bêr
Bilêvkirin
[biguhêre]Navdêr 1
[biguhêre]| Zayenda mê ya binavkirî | ||
|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | bêr | bêr |
| Îzafe | bêra | bêrên |
| Çemandî | bêrê | bêran |
| Nîşandera çemandî | wê bêrê | wan bêran |
| Bangkirin | bêrê | bêrino |
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | bêrek | bêrin |
| Îzafe | bêreke | bêrine |
| Çemandî | bêrekê | bêrinan |
bêr mê
- darê devek madenî bi serikê wî ve ku mirov pê bi destan zeviyan dikole.
- Hevmane: merr
- {{jêder|ku|jêgirtin=(...) bi bêr û mer û tevir û paçan cenazê kurmîbûyî ji kûlê derdixistin (...)|Perwîz Cihanî, Bilîcan, Nefel, 2002, ISBN 91-89687-12-4
- Bêr û mer her du jî dişibin hev lê cudahiyek piçûk di navberê de heye. ji bo pêlêkirinê û bo zirarê negihe ling û pêlavan di aliyên jor ê merê hatiye tewandin. — (Jiyan Alpîranî li Koma "Zimanê Kurdî" li ser Rûnameyê, 1/2012)
- Li bal me kolan e. Dema te got kolandin, tê maneya yekî mecbûr bikî bikole. Min da kolandin, ango min bi xwe ne kola, lê yekî din kola. Bêr jî bal me her tenê ji dar e, pê berfê berev dikin. — (Hamlet Muradov [Têmûrê Xelîl] di heman komê de, 1/2012)
- Em jî bi bêrê (bi Tirkî kurek) berhev dikin, belav dikin, didin ser hev an jî ba dikin. Bi merê jî em erdê, axê dikolin, mer dikin, ji hev dixin ku hewa û rewa bigire. Alava poztûjik mer e û ya pozpahn jî bêr e. — (Abdurrahman Önen di heman komê de, 1/2012)
- Darê mirov pê qayîk û belemeyan diajo.
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Bide ber
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Ji proto-îranî *bedre-, ji proto-hindûewropî *bʰedʰ- (“kolandin, kolan”), hevreha avestayî veder, farisiya kevn veser, farisiya navîn bîr, belûçî berd, farisî بیل (bîl) û بال, soranî بێڵ (bêll, “bêl”) û بێرک (bêrik). Peyva ermenî beh ji zimanekî îranî hatiye deynkirin.
- Çavkanî:
- Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press.
Bi zaravayên din
[biguhêre]Werger
[biguhêre]mer, amûra kolandina axê
- Abxazî: ажыга (āžəgā)
- Adîgeyî: хьэнцэ (ḥăncă), хьацэ (ḥācă), хьанцэ (ḥāncă)
- Afrîkansî: graaf → af
- Albanî: kaci → sq m. lopatë → sq m
- Almanî: Schaufel → de m, Schüppe
- Avarî: бугьун (buhun), бел (bel)
- Azerî: kürək → az, bel → az
- Başkîrî: көрәк (köräk)
- Belarusî: шу́фель n (šúfjelʹ), рыдлёўка → be m (rydljóŭka), лапа́та m (lapáta)
- Bîkoliya naverast: pala
- Bulgarî: лопа́та → bg m (lopáta)
- Burmayî: ဂေါ် → my (gau)
- Çeçenî: бел (bel)
- Çekî: lopata → cs m, rýč → cs n
- Çerokî: ᎠᎪᏕᏍᏗ (agodesdi)
- Çîçewayî: fosholo
- Çînî:
- Danmarkî: skovl → da g
- Endonezyayî: pengki → id
- Erebî: مِجْرَفَة m (mijrafa), مِجْرَاف n (mijrāf)
- Ermenî: թի → hy (tʻi), թիակ → hy (tʻiak)
- Esperantoyî: fosilo, ŝovelilo
- Estonî: kühvel → et
- Farisî: بیل → fa (bil)
- Ferî: spaki n, spaði n
- Fînî: lapio → fi
- Fransî: pelle → fr m, bêche → fr
- Galîsî: paa m, pa → gl m
- Gurcî: ნიჩაბი (ničabi), ბარი → ka (bari)
- Hindî: बेलचा → hi n (belcā)
- Holendî: schop → nl m, schep → nl m
