1 Ianuarii
Appearance
1 Ianuarii est primus dies et calendarii Iuliani et calendarii Gregoriani. Hic annus calendarius ad ordinem mensium (ab Ianuario usque ad Decembrem) attingit. Primus dies anni Iuliani mediae aetatis plerumque alius erat. Hic dies primus anni Iuliani a totis civitatibus Europae occidentalis, Angliá exceptá, inter annos 1450 et 1600 adoptatus est. Nota bene: calendarium Gregorianum anno 1582 pronuntiatum hunc diem non primum diem anni esse dixit. Inter saeculum 13 et annum 1752, annus in Angliá die 25 Martii coepit; dies 1 Ianuarii tamen primus dies anni appellabatur, dies festus erat et homines dona inter se dare solebant.
In calendario Romanom dies 1 Ianuarii Kalendae Ianuariae sunt.
| ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hebdomas | Lun | Mar | Mer | Iov | Ven | Sat | Sol | |||
hebd. 52 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |||
hebd. 01 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |||
hebd. 02 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |||
hebd. 03 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |||
hebd. 04 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |||
hebd. 05 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | |||
(ISO 8601) | (ordo dierum anno 2024) | |||||||||
Index dierum |
Eventa
[recensere | fontem recensere]Saeculo 2 a.C.n.
[recensere | fontem recensere]- 153 a.C.n. – consules Romani primo officium eo die incipiunt (antea die 1 Martii).
Saeculo 1 a.C.n.
[recensere | fontem recensere]- 45 a.C.n. – Calendarium Iulianum valere incipit.
Saeculo 4
[recensere | fontem recensere]- 362 - "Adlapso ... Calendarium Ianuariarum die Constantinopoli cum Mamertini et Nevittae nomina suscepissent paginae consulares, humilior princeps Iulianus visus est, in officio pedibus gradiendo cum honoratis ..." Ammianus Marcellinus, XXII, 7, 1
Saeculo 5
[recensere | fontem recensere]- 404 – Ultimum munus gladiatorium Romae factum est.
Saeculo 9
[recensere | fontem recensere]- 898 - Odone I mortuo (vide infra) Carolus III rex Franciae accipitur.
Saeculo 11
[recensere | fontem recensere]- 1068 - Romanus IV Diogenes imperio Byzantino succedit.
Saeculo 15
[recensere | fontem recensere]- 1438 – Albertus II Habsburgi rex Hungariae fit.
Saeculo 16
[recensere | fontem recensere]Saeculo 17
[recensere | fontem recensere]- 1651 – Carolus II rex Scotiae coronatur.
- 1700 – Russia primum numeris occidentalibus calendario (Iuliano) utitur.
Saeculo 18
[recensere | fontem recensere]- 1707 – Ioannes V rex Lusitaniae fit.
- 1739 - Ioannes Baptista Carolus Bouvet de Lozier Francicus Insulam Bouvet in Oceano Atlantico meridionali sitam detegit.
- 1752 – Anglia et coloniae eius primo annum numeratum calendarii incipiunt.
- 1788 – Prima editio actorum diurnorum The Times (antea The Daily Universal Register) fit.
Saeculo 19
[recensere | fontem recensere]- 1801
- Regna Magnae Britanniae et Irlandiae coniunguntur, ut creetur Regnum Unitum.
- Asteroides 1 Ceres invenitur
- 1804 – Dominatio Francicae in Haitia finitur.
- 1808 – Servos ad Civitates Foederatas Americae importare interdicitur.
- 1834 - Societas portorii Germanica conditur.
- 1868 - Aristides Moraitines Primus Minister Graeciae nominatur. Antecessor eius Alexander Cumundurus erat.
- 1874 - Societas Britannica Indiae Orientalis dissolvitur.
- 1880 – Constructio Fossae Panamensis initur.
- 1893 – Iaponia calendarium Gregorianum accipit.
- 1898 – Dominationis Hispaniensis in Cuba finitur.
Saeculo 20
[recensere | fontem recensere]- 1901
- Nigeria civitas a Britannis tutelata fit.
- Civitatum consociatio Australiae conditur.
- 1912 – Res publica Sinarum constituitur.
- 1937 – Anastasius Somoza praeses Nicaraguae fit.
- 1939
- Primus Concentus Vindobonensis Anni Novi fit.
- Hewlett-Packard societas computatoria Americana conditur.
- 1956 – Dominiatio communis Sudaniae ab Anglia Aegyptoque finitur.
