1776
Uiterlijk
Gebäörtenisse
[bewirk | brón bewèrke]- Ein comité van 5 Amerikane ónger leijing van Thomas Jefferson wirt belas mèt 't opsjtèlle van ein ónaafhankelikheidsverklaoring.
- 1 mei - De Beier Adam Weishaupt rich 't geheim genaotsjap van de Illuminati op.
- Op 4 juli wirt de Amerikaanse Ónaafhankelikheidsverklaoring aafgekondig.
- Eësjte sjtoumboat, iezere sjpaorwaeg, arbeijersvakbóndj in Èngelandj.
- De Repebliek der Zeve Verenigde Nederlande beejt sjteun aan de Verenigde Sjtate door 't verkoupe van waopes op de Antille aan Amerikaanse patriotte. De erkènning van de VS volg pas in 't jaor 1782.
- Adam Smith publiceert zien An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations
- In Vlaardinge en Maassjloes bruk 't psalmopreur oet nao 't inveure van eine versjnelde zèngtrant.
- 11 oktober - Sjlaag biej Valcour Island. Deze minizeësjlaag op 't Lake Champlain wirt gewónne door de Britse vloot, die de Amerikaanse vloot oetein sjleit. Dit waas ein veurluipige nederlaog veur de Verenigde Sjtate.
- 20 oktober - Generaal Guy Carleton keërt nao zien wèntjerkamp in Canada truk nao de Sjlaag in 't Champlainmeër, begin november. Dit is ein besjluut mèt deepgaonde gevolge veur 't volgende jaor mèt de Sjlaag biej Saratoga veur de Britte. Ein baeter oetgerös Amerikaans leger rukde op taenge de Britte in Saratoga en brach daomit ouch de Franse in de aorlog, mèr dan aan Amerikaanse kantj.
- Lachgaas wirt oetgevónje.
Gebore
[bewirk | brón bewèrke]- 24 jannewarie - E.T.A. Hoffmann, Duutsje sjriever, jurist en muzikant
- 27 april - Hyacinthe Jadin, Franse componist en meziekpedagoog (gesjtorve 1800)
- 13 juli - Karoline van Beiere, groatmoder van keizer Frans Jozef I van Oasteriek en daene zien vrouw keizerin Elisabeth
- 13 oktober - Peter Barlow, Britse natuur- en wiskundige (gesjtorve 1862)
- 15 november - José Joaquín Fernández de Lizardi, Mexicaans sjriever
- 16 december - Johann Wilhelm Ritter, óntdèkker van de ultraviolette sjtraling, in Samnitz, Pole
- datum ónbekènd
- José Manuel de Herrera, Mexicaanse ónaafhankelikheidssjtriejer en minister van Boetelandjse Zake (gesjtorve 1831)
Gesjtorve
[bewirk | brón bewèrke]- 24 miert - John Harrison (83), oetvènjer van de chronomaeter
- 25 augustus - David Hume (65), Sjotse filosoof en gesjiedsjriever