- Îbranî: אֵת → he n (et)
- Îngilîzî: shovel → en, spade → en
- Îrlendî: sluasaid m
- Îtalî: pala → it m, badile → it, paletta → it
- Îzlendî: skófla → is m
- Japonî: シャベル → ja (shaberu), スコップ (sukoppu)
- Kabardî: хьэнцэ (ḥăncă)
- Katalanî: pala → ca m
- Keçwayî: lampa
- Kirgizî: күрөк (kürök)
- Koreyî: 삽 → ko (sap)
- Latînî: rutrum nt, pāla m
- Latviyayî: lāpsta m
- Lawsî: ຊ້ວນ → lo (sūan), ຊວ້ານ (suān), ສຽມ (sīam)
- Lezgînî: ппер (p̄er)
- Makedonî: лопата m (lopata)
- Malezî: spade
- Maorî: hāwara, hāpara
- Mecarî: lapát → hu
- Mongolî:
- Nepalî: बेल्चा (belcā)
- Normandî: pelle m
- Norwecî:
- Oksîtanî: pala → oc m
- Oromoyî: akaafaa
- Osetî: бел (bel)
- Ozbekî: kurak → uz
- Plodîşî: Scheffel m
- Polonî: łopata → pl m
- Portugalî: pá → pt m
- Qazaxî: күрек (kürek)
- Romanyayî: lopată → ro m
- Rusî: лопа́та → ru m (lopáta)
- Sirboxirwatî:
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: лопата m (lopata)
- Slovakî: lopata → sk m
- Slovenî: lopata → sl m
- Spanî: pala → es m
- Swêdî: spade → sv g, skyffel → sv g, skovel → sv g
- Tacikî: бел → tg (bel)
- Tagalogî: pala → tl, pumala
- Tayî: พลั่ว → th (plûua)
- Telûgûyî: పార → te (pāra)
- Teteriya krîmî: kürek
- Teterî: көрәк → tt (köräq)
- Tirkî: kürek → tr
- Tirkmenî: pil, susguç
- Tîbetî: སྦྱག་མ (sbyag ma)
- Urdûyî: بیلچہ n (belca)
- Ûkraynî: лопа́та → uk m (lopáta)
- Viyetnamî: mai → vi, xẻng → vi
- Weylsî: rhaw → cy m, siefl m
- Ximêrî: ចប → km (cɑɑp)
- Yidîşî: רידל m (ridl), לאָפּעטע m (lopete), זאַסטופּ n (zastup), שױװל m (shoyvl)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Navdêr 2
[biguhêre]
bêr mê
- dotina mih û bizinan
(bi taybetî dema li çêregehê ne, ne li malê) - hewşa li dervî gund ya bi kevir yan bi kerpîçan lêkirî ku pez ji bo dotinê dihê xistin hundurê wê ku peyva bêrîvan qurma xwe ji vê distîne
bêrîvan pez li bêrê didoşin
Ji wêjeyê
[biguhêre]- Ji vê hewşa beyarê ya bi keviran hatiye çêkirin ku pez ji bo dotinê dixinê re hûn çi dibêjin. Li Derdora Stewrê jê re "Bêr" dihê gotin.
Herwiha
[biguhêre]Bi alfabeyên din
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Bide ber
[biguhêre]Werger
[biguhêre]dotin, bêrîvanî
- Almanî: Melken nt
- Altayiya başûrî: сааш (saaš)
- Çînî:
- Mandarînî: 擠奶 (jǐnǎi)
- Erebî: حَلْب n (ḥalb)
- Ermenî: կիթ → hy (kitʻ)
- Ermeniya kevn: կիթ (kitʻ)
- Esperantoyî: melkado
- Fînî: lypsy → fi
- Fransî: traite → fr m, mulsion → fr m
- Îngilîzî: milking → en
- Îrlendî: bleán n
- Îtalî: mungitura → it m
- Malayalamî: കറവ → ml (kaṟava)
- Maorî: whakatētētanga
- Mecarî: fejés → hu
- Normandî: traithie m
- Norwecî:
- Polonî: dój → pl n, udój n
- Portugalî: ordenha → pt m
- Romanyayî: mulgere → ro m, muls → ro nt, mulsură → ro m
- Rusî: дое́ние → ru nt (dojénije), до́йка → ru m (dójka)
- Spanî: ordeño → es n
- Tirkî: sağım → tr, sağma → tr
- Yûnanî:
- Yûnaniya kevn: ἄμελξις m (ámelxis)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Formeke navdêrê
[biguhêre]bêr nêr (forma pirjimar baran)