Thora

Thora^[1] (Hebraice תּוֹרָה Torah, "praeceptum, doctrina") sive Pentateuchus^[2] (Graece πεντάτευχος, "quinque libri"), est prima pars Bibliorum Hebraicorum, seu Veteris Testamenti, cui quinque libri sunt:

Liber Genesis (Hebraice בְּרֵאשִׁית bereschit "in principio")
Liber Exodus (שְׁמוֹת schemot "nomina")
Liber Leviticus (וַיִּקְרָא vajikra "et vocavit")
Liber Numeri (בְּמִדְבַּר bemidbar "in deserto")
Liber Deuteronomii (דְּבָרִים devarim "verba")

Vis nominis

Thora est notio Bibliae Hebraicae maximi momenti. Verbum a radice ירה j-r-h deductum est, quae "docere", "praecipere" valet. Interpretes versionis Graecae (Septuaginta) verbo νόμος, "lex", ad "Thoram" vertendam usi sunt. Thora quidem varia significare potest: praeter quinque libros Moysis etiam pars pro toto totum Tanach sive Vetus Testamentum.

De quaestione, quis Thoram scripserit

Talmud Iudaicum et Novum Testamentum Christianum narrationes quinque librorum a creatione mundi usque ad distributionem Terrae Promissae (Dtn 33) Moysi a Deo revelatas esse ponunt. Liber Deuteronomii in capitulo 34 mortem Moysis describit, quam ob rem Talmud hunc capitulum Iosue, Moysis successori, attribuit. Revelationes a Moyse litteris retentas postea diligenter traditas esse et Iudaei Orthodoxi et Christiani conservatorii usque ad hunc diem credunt.

Tamen iam a Medio aevo disputatum est, an Moyses auctor librorum esset an non. Abraham ibn Esra, Iudaeus Hispanicus, (mortuus 1167) inter primos erat, qui graves discrepantias invenit. A saeculo XVI incipiente multis magis magisque dubium videbatur, num Moyses ipse fuerit pentateuchi auctor (Andreas Carlostadius, Thomas Hobbes, Benedictus de Spinoza).

Tempore Illuminismi variae theorae de origine pentateuchi institutae sunt, in quibus hodierna investigatio nititur. In criticam textualem semper accuratiorem ac recentiora inventa archaeologica confisi plurimi scientifici hodie pro certo habent pentateuchum post captivitatem Babylonicam saeculo V a sacerdotibus templi Hierosolymitani redactum ac finitum esse (vide: Opus Deuteronomicum). Multae res narrationesque autem multo antiquiores esse et partim mille annis ante originem trahere. Terminus ante quem finitae redactionis est punctum temporis, cum Samaritani a templo Hierosolymitano secesserunt (fere 400 a.C.n.), qui totum pentateuchum (et solum pentateuchum) libros sacros colunt.

Versio Graeca

Etiam versio Graeca pentateuchi est terminus ante quem redactionis finitae. Primo liber Genesis versus est, ut videtur Alexandriae saeculo 3 a.C.n. Interpretator sive interpretatores partim libere simulque recte interpretantur (ut puta in narratione de Ioseph Aegyptio), partim ad litteram ac mendose. Versio libri Exodi dominatione linguae Graecae excellit. Eam in Aegypto factam esse demonstrat usus verbi "fluminis" pro "Nilo". Versio libri Levitici sententiarum planitati studet. In Lev 24,16 non solum praedicit, ne "qui blasphemaverit nomen Domini", sed etiam, ne Dei nomen (Tetragrammaton) omnino enuntiaretur.^[3]. Septuaginta pro JHVH verbum κύριος (dominus) ponit. Versio libri Numerorum vitiosissima habetur. Singulae res cultus templi Hierosolymitani in Aegypto minus notae indiligenter vertuntur. Liber Deuteronomii textum Hebraicum accurate sequitur.^[4]

Notae

↑ Aegidii Forcellini Lexicon Totius Latinitatis (1775), s.v."thora".
↑ Dictionary of Medieval Latin from British Sources apud ΛΟΓΕΙΟΝ, s.v. "Pentateuchus" Etiam pentateuchum, neutri generis.
↑ ὀνομάζων δὲ τὸ ὄνομα κυρίου θανάτῳ θανατούσθω· λίθοις λιθοβολείτω αὐτὸν πᾶσα συναγωγὴ Ισραηλ
↑ Wolfgang Kraus, Martin Karrer (ed.): Septuaginta Deutsch. Das griechische Alte Testament in deutscher Übersetzung. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgardiae 2009, p. 3s., 56, 98s., 133, 176.

Biblia

Biblia Hebraica, seu libri protocanonici Veteris Testamenti	Genesis • Exodus • Leviticus • Numeri • Deuteronomium • Iosue • Iudicum • Ruth • I Samuelis • II Samuelis • I Regum • II Regum • I Paralipomenon • II Paralipomenon • Esdrae • Nehemiae • Esther • Iob • Psalmi • Proverbia • Ecclesiastes • Canticum Canticorum • Isaias • Ieremias • Lamentationes • Ezechiel • Daniel • Osee • Ioël • Amos • Abdias • Ionas • Michaeas • Nahum • Habacuc • Sophonias • Aggaeus • Zacharias • Malachias •
Apocrypha, seu libri deuterocanonici Veteris Testamenti	Thobis • Iudith • Additamenta Estheris • Sapientia • Ecclesiasticus • Baruch • Epistula Ieremiae • Additamenta Danielis • I Maccabaeorum • II Maccabaeorum • III Esdrae • Oratio Manassae • Psalmus 151 • III Maccabaeorum • IV Esdrae • IV Maccabaeorum
Novum Testamentum	Evangelia: secundum Matthaeum • secundum Marcum • secundum Lucam • secundum Ioannem • Actus Apostolorum • Epistulae: ad Romanos • I ad Corinthios • II ad Corinthios • ad Galatas • ad Ephesios • ad Philippenses • ad Colossenses • I ad Thessalonicenses • II ad Thessalonicenses • I ad Timotheum • II ad Timotheum • ad Titum • ad Philemonem • ad Hebraeos • Iacobi • I Petri • II Petri • I Ioannis • II Ioannis • III Ioannis • Iudae • Apocalypsis Ioannis
Versiones in Vicifonte	מקרא (Hebraice) • Η Αγία Γραφή (Graece) • Biblia (Latine)

[1] Aegidii Forcellini Lexicon Totius Latinitatis (1775), s.v."thora".

[2] Dictionary of Medieval Latin from British Sources apud ΛΟΓΕΙΟΝ, s.v. "Pentateuchus" Etiam pentateuchum, neutri generis.

[3] ὀνομάζων δὲ τὸ ὄνομα κυρίου θανάτῳ θανατούσθω· λίθοις λιθοβολείτω αὐτὸν πᾶσα συναγωγὴ Ισραηλ

[4] Wolfgang Kraus, Martin Karrer (ed.): Septuaginta Deutsch. Das griechische Alte Testament in deutscher Übersetzung. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgardiae 2009, p. 3s., 56, 98s., 133, 176.

[1]