Passad lontan

Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda

Quell articol chì l'è domà un sbozz. Se violter sii bon de metegh dent un quaicoss pussee, preocupeves minga e provegh. Inscì de havégh un'ideja de tucc i alter sbozz, vardee chinscì.

El passad lontan, ciamad anca passad remot o, in di lengov iberighe, perfet, a l'è un temp verbal spantegad in di lengov neolatine che 'l representa 'n azzion che gh'è capitada in d'un passad, apont, lontan - pu o men vesin a segonda de la lengua - e che l'è fornida.

Al dì d'incoeu l'è doperad soratut in italian (indova che, però, gh'inn di diferenze assee grand a segonda de la varietà), napolitan, sicilian, spagnoeul e portoghes, inveci l'è doperad men in frances e catalan, indova che gh'è ancamò, ma l'è doperad domà in d'una quaj situazzion, social o territorial.

In di lengov gall-romanze de l'area padana l'è pu doperad, ma l'esisteva: in lombard l'è descomparid in tra fin 1700 e fin 1800, in veneto l'era doperad del Ruzante, in emilian inveci l'è restad pussee a longh denter del 1900.

In lombard el passad lontan l'è descomparid a la fin del secol quell de desnoeuv, cont i center urban che l'hann perdud lì adree a la mità del secol, foeura che per Milan che l'ha desmentegad sgiamò a la fin del secol prima.

L'è istess ben cognossud in la literadura, indova che 'l gh'è sgiamò del Sermon Divin, prim test in volgar lombard, e fina al secol quell de sedes gh'era du modei: vun de la prima coniugazzion, con terminazzion in -ò e -à, e 'n segond per i alter trii coniugazzion, con fin in -è.

Intorna al 1600 a gh'è stada una convergenza de la prima coniugazzion vers i alter trè, e donca el lombard l'è restad cont un modell unegh per tucc i coniugazzion.

Incoeu al so post l'è doperad semper el passad vesin.

• Grammatica Veneta
• El passad lontan in lombard Arqiviad qé: [1]
• Treccani

• Passad vesin
• Imperfet
• Trapassad lontan