Staçión de Zêna Brignoe

Zêna Brìgnoe staçión feroviària
(IT) Genova Brignole
Vìsta da staçion da l'arénte ciàssa
Localizaçión
Stâto	Itàlia
Localitæ	Ciàssa Vèrdi, Zêna
Cordinæ	44°24′24.66″N 8°56′49.56″E44°24′24.66″N, 8°56′49.56″E
Lìnie	Zêna-Pîza
Caraterìstiche
Tîpo	Staçión in superfìcce, pasànte
Stâto atoâle	In ûzo
Gestô	Rete Ferroviaria Italiana
Ativaçión	1905
Binâi	12 + 1 Trónco
Interscàngi	Òutobi urbâni e èstraurbâni, servìçio Volabus, metropolitànn-a (staçión Brìgnoe)
Zêna Brìgnoe
Wikidata · Info

A staçión de Zêna Brìgnoe (in italiàn Stazione di Genova Brignole) a l'é a segónda staçión ciù inportànte da çitæ de Zêna e, co-i sò 22.000.000 de pasagê a l'ànno, a l'é a dêxima staçión pe pasagê in Itàlia. Scitoâ in Ciàssa Vèrdi, a levànte do céntro da çitæ, a se trêuva a-e fâde da colìnn-a de Montesàn.

A prìmma staçión inta zöna a l'é stæta realizâ inte l'àrea liberâ da-a parçiâle livelaçión de l'arènte colìnn-a, scitoâ ciù a ponénte da staçión d'ancheu. Quésta prìmma fermâta, ch'a l'êa dotâ de 'n picìn fabricâto viâgiatoî in légno afaciòu in sce Ciàssa Brìgnoe (da-a quæ a l'à pigiòu o sò nómme), a l'é stæta inougurâ a-i 23 de novénbre do 1868.

L'idêa de trasformâ sta staçión chi inta segónda ciù inportànte da çitæ a s'é svilupâ inte l'òcaxón de l'Espoxiçión do 1905, co-i inpiànti feroviàri che són stæti spostæ de quàrche çentanâ de mêtri vèrso levànte, ciù vixìn a-o torénte Bezàgno. Pe òspitâ tùtti i nêuvi servìççi a l'é stæta dónca realizâ 'na monumentâle costruçión afaciâ in sciâ nêuva Ciàssa Vèrdi, o quæ progètto, prezentòu into 1902 da l'inzegnê Giovanni Ottino, o prevedéiva 'n fabricâto svilupòu pe 'na longhéssa de 105 m, articolòu in tréi còrpi scimétrîchi rispètto a-o sò céntro.

O fabricâto, conpletòu inte l'ànno 1905, o l'à 'n stîle ch'o repîgia i motîvi romàntichi da "rinascénsa" de schêua françéize, arichîi da ànpi motîvi decoratîvi. E lesénn-e, i pilastræ e-e cornîxe scìnn-a-o prìmmo ciàn són stæti realizæ in granîto giànco. A faciâta in sce Ciàssa Vèrdi, realizâ segóndo o stîle do perîodo romàntico, a l'é decorâ con stùcchi e prîe de câve de Montorfano, d'ancheu into comùn de Mergozzo, pàize in sciô lâgo Magiô. E miâge di locâli intèrni són decoræ con de pregévoli pitûe do De Servi, do Berroggio e do Grifo. O còrpo centrâle da faciâta o l'é sormontòu da 'n grànde grùppo de scultûe ch'o l'inclùdde o stémma da çitæ, co-e stàtoe di grifoìn e o scùddo coloròu co-a crôxe róssa in cànpo giànco, con sórvia 'na corónn-a in sciâ quæ a se trêuva a tèsta a dôe fàcce do dîo româno Giâno. Tra i âtri frîxi, a-o livéllo do sotostànte rel��uio, gh'é (amiàndo a faciâta) o basoriliêvo do stémma de Rómma in sciâ scinìstra e quéllo de Torìn in sciâ drîta.

• 
  A zöna de Brìgnoe, inta màppa de Zêna da sètima ediçión da goìdda pe viâgiatoî Italy, handbook for travellers, do 1886
• 
  A zöna de Brìgnoe, inta tredicêxima ediçión da mæxima goìdda (1906). Notâ o nêuvo fabricâto viâgiatoî, ciù vixìn a-o Bezàgno.

A staçión de Zêna Brìgnoe a l'é stæta inserîa into progràmma de requalificaçión de prinçipæ fermâte italiànn-e a cûa de Grénde Staçioìn, socjêtæ controlâ da-e Ferovîe do Stâto. A-i 22 de dexénbre do 2012 a l'é stæta inougurâ a staçión de Brìgnoe da metropolitànn-a de Zêna, scitoâ ciù a nòrd da staçión di trêni. Pe de ciù, RFI a l'à aprovòu o progètto propòsto da-o Comùn de Zêna ch'o prevédde a realizaçión de dôe nêuve banchìnn-e, riservæ a-a sôla circolaçión di trêni urbâni (arivàndo coscì a 'n totâle de bén 14 colìsse), e doî nêuvi sotopasàggi lóngo e spónde de drîta e de mancìnn-a do Bezàgno.

I travàggi àn interesòu ànche o fabricâto da staçión, co-a tenporània serâ do sotopasàggio e de l'intrâ de ponénte da costruçión. Contenporaniaménte a l'é stæta avèrta 'na nêuva sciortîa e di nêuvi servìççi igénichi inte l'ecs depòxito bagàggi a l'estremitæ òcidentâle do fabricâto. I travàggi se són conclûxi ciù ò mêno insémme a quélli da vixìnn-a staçión de Zêna Prìnçipe.

