите на Дорпфелд,^[9] помеѓу Ерехтеон и сè уште постоечкиот Партенон. Архајос Неос бил уништен како дел од Ахеменидското уништување на Атина за време на Втората персиска инвазија на Грција во текот на 480–479 п.н.е.; сепак, храмот веројатно бил реконструиран во текот на 454 п.н.е., бидејќи ризницата на Делијанската лига била пренесена во нејзиниот опистодом. Храмот можеби бил изгорен во текот на 406/405 п.н.е. бидејќи Ксенофон споменува дека стариот храм на Атина бил запален. Павзаниј не го споменува во неговиот опис на Грција од 2 век од нашата ера.^[10]

Околу 500 п.н.е. Хекатомпедон бил демонтиран за да се направи место за нова повеличествена зграда, Постариот Партенон (често нарекуван пред-Партенон или Ран Партенон). Поради оваа причина, Атињаните одлучиле да ја прекинат изградбата на храмот Олимпијон, кој бил означен со тиранинот Пизистрат и неговите синови, и наместо тоа, го искористиле пирејскиот варовник наменет за Олимпијон за да го изградат постариот Партенон. За да се смести новиот храм, јужниот дел од врвот бил исчистен, израмнет со додавање на околу 8.000 двотонски блокови варовник, основа со длабочина од 11 метри во некои точки, а остатокот бил исполнет со земја што ја одржувал потпорниот ѕид. Меѓутоа, по победничката Маратонска битка во 490 п.н.е., планот бил ревидиран и наместо тоа бил употребен мермер. Варовничката фаза на зградата се нарекува пред-Партенон I, а мермерната фаза како Пред-Партенон II. Во 485 п.н.е., изградбата запрела за да се заштедат ресурси, бидејќи Ксеркс стана крал на Персија, а војната изгледала неизбежна. Постариот Партенон сè уште бил во изградба кога Персијците го нападнале и го ограбиле градот во 480 п.н.е. Зградата била запалена и ограбена, заедно со Античкиот храм и практично сè друго на карпата.^[11] По смирувањето на персиската криза, Атињаните вградиле многу архитектонски делови од недовршениот храм (столбови, триглифи, метопи, итн.) во новоизградениот северен завесен ѕид на Акропол, каде што служеле како истакнат „воен споменик“ а може да се види и денес. Уништеното место било исчистено од остатоци. Статуар, култни предмети, религиозни прилози и незачувани архитектонски членови биле свечено закопани во неколку длабоко ископани јами на ридот, служејќи погодно како полнење за вештачкото плато создадено околу класичниот Партенон. Овој „персиски отпад“ бил најбогатото археолошко наоѓалиште ископано на Акропол до 1890 година ^[12]

По победата во Евримедон во текот на 468 п.н.е., Кимон и Темистокле наредиле реконструкција на јужните и северните ѕидови на Акропол. Повеќето од главните храмови, вклучувајќи го и Партенон, биле повторно изградени по наредба на Перикле за време на таканареченото златно доба на Атина (460–430 п.н.е.). Фидија, атински скулптор, и Иктин и Каликрат, двајца познати архитекти, биле одговорни за реконструкцијата.^[13]

Во текот на 437 п.н.е., Мнесикле започнал да ја гради Пропилаја, монументална порта на западниот крај на Акропол со дорски столбови од пентеличен мермер, изградена делумно на старата Пропилаја на Пизистрат.^[14] Овие колонади биле речиси завршени во текот на 432 п.н.е. и имале две крила, северното украсено со слики од Полигот.^[15] Отприлика во исто време, јужно од Пропилаја, започнала изградбата на малиот јонски храм на Атина Ника во пентеличен мермер со тетрастилски тремови, зачувувајќи ги најважните работи на дизајнот на грчкиот храм. По прекинот предизвикан од Пелопонеската војна, храмот бил завршен за време на мирот на Никија, помеѓу 421 п.н.е. и 409 п.н.е.^[16]