- 1958 – Consociatio Oeconomica Europaea conditur.
- 1959 – In Cuba Fulgentius Batista a Fidele Castro evertitur.
- 1960 – Cammarunia civitas libera fit.
- 1962 – Insulae Samoanae liberae fiunt (antea pars Novae Zelandiae erant).
- 1964 – Consociatio Rhodesiae et Nyasalandiae dissolvitur.
- 1965 - In Republica Africae Mediae David Dacko praeses motu militum deponitur. Successor eius Ioannes Bédel Bokassa fit.
- 1970 – Systema administrativum computatrale Unix editur.
- 1973 – Britanniarum regnum, Hibernia et Dania ad Consociationem Oeconomicam Europaeam adiunguntur.
- 1981
- Graecia Consociationi Oeconomicae Europaeae adiungitur.
- Abdou Diouf successor Leopoldi Sédar Senghor praeses Senegaliae fit.
- 1983 – Rete instrumentorum compotatoriorum ARPANET modo facta digitalia transferendi Internet Protocol primum publice offertur. Sic rete retium Internet creatur.
- 1984 – Bruneium civitas plene libera fit.
- 1986 – Hispania et Lusitania Consociationi Oeconomicae Europaeae adiunguntur.
- 1993 – Cechoslovacia dividitur. Civitates Slovacia et Cechia conduntur.
- 1994
- Pactum Americae Septentrionalis de Commercio Libero valet.
- Berolini statio radiophonica Deutschlandradio Kultur conditur.
- 1995
- Ordo Commercii Mundani valet.
- Austria, Finlandia et Suecia ad Unionem Europaeam adiunguntur.
- Ferdinandus Henricus Cardoso praeses Brasiliae Itamari Augusto Franco succedit.
- 1997 - Kofi Annan munus Secretarii Generalis Nationum Unitarum init.
- 1999
- moneta euro in duodecim civitatibus Unionis Europaeae inducitur.
- in Consociatione Oeconomica Europaea forum unicum inducitur.
Saeculo 21
[recensere | fontem recensere]- 2002 – Chartae argentariae et nummi monetae euronis valere incipiunt.
- 2003 - Ludovicus Ignatius Lula da Silva successor Ferdinandi Henrici Cardoso praeses Brasiliae nominatur.
- 2007
- Bulgaria et Romania ad Unionem Europaeam adiunguntur.
- Slovenia Euronem monetam inducit.
- Ban Gi-mun munus Secretarii Generalis Nationum Unitarum init.
- 2008 - Melita et Cyprus Euronem monetam inducunt.
- 2009 - Slovacia Euronem monetam induxit.
- 2011
- Dilma Rousseff successor Ludovici Ignatii Lula da Silva praeses Brasilia nominatur.
- Estonia Euronem monetam inducit.
- 2014 - Lettonia Euronem monetam inducit.
- 2015 - Lituania Euronem monetam inducit.
- 2017
- Antonius Guterres munus Secretarii Generalis Nationum Unitarum init.
- Sclopetatio Tromocratica Constantinopoli fit.
- 2019 - Iairus Bolsonaro praeses Brasiliae fit.
- 2023
- Croatia Euronem monetam induxit.
- Ludovicus Ignatius Lula da Silva iterim praeses Brasiliae factus est.
- 2024 - Terrae motus magnitudine 7.6 in Paeninsula Noto[1] Iaponiae fit, quod megacyma apud Mare Iaponicum fit et plus quam 48 homines necati sunt.[2]
Natales
[recensere | fontem recensere]Saeculo 8
[recensere | fontem recensere]Saeculo 14
[recensere | fontem recensere]- 1431 – Papa Alexander VI († 1503)
- 1449 - Laurentius Medices, dominus Florentiae; (mortuus anno 1492).
- 1467 - Sigismundus I, rex Poloniae; (mortuus anno 1548).
- 1484 – Huldericus Zvinglius, dux protestanticus († 1531)
Saeculo 17
[recensere | fontem recensere]- 1618 – Bartholomaeus Stephanus Murillo , pictor Hispanicus († 1682)
- 1655 - Christianus Thomasius, iuris consultus et philosophus Germanicus; (mortuus anno 1728).
- 1664 - Alvise Pisani, vir publicus Reipublicae Venetae; (mortuus anno 1741).
Saeculo 18
[recensere | fontem recensere]- 1735 – Paulus Revere, faber argentarius, reipublicae Civitatum Foederatarum Americae amans (†1818).
