Laacher See

O Laacher See o l'é 'n lâgo da Germània scitoòu inta región de l'Eifel, into Land da Renània-Palatinâto. O l'é 'n lâgo d'òrìgine vulcànica ch'o se svilùppa inte 'na caldêa ch'a s'é formâ ciù ò mêno 13.000 ànni fà. In sciâ zìnn-a do lâgo gh'é a badîa de Sànta Màia Laach.

O nómme do lâgo o l'é 'na repetiçión, dæto ch'o vêgne da-o latìn lacus (e l'èrto tedésco antîgo lacha) e da-o tedésco modèrno See, sàiva a dî "lâgo". Co-o pasâ do ténpo a pòula Laach a l'é finîa pe dâ o nómme a-o scîto e a-o monestê, ribatezòu da-i Gexoîti Maria Laach into 1863.

O Laacher See o se trêuva inta pàrte de sùd-òvèst da Germània, into masìscio de l'Eifel. Da-arénte gh'é i pàixi de Wassenach a nòrd, Nickenich a levànte, Kruft a sùd-èst, Mendig a sùd, Bell a sùd-òvest, Wehr a ponénte e Glees a nòrd-òvest. A stràdda L113 a-o costézza da nòrd-òvest, in sciâ sò zìnn-a de ponénte, méntre a Bundesautobahn 61, ch'a và da Coblénsa a-a Rhur, a ghe pàssa a-o sùd-òvest. Da-o pónto de vìsta aministratîvo, o lâgo o l'é into Land da Renània-Palatinâto, into comùn de Glees do Landkreis de Ahrweiler.

O lâgo o gh'à 'na fórma ch'a l'é tòsto riónda, pe 'na superfìcce de 3,33 km², 'na profonditæ màscima de 51 mêtri e 'n diàmetro de ciù ò mêno doî chilòmetri^[1]. In scê sò zìnn-e no gh'é de gròsci cazaménti, fêua da badîa de Sànta Màia Laach a-o sùd-òvest e de 'n canpézzo con céntro pe-i spòrt d'ægoa in sce quélla nòrd^[1]. O rèsto di scîti da-arénte a-o lâgo o l'é pi-â ciù pàrte formòu da bòschi.

O Laacher See o l'é o lâgo ciù inportànte de l'Eifel e o l'à 'n'òrìgine de tîpo vulcànico, o se trêuva defæti drénto a 'na caldêa e dónca, a diferénsa di âtri lâghi da región, o no s'é formòu cómme 'n maar. Méntre i maar se fórman aprêuvo a de esploxioìn che fàn sâtâ i camìn di vulchén, o Laacher See o gh'à a sò òrìgine into colàsso de 'na càmia magmàtica ch'a s'é vuâ into córso de 'n'eruçión. O rizultâto do colàsso o l'é 'na depresción da-a fórma ciù ò mêno riónda, contornâ da 'na scarpâ ch'a se conpónn-e di rèsti di sciànchi do vulcàn e do materiâle prodûto da l'eruçión. Sto zétto chi o l'à formòu d'in gîo a-o lâgo 'n depòxito de tûvio èrto quàrche mêtro e conpòsto da incluxoìn de scìsto inte 'na màssa de prîa prìmixa fonolìtica^[1]. Quésti depòxiti són sfrutæ economicaménte da-a câva de Wingertsberg, a ciù ò mêno in chilòmetro e mêzo a sùd-èst do lâgo^[2]. Into câxo do Laacher See, o baçî endorèico o s'é ciù tàrdi inpîo d'ægoa e, co-o vixìn Wehrer Kessel, o l'é a caldêa ciù grànde e l'ùnica de l'Eoröpa Centrâle a contegnî 'n lâgo.

L'eruçión vulcànica ch'a l'à portòu a-a formaçión do Laacher See a remónta a ciù ò mêno 13.000 ànni fà e, inte st'òcaxón chi, l'é stæto emìsso 'n volùmme de 5-6 km³ de màgma fonolìtico^[2]. L'ativitæ vulcànica a-a giornâ d'ancheu a l'é limitâ a-a produçión de gàzzi vulcànichi formæ sorviatùtto da diòscido de carbònio. Quésti gàzzi són relasciæ diretaménte inte l'atmosfêra o drénto a-o lâgo ascì, tànto che se pêu védde de bólle in sciâ sò superfìcce.

I depòxiti de çénie vulcànica àn permìsso a conservaçión de 'n çèrto nùmero de rèsti do paleolìtico inta coscì dîta fâze do rescadâménto de Allerød, ch'a corispónde a-i ànni de pasàggio tra e coltûe do Magdaleniàn e de Federmesser^[3].

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} (FR) Le Laacher See: un volcan allemand, in sce ereiter.free.fr. URL consultòu o 21 zùgno 2023.
2. ↑ ^{2,0 2,1} (FR) La carrière du Wingertsberg, in sce ereiter.free.fr. URL consultòu o 21 zùgno 2023.
3. ↑ (FR) Jean-Pierre Fagnart, L'Europe septentrionale au Tardiglaciaire. Confrontations des modèles régionaux de peuplement, in Bulletin de la Société préhistorique française, vol. 95, n. 1, 1998, p. 116.

• Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Laacher See