Изградбата на елегантниот храм на Ерехтеон во пентеличен мермер (421–406 п.н.е.) претставувал сложен план кој ја зел предвид екстремно нерамната почва и потребата да се заобиколат неколку светилишта во областа. Влезот, свртен кон исток, е обложен со шест јонски столбови. Невообичаено, храмот има два тремови, едниот на северозападниот агол на јонски столбови, а другиот на југозапад, поддржан од огромни женски фигури или каријатиди. Источниот дел од храмот бил посветен на Атина Полијас, додека западниот дел, служејќи му на култот на архаичниот крал Посејдон-Ерехтеј, биле сместени олтарите на Хефест и Вутос, братот на Ерехтеј. Малку е познато за првичниот план на внатрешноста, кој бил уништен од пожар во текот на 1 век п.н.е. и неколку пати бил обновен.^[17][18]

Во истиот период, била започна комбинација од свети прегради, вклучувајќи ги храмовите на Атина, Посејдон, Ерехтеј, Кекропс, Херсе, Пандросос и Аглаурос, со неговиот трем Коре (Трандата на девојките) или Балконот на Каријатидите.^[19] Помеѓу храмот на Атина Ника и Партенон, постоело светилиштето на Артемида Брауронија (или Брауронеион), божицата претставена како мечка и се поклонувала во домот на Браурон. Според Павзанија, во светилиштето се наоѓале дрвена статуа или ксоанон на божицата �� статуа на Артемида направена од Праксител во 4 век п.н.е.^[20]

Зад Пропилаја, доминирала гигантската бронзена статуа на Фидија на Атина Промахос („Атена која се бори во првата линија“), изградена помеѓу 450 п.н.е. и 448 п.н.е. Основата била 1.50 м (4 ст 11 ин) висока, додека вкупната висина на статуата била 9 м (30 ст). Божицата држела копје, чиј позлатен врв можел да се види како одраз на екипажите на бродовите што го заокружуваат Сунион, и џиновски штит од левата страна, украсен од Мис со слики од борбата меѓу Кентаурите и Лапитите.^[21] Други споменици кои не оставиле речиси ништо видливо до денес се Халкотеке, Пандросеион, светилиштето на Пандион, олтарот на Атина, светилиштето на Зевс и, од римско време, кружниот храм на Рома и Август.^[22]

За време на хеленистичкиот и римскиот период, голем дел од постоечките градби во областа на Акропол биле поправени за да се отстранат штетите од староста и повремено војните.^[23] Биле подигнати споменици на странски кралеви, особено оние на аталидните кралеви од Пергамон Аталос II (пред северозападниот агол на Партенон) и Евмен II, пред Пропилаја. Овие биле повторно посветени за време на раното Римско Царство на Август или Клавдиј (неизвесен) и Агрипа, соодветно.^[24] Евмен исто така бил одговорен за изградба на стоа на јужната падина, слична на онаа на Аталос во агората подолу.^[25]

За време на Јулио-Клаудискиот период, Храмот на Рома и Август, мала, тркалезна градба на околу 23 метри од Партенон, требало да биде последната значајна античка градба на врвот на карпата.^[26] Отприлика во исто време, на северната падина, во пештерата веднаш до онаа посветена на Пан од класичниот период, било основано светилиште каде архонтите му го посветиле на Аполон на преземање на функцијата.^[27] Во текот на 161 н.е., на јужната падина, римскиот Ирод Атик го изградил својот голем амфитеатар или одеон. Бил уништен од напаѓачите Херули еден век подоцна, но бил реконструиран во текот на 1950-тите.^[28]

Во текот на 3 век, под закана од инвазијата на Херулија, биле извршени поправки на ѕидините на Акропол, а портата Беуле била изградена за да го ограничи влезот пред Пропилаја, со што Акропол се вратил во употреба како тврдина.^[23]

За време на византискиот период, Партенон се користел како црква посветена на Богородица.^[29] За време на Латинското Атинско Војводство, Акропол функционирал како административен центар на градот, со Партенон како негова катедрала и Пропилаја како дел од војводската палата.^[30] Била изградена голема кула, Франкопиргос, која била срушена во текот на 19 век.^[31]