- 1745 - Antonius Wayne, generalis et rerum politicarum peritus Americanus; (mortuus anno 1796).
Saeculo 19
[recensere | fontem recensere]- 1823 - Alexander Petőfi, poeta Hungaricus; (cadet anno 1849).
- 1831 - Eduardus Wölfflin, sermonum antiquorum philologus Helveticus; (mortuus 1908).
- 1848 - Clara T. Bracy, actrix Britannica; (mortua anno 1941).
- 1854 - Iacobus Georgius Frazer, anthropologus Scotus; (mortuus anno 1941).
- 1860 – Georgius Vasingtonius Carver, educator, inventor, botanista († 1943).
- 1863 – Petrus Corbertinus, historicus, conditor ludorum Olympicorum († 1937)
- 1879 – Eduardus Morgan Forster, auctor historiarum commenticiarum († 1970).
- 1881 - Vajiravudh, rex Siamensis; (mortuus anno 1925).
- 1887 - Gulielmus Canaris, dux militum Germanicus; (anno 1945 supplicio affectus).
- 1892
- Mahidol Adulyadej, princeps Siamensis; (mortuus anno 1929).
- Mahadev Desai, causidicus, fuit rerum politicarum peritus Indianus; (mortuus anno 1942).
- Manuel Roxas, praeses Philippinarum; (mortuus anno 1948).
- 1893 - Ioannes Panfilov, ductor exercitus Sovieticus († 1941).
- 1894 – Satyendra Nath Bose, mathematicus († 1974).
- 1895 – Ioannes Edgarus Hoover, rector ordinis FBI († 1972).
- 1900
- Chiune Sugihara, legatus Iaponiae, qui in Lituania operam dabat, inter secundum bellum mundanum Iudaeis a nazistis vexatis auxilium dedit; (mortuus anno 1986).
- Paula Borboni, actrix Italica; (mortua anno 1995).
Saeculo 20
[recensere | fontem recensere]- 1902 - Ioannes de Dohnanyi, iuris consultus et vir militaris; (supplicio affectus anno 1945).
- 1911 - Necdet Kent, legatus Turciae; (mortuus anno 2002).
- 1912 – Kim Philby, pro Russicis speculans in Britanniarum Regno († 1988).
- 1917 - Ervinus Axer, moderator theatralis Polonicus; (mortuus anno 2012).
- 1919
- Hieronymus David Salinger, auctor historiarum commenticiarum (The Catcher in the Rye); (mortuus anno 2010).
- Daniel Granin, scriptor Russicus; mortuus est anno 2017.
- 1921 - Hermannus Iosephus Kaltenborn, vir publicus Germanicus factionis Socialis Democraticae; mortuus est anno 1999.
- 1922 – Rocky Graziano, pugil Americanus, natus nomine "Rocky Barbella"; († 1990).
- 1923 - Valentina Cortese, actrix Italica; (mortua anno 2019).
- 1924 - Iacobus Le Goff, rerum gestarum scriptor Francicus; (mortuus anno 2014).
- 1925 - Beniaminus Basner, compositor Sovieticus († 1996).
- 1926 - Claudius Villa, cantor Italicus; (mortuus anno 1987).
- 1927
- Mauritius Béjart, choreographus Francicus; (mortuus anno 2007).
- Vernon Lomax Smith, oeconomiae peritus Americanus.
- 1930
- Andreas Maria Erba, presbyter barnabitarum et episcopus Ecclesiae Catholicae; (mortuus anno 2016).
- Adonis vel Ali Ahmad Said, scriptor et poeta Syrianus-Libanensis.
- 1931 - Furius Colombo, diarii L'Unità dux et politicorum peritus Italicus.
- 1933 – Iosephus Orton, auctor († 1967).
- 1938 – Franciscus Langella, actor Americanus.
- 1941 - Martinus Evans, biologus Britannicus.
- 1942 - Alassane Ouattara, praeses Litoris Eburnei.
- 1943 - Mahometus Mahmoud Ould Louly, dux militum et vir publicus Mauritaniae; (mortuus anno 2019).
- 1944 - Abdul Hamid, praeses Bangladeshae.
- 1945
- Petrus Grasso, rerum politicarum peritus Italicus.
- Rogerius Safranski, philosophus ac scriptor Germanicus.
- 1956
- Abdalla Hamdok, politicus Sudanus.
- Ioannes O'Donohue, poeta Hibernicus; (mortuus anno 2008).
- Christina Lagarde, politica Francica.
- 1957 - Evangelus Benizelus, politicus Graecus.