A staçión Brìgnoe a fonçiónn-a cómme staçión de tèrmine córsa pe-i servìççi dirètti a Zêna, ségge pe-i trêni regionâli da Lusciàndria, Arquâ, Buzàlla e Àcqui, che pe quélli a ciù lónga percorénsa, cómme i servìççi a ràggio intermédio da Milàn e da Torìn. A ògni mòddo a l'é interesâ da 'n inténso tràfego pasànte ascì, spartîo tra e 25 colìsse da staçión.

A staçión de Zêna Brìgnoe a l'é sudivîza tra ciù livélli:

• Ciàn sototæra: o l'é òcupòu da-a centrâle tèrmica, da magazìn e cantìnn-e a servìçio do ristorànte e di alögi.
• Livéllo stradâle: o l'é formòu da-o fabricâto viâgiatoî e o l'é a sêde da bigeterîa, de ativitæ comerciâli, de strutûe e di ofìççi de FS. Inte sto livéllo chi, se trêuvan i marciapê de staçión e o mezanétto da metropolitànn-a ascì.
• Ciàn rialsòu: a-o livéllo de colìsse, o l'é òcupòu da ativitæ de ristoraçión, sâle d'atéiza, ofìççi e locâli de servìçio.
• Cién superiôri: són a sêde di ofìççi de FS e de vàrri alögi.

In tèrmini de tràfego, a l'é dêuviâ da ciù ò mêno 60.000 pasagê a-o giórno, pe 22.000.000 de persónn-e a l'ànno^[1], nùmeri segóndo i quæ a l'é a nöna staçión italiànn-a pe aflùsso. A Zêna Brìgnoe, ch'a l'é gestîa da RFI, pàsan ciù ò mêno 300 trêni a-o giórno^[1]. A gestión de l'àrea comerciâle do fabricâto viâgiatoî a l'é pe cóntra de conpeténsa de Grandi Stazioni^[2].

A staçión de Zêna Brignoe a l'é clasificâ^[3] da RFI cómme de categorîa gold.

A staçión a dispónn-e de^[2][4]:

• Bigeterîa a sportéllo
• Bigeterîa ötomàtica
• Sâla d'atéiza
• Depòxito bagàggi
• Servìççi igénichi
• Pòsto de Poliçîa feroviària
• Ofìçio informaçioìn
• Cafè
• Ristorànte
• Barachìn da giornâli
• Bitêghe
• Parchézzo
• Pónto pi-â recàrega di mézzi elétrichi

Da-arénte a-a staçión gh'é e fermâte de coriêre de "Brìgnoe FS/Capolìnia" (Brignole FS/Capolinea), de "Brìgnoe FS" (Brignole FS), de "Sciùmme/Brìgnoe FS" (Fiume/Brignole FS), "Thaón de Revel/Brìgnoe FS" (Thaon di Revel/Brignole FS), "Dùcca d'Aòsta/Brìgnoe FS" (Duca d'Aosta/Brignole FS) e de "Canevâri 4/Sànt'Agâ Metrò" (Canevari 4/Sant'Agata Metrò).

• Fermâta metropolitànn-a (Brìgnoe)
• Coriêre AMT do traspòrto pùblico locâle da çitæ metropolitànn-a de Zêna (lìnie 13, 14, 14/, 15, 17, 17/, 18, 18/, 31, 31/, 36, 37, 46, 49, 82, 84, 84/, 85, 356, 480, 482, 603, 604, 606, 607, 607/, 617, 618, 649, 656, 680, 683, 685, 686, 687, KA, N2, VLB)
• Staçión tascì

1. ↑ ^{1,0 1,1} (IT) Genova Brignole, in sce grandistazioni.it. URL consultòu o 14 agòsto 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 19 òtôbre 2012).
2. ↑ ^{2,0 2,1} (IT) Grandi Stazioni - Genova Brignole, in sce grandistazioni.it. URL consultòu o 14 agòsto 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 30 dexénbre 2018).
3. ↑ (IT) RFI - La classificazione delle stazioni ferroviarie, in sce rfi.it:80. URL consultòu o 14 agòsto 2021 (archiviòu da l'url òriginâle o 15 lùggio 2008).
4. ↑ (IT) RFI, Genova Brignole, in sce rfi.it. URL consultòu o 20 màzzo 2022.

• (IT) Paolo Gassani, Per il 75º di una grande stazione: Genova Brignole al tempo del vapore, in I Treni Oggi, vol. 2, n. 5, 1981, p. 14-17.
• (IT) Adriano Betti Carboncini, La ferrovia ligure (pàrte prìmma), in I Treni Oggi, vol. 13, n. 126, 1992, p. 12-20.
• (IT) Sergio Vadora, Genova Brignole, in Mondo ferroviario viaggi, vol. 26, n. 285, 2011, p. 12-19.
• (IT) Corrado Bozzano, Roberto Pastore e Claudio Serra, Tra mare e monti da Genova alla Spezia, Zêna, Nuova Editrice Genovese, 2010, ISBN 88-88-96338-3.

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce staçión de Zêna Brìgnoe

				Zêna Brìgnoe
Direçión		Staçión precedénte		Ferovîa		Staçión sucesîva		Direçión
Zêna		Zêna Ciàssa Prìnçipe		Zêna-Pîza  (2+542)		Zêna Stùrla		Pîza