По османлиското освојување на Грција, Пропилеите биле користени како гарнизонски штаб на отоманското армија,^[32] Партенон бил претворен во џамија, а Ерехтејон бил претворен во приватен харем на гувернерот. Објектите на Акропол претрпеле значителни оштетувања за време на опсадата од 1687 година од страна на Венецијанците во Морејката војна. Партенонот, кој се користел како магазин за барут, бил погоден од артилериски истрел и сериозно оштетен.^[33]

Во текот на следните години, Акропол бил место на раздвижена човечка активност со многу византиски, франкиски и отомански структури. Доминантна карактеристика за време на отоманскиот период била џамијата во Партенон, комплетирана со минаре.

Акропол бил опколен трипати за време на Грчката војна за независност - две опсади од Грците во 1821-1822 година и една од Османлиите во 1826-1827 година. Нов бедем именуван по Одисеј Андруцос бил изграден од Грците помеѓу 1822 и 1825 година за да го заштитат неодамна повторно откриениот извор Клепсидра, кој станал единствен довод на свежа вода на тврдината.

По осамостојувањето, повеќето обележја кои датираат од византискиот, франкскиот и отоманскиот период биле исчистени од местото во обид да се врати споменикот во неговата првобитна форма, „исчистен“ од сите подоцнежни додатоци.^[34] Џамијата Партенон била срушена во 1843 година, а Франкската кула во 1875 година. Германскиот неокласицистички архитект Лео фон Кленце бил одговорен за реставрацијата на Акропол во 19 век, според германскиот историчар Волф Зајдл, како што е опишано во неговата книга Баварците во Грција.^[35]

На почетокот на окупацијата на Грција од Оската во 1941 година, германските војници го подигнале нацистичкото германско воено знаме над Акропол. Тоа било симнато од Манолис Глезос и Апостолос Сантас во еден од првите чинови на отпорот. Во 1944 година грчкиот премиер Георгиос Папандреу пристигнал на Акропол за да го прослави ослободувањето од нацистите.

Влезот во Акропол бил преку монументална порта наречена Пропилаја. На југ од влезот се наоѓал мал храм на Атина Ника. Во центарот на Акропол се наоѓа Партенон или Храмот на Атина Партенос (Атина Богородица). Источно од влезот и северно од Партенон се наоѓа храмот познат како Ерехтејон. Јужно од платформата што го формира врвот на Акропол има и остатоци од античкиот, иако често преуреден, театар на Дионис. На неколку стотини метри се наоѓа сега делумно реконструираниот Одеон на Херод Атик.^[36]

Сите вредни антички артефакти се наоѓаат во Музејот на Акропол, кој се наоѓа на јужната падина на истата карпа, на 280 метри од Партенон.^[37]

План на Акропол во Атина што ги прикажува главните археолошки остатоци.

1. Партенон
2. Стар храм на Атина
3. Ерехтејон
4. Статуа на Атина Промахос
5. Пропилаја
6. Храм на Атина Ника
7. Елевсинион
8. Светилиште на Артемида Б��авронија или Бравронејон
9. Чалкотеке
10. Пандросеион
11. Арефорион
12. Олтар на Атина
13. Светилиште на Зевс
14. Светилиште на Пандион
15. Одеон на Ирод Атик
16. Стоа на Евмен
17. Светилиште на Асклепиј или Асклепие
18. Театар на Дионис Елевтереј
19. Одеон на Перикле
20. Теменос на Дионис Елевтереј
21. Микенска фонтана

Проектот за реставрација на Акропол започнал во 1975 година со цел да се промени распаѓањето на вековното трошење, загадување, уништување од воени дејствија и погрешни реставрации од минатото. Проектот опфатил собирање и идентификација на сите камени фрагменти, дури и мали, од Акропол и неговите падини, а се направил обид и да се обноват што е можно повеќе со користење на повторно склопен оригинален материјал (анастилоза), со штедливо искористување на новиот мермер од планината Пентели. Целата реставрација била направена со помош на титаниумски штипки и била дизајнирана да биде целосно реверзибилна, во случај идните експерти да одлучат да ги променат работите. Користена била комбинација на врвна современа технологија и опсежно истражување и реинвенција на антички техники.^[38]