- 1958 - Caesar Paciotti, sumptuosorum mulierum calceorum factor et magister officinarum Italianus.
- 1959
- Azali Assoumani, praeses Insularum Comorianae.
- Michael Onfray, philosophus Francicus.
- 1968 - Stelianus Fuia, vir publicus Dacoromanicus.
- 1972 - Lilian Thuram, pedilusor Francicus.
- 1981 - Mladen Petrić, pedulusor Croaticus et Helveticus.
- 1984 - Paulus Guerrero, pedilusor Peruvianus.
- 1986 - Colinus Morgan, histrio Hiberniae Septentrionalis.
- 1988 - Onur Kıvrak, pedilusor Turcicus.
Mortes
[recensere | fontem recensere]Saeculo 2
[recensere | fontem recensere]- 138 - Lucius Aelius Caesar, politicus Romanus; (natus anno 101).
Saeculo 4
[recensere | fontem recensere]- 379 – Sanctus Basilius Magnus, natus 329.
Saeculo 6
[recensere | fontem recensere]- 533 - Sanctus Fulgentius, natus 465.
Saeculo 9
[recensere | fontem recensere]Saeculo 16
[recensere | fontem recensere]- 1515 - Ludovicus XII, rex Franciae; (natus 1462).
- 1560 - Ioachim Bellaius, scriptor Francicus; (natus circa annum 1522).
Saeculo 18
[recensere | fontem recensere]- 1782 - Ioannes Christianus Bach, compositor Germanicus; (natus anno 1735).
Saeculo 19
[recensere | fontem recensere]- 1862 - Michael Ostrogradskij, mathematicus Ucrainicus Russicus, (natus 1801).
- 1894 - Heinrich Rudolf Hertz, physicus Germanicus; (natus anno 1857).
Saeculo 20
[recensere | fontem recensere]- 1966 - Vincentius Auriol, praeses Franciae; (natus anno 1884).
- 1980 - Petrus Nenni, vir publicus Italicus; (natus anno 1891).
- 1995 - Eugenius Wigner, physicus Hungaro-Americanus; (natus anno 1902).
- 1997 - Anna Brauksiepe, rerum politicorum perita Germanica; (nata anno 1912).
Saeculo 21
[recensere | fontem recensere]- 2007 - Guarnerius Hollweg, theatri lyrici moderator ac cantor accurate tenor Germanicus; (natus anno 1936).
- 2010
- Freya von Moltke, iuris consulta et scrptrix Germanica (nata 1911).
- Lhasa de Sela, cantrix Mexico-Americana; (nata anno 1972).
- 2012
- Gary Ablett, pedilusor Britannicus; natus est anno 1965.
- Robertus Anderson, spathae gladiator et histrio Britannicus; (natus anno 1922).
- Alfredus Battisti, archiepiscopus Italianus; (natus anno 1925).
- Kiro Gligorov, vir publicus Respublicae Macedonicae; (natus anno 1917).
- Edgarus Jenkins, rerum politicarum peritus Americanus factionis Democraticae; natus est anno 1933.
- 2013
- Christophorus Martin-Jenkins, diurnarius criccetii lusi Anglicus; (natus anno 1945).
- Patti Page, cantrix Americana; (nata anno 1927).
- 2014
- Petrus Cullaz, musicus iazii Francicus; (natus anno 1935).
- Petrus DeCoursey, diurnarius Americanus; (natus anno 1961).
- Hermannus Petrus de Boer, scriptor, poeta et diurnarius Nederlandicus; (natus anno 1928).
- Ioanna Moore, actrix Americana; (nata anno 1914).
- 2015 - Marius Cuomo, gubernator Novi Eboraci; (natus anno 1932).
- 2016
- Fazu Alieva, poetria et scriptrix Russica; (nata anno 1932).
- Dale Bumpers, rerum politicarum peritus Americanus; (natus anno 1925).
- Gulielmus Zsigmond, cinematographus Hungaro-Americanus; (natus anno 1930).
- 2021 - Carolus de Carmo, cantor fado Lusitanus; (natus anno 1939).
- 2024 - Iacobus Herbertus Brennan, scriptor Hibernicus; natus est anno 1940.
Festa et feriae
[recensere | fontem recensere]- Festum novi anni
- Festum Sancti Fulgentii
- Dies independentiae - Sudania, Haitia, Cammarunia, Bruneium
- Dies Revolutionis - Cuba
- Dies pacis mundi - Vaticanum
- Dies famaliae mundi internationalis