Zuud-Korea

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Zuid-Korea, officieel de Rippubliek Korea (Koreaans 대한민국, Daehan Minguk) is e land in Oos-Azië wat 't zuidelek deil vaan 't sjiereiland Korea besleit. 't Land grens in 't noorde aon Noord-Korea en is wijer aon drei kante door zie umgeve. Hoofstad is Seoul, ander groete stei (mèt d'n officiële status vaan metropool) zien Busan, Daegu, Incheon, Gwangju, Daejeon en Ulsan.

't Motto is 널리 인간세상을 이롭게 하라 (홍익인간).

De hoofstad (teukbyeolsi) Seoul en de zes ander metropole (gwangyeoksi, zuug bove bij de inleiing) vörme eige bestuurleke einhede, die oonaofhenkelek zien vaan de nege provincies (do) boe-oet de res vaan 't land besteit. De provincies zien:

• Gyeonggi
• Gangwon
• Noord-Chungcheong
• Zuud-Chungcheung
• Noord-Jeolla
• Zuud-Jeolla
• Noord-Gyeongsang
• Zuud-Gyeongsang
• Jeju

Korea bestoont tot 't ind vaan d'n Twiede Wereldoorlog es ei land; zuug daoveur Korea.

Nao de Japanse capitulatie verdeilde de Vereinegde State en de USSR 't land in twie stökker; de Sovjetlegers zouwe tot aon de 38e breidegraad marsjere en in 't gebeed ten zuie daovaan zouwe de Amerikane hun bezèttingsmach vestege. In 1948 woorte twie regeringe, 'n communistische en 'n vrijemerretregering, in 't zadel gezat. In juni 1950 kaom 't tot 'nen oorlog, de Koreaansen Oorlog. Nao aonvenkeleke successe vaan de communiste (die gesteund woorte neet allein door de USSR, meh ouch door Volksrippebliek Sjina) kaome de Zuidkoreane trök, aongevöld mèt legers oet Europese len, boeoonder Nederland en 't Belsj. Oeteindelek woort in 1953 e staak-'t-vure aofgeslote, wat de facto 't ind vaan d'n oorlog beteikende, al is de vrei tösse de bei len noets geteikend.

In de jaore daonao kaom Zuid-Korea oonder 'n autocratisch bewind, wat iers nog ikkenomisch bij Noord-Korea achterleep, meh vaanaof de late jaore zesteg dit land inhaolde en 'n ikkenomische groetmach ("tieger") woort. Nao 'ne coup in 1980 kaome sociaal oonröste op geng, die oeteindelek leide tot de inveuring vaan de democratie in 't land. De prizzedent Kim Dae-Jung, dee vaan 1998 tot 2002 in functie waor, brach mèt de Zonnesjijnpolletiek de doej mèt naoberland Noord-Korea op geng, meh slaagde neet in echte touwnadering, ouch al umtot ziene Noord-Koreaanse collega Kim Jong Il weineg tot niks touwgaof en -gief. Heer woort bij zien aoftrejje in 2002 opgevolg door de get rechlijnegere Roh Moo-Hyun, dee zien zonnesjijnpolletiek neet veurtzat.