Колонадите на Партенон, главно уништени од венецијанското бомбардирање во текот на 17 век, биле обновени, со многу погрешно склопени столбови кои денес се правилно поставени. Покривот и подот на Пропилаја биле делумно обновени, со делови од покривот направени од нов мермер и украсени со сини и златни влошки, како во оригиналот.^[38] Реставрацијата на храмот на Атина Ника била завршена во 2010 година ^[39]

Биле обновени вкупно 2.675 тони архитектонски делови, при што 686 камења биле повторно составени од фрагменти од оригиналите, 905 закрпени со нов мермер и 186 делови направени целосно од нов мермер. Искористени биле вкупно 530 кубни метри нов пентеличен мермер.^[40]

Во 2021 година, додавањето на нови армирано-бетонски патеки на местото за да се подобри пристапноста предизвикало контроверзии помеѓу археолозите.^[41]

На секои четири години, Атињаните имале фестивал наречен Голема Панатенаја, кој им конкурирал на Олимписките игри по популарност. За време на фестивалот, поворка (се верува дека е прикажана на фризот на Партенон) патувала низ градот преку Панатенескиот пат и кулминирала на Акропол. Таму, нова наметка од ткаена волна (пеплос) била поставена или на статуата на Атина Полијас во Ерехтејон (за време на годишната Мала Панатенаја) или на статуата на Атина Партенос во Партенон (за време на Голема Панатенаја, која се одржувала на секои четири години).^[42]

Во рамките на подоцнежната традиција на западната цивилизација и класичната преродба, Акропол, барем од средината на 18 век, честопати се повикува како критички симбол на грчкото наследство и на славата на класична Грција.

Повеќето од артефактите од храмот се чуваат денес во музејот на Акропол во подножјето на античката карпа.

Акропол претставува клип кој се состои од две литостратиграфски целини: атинскиот шкрилец и надредениот варовник на Акропол. Атинскиот шкрилец е мека црвеникава карпа која датира од доцна креда. Оригиналните седименти биле депонирани во делтата на реката пред приближно 72 милиони години. Варовникот на Акропол потекнува од периодот на доцна јура, што му претходи на основниот атински шкрилци за околу 30 милиони години. Акрополскиот варовник бил потиснат над атинскиот шкрилци со тектонски сили на компресија, формирајќи постилка или префрлена плоча. Ерозијата на варовничкиот тил довела до конечно одвојување на Акропол, формирајќи ја денешната карактеристика. Онаму каде што се спојуваат атинскиот шкрилец и варовникот има извори и карстни пештери.

Многу од ридовите во регионот на Атина се формирани од ерозијата на истиот тил како и Акропол. Тука спаѓаат ридовите Ликабет, Ареопаг и Музејон.

Мермерот што се користел за градбите на Акропол бил добиен од каменоломите на планината Пентелик, планина североисточно од градот.

Варовникот на кој е изграден Акропол е нестабилен поради ерозијата и тектонските поместувања на кои регионот е подложен. Оваа нестабилност може да предизвика лизгање на карпите што предизвикуваат оштетување на историската локација. Биле направени различни мерки за заштита на местото, вклучувајќи потпорни ѕидови, системи за одводнување и карпести завртки. Овие мерки работат на спротивставување на природните процеси кои го загрозуваат историското место.

== Галерија ==

• 
  Мермерни седишта во театарот Диониссо испишани имиња.
• 
  Столб од Пергам кајЕвменската Стоа.
• 
  Хорагичен споменик на Трасилос.
• 
  Храмот на Асклепиј.
• 
  Северниот трем наЕрехтеон, каде што недостасува каса, што го означува нападто место кадеЗевс го удрил громот, убивајќи го Ерехтеј. Друго верување е дека ова е местото каде што Посејдон го удрил својот трозабец во Акропол.

• Andronicos, Manolis (2005). The Acropolis. Ekdotike Athenon S.A. ISBN 978-960-213-006-3.
• Bouras, Charalampos; Ioannidou, Maria; Jenkins, Ian (2012). Acropolis Restored. British Museum Press. ISBN 978-0-86159-187-9.
• Brouskarē, Maria S. (1997). The monuments of the Acropolis. Ministry of Culture, Archeological Receipts Fund. ISBN 978-960-214-158-8.
• Cohen, Beth. (2010). "Deconstructing the Acropolis: The Acropolis Museum, Athens, opened 20 June 2009 by Bernard Tschumi Architects." American Journal of Archaeology 114:745–753.
• Economakis, Richard; Bettella, Mario (2010). Acropolis: Ancient Cities. Artmedia Press. ISBN 978-1-902889-06-1.
• Goette, Hans Rupprecht. (2001). Athens, Attica, and the Megarid: An Archaeological Guide. London and New York: Routledge.
• Harris, Diane. (1995). The Treasures of the Parthenon and Erechtheion. New York: Oxford Univ. Press.
• Higgins, Michael D; Higgins, Reynold (1996). A Geological Companion to Greece and the Aegean. Duckworths. ISBN 0-8014-3337-1.
• Hurwit, Jeffrey M. (2000). The Athenian Acropolis: History, Mythology, and Archaeology from the Neolithic Era to the Present. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-42834-7.
• Hurwit, Jeffrey M. (2004). The Acropolis in the Age of Pericles. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-52740-8.
• Keesling, Catherine M. (2008). The Votive Statues of the Athenian Acropolis. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-07126-0.
• Miller, Walter (2009). A History of the Akropolis of Athens. Gorgias Press. ISBN 978-1-60724-498-1.
• Neils, Jenifer (2005). The Parthenon: From Antiquity to the Present. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-82093-6.
• Neils, Jenifer, ed. (1996). Worshipping Athena: Panathenaia and Parthenon. Madison: Univ. of Wisconsin Press.
• Pollitt, Jerome J. (1990). The Art of Ancient Greece: Sources and Documents. New York: Cambridge Univ. Press.
• Rhodes, Robin Francis (1995). Architecture and Meaning on the Athenian Acropolis. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-46981-4.
• Shuter, Jane (1999). The Acropolis. Heinemann Library. ISBN 978-1-57572-855-1.
• Servi, Katerina (2011). The Acropolis: The Acropolis Museum. Ekdotike Athenon. ISBN 978-960-213-452-8.
• Tanaka, Michitaro (1978). The Acropolis. Kodansha America, Inc. ISBN 978-0-87011-085-6.
• Titi, Catharine (2023). „The Parthenon“. The Parthenon Marbles and International Law. Springer. стр. 37–61. doi:10.1007/978-3-031-26357-6_2. ISBN 978-3-031-26356-9.

• Акропол во Атина Архивирано на 24 октомври 2019 г. </link> (веб-страница на грчката влада)
• Проект за реставрација на Акропол (веб-страница на грчката влада)
• Виртуелна турнеја на Акропол во Атина
• Музеј на Акропол и божицата Атина
• Проект Глафка
• Центар за светско наследство на УНЕСКО - Акропол, Атина
• Античка Атина 3D
• Извадок за геологијата на Атина од: Геолошки придружник на Грција и Егејот од Мајкл и Рејнолд Хигинс, Универзитет Корнел, 1996 г.
• Акропол во Атина - водич
• Атински Акропол

Видеа

• Акропол од Атина, целосна реконструкција, анимација од Институтот за технолошки истражувања, Универзитетот во Сантијаго де Компостела, на YouTube
• Тајмлапс видео на Акропол за време на Часот на планетата Земја 2010 Тајмлапс што покажува како Акропол во Атина се исклучувал и вклучувал светла за време на Часот на планетата Земја 2010 година
• Акропол во 1955 година
• Акропол во 1969 година
• Грчка слава Обиколка на антички грчки згради и споменици во Атина во 1940-тите
• Акропол Атина од старото грчко ТВ-шоу „Ελλάδος Περιήγησις...“ (Тури во Грција), 1998 година (на Greek)
• Атина, Грција: Антички Акропол и Агора од Рик Стив
• Тридимензионална реконструкција на античкиот Акропол