Rijel

Dä Rijel (op huhdütsch on engelsch Rigel; en d'r Bayersche Klassifikation och β Orionis jenanngk) es dä helleste Stäê vamm Stäebeld Orion on dä sibbethelleste vamm Naahtshemmel övverhoup. Sing Noam hätt he uss'm arabesch رجل الجوزاء اليسرى Ridschl Dschauza’ al-Yusri, wat esuvell wie "D'r Meddlere iêh lenke Fooß" bedöcke deet. Och wenn hä eijentlesch hellere wie Beteijeuze (α Orionis, 0,42 mag) es, weed hä en d'r Stäênekond maa als Beta Orionis bezeechnet, wat ävve doaran liije künnt, dat't Beteijeuze, weil't ene onrejelmäßisch veändelesche ruude Övverees es, on darömm och av on an ens hellere wie dä Rijel schinge kann.

Em ahläjyptesch hätt mer 'n Seba-en-Sah jenanngk on hä hätt en d'r äjyptesch Mytholojie en wichtisch Roll jespeelt.

Rijel es onjefäê töüsche 650 on 900 Leêhtjoêre van ons Äed entfäêngk on bestond eijentlesch uss mäê wie maa eene Stäe (et jitt och noh Rijel B bes D, ävve die sinn nit esu jruß). Dä Houpstäê vamm System es ävve dä Rijel A, ene blaue Reesestäê van d'r Spektraalklass B8. Hä straalt met onjefäê de 46.000-fache Löüschkraff van d'r Sunn on es doamet, nävve Beteijeuze (135.000-fach) on Antares (90.000-fach) dä dritthelleste Stäê en enem Ömkrees van 1000 Lj.

Rijel A määht jrad de Övvejangk vam blaue Rees zem rude Övverees dorch, weswäjje sing Helleschkeet av on aan Veängeronge opweese deet.

Rijel B on C sinn selefs een eijen Dobbelstäê-System, dat uss zwej Houpreihestäêne (jenau wie ons Sunn) vanne Spektralklass B9 bestond on de 128-fache Löuschkraff vanne Sunn ussstrahle. Rijel D henjäje schingk äckesch schwaach jehüürt zer Spektralklass K.

Rijel jehüürt am Naahtshemmel zem Stäênebeld Orion, wat vüê allem em Wengkte jood ze äêkenne es - Hä es doa dä helle Stäê onge räêts, Zesamme met Sirius, Prokyon, Pollux, Aldebaran on Capella es hä en Deel vamm markante Wengktesäächsäck.

Rijel A ligg am Stäênehemmel op en Rektaszension van 05^h 14^m 32,3^s on en Deklination van −8° 12′ 05.9″.^[2]

Rijel weed zoademm mem Orionnävvel M42 en Verbengong jebraaht, och wenn dä eijentlesch miêh wie dobbelt su wigk vande Sunn entfäênt es. Vefolcht me ävve demm Rijel sing räumlesch Bewäjong aanhangk van sing Ahle zeröck, kütt mer räêt noa aan d'r Nävvel eraan. Dässwäje weed dä Stäê och jeläjentlesch als entfäêntes Metjleed van d'r Orion-OB-1 Stäêneassoziation aanjesinn, döckere jedauch deet me enn ävve met d'r Taurus-Orion-R1-Assoziation verbenge.

Em Star-Trek Universom es demm Rijel sing System et am diêteste beseedelte Stäênesystem em janze bekannte Weltroom. Bej de Simpsons kütt en Folje 16 van de 14. Staffel, suwie en Folje 9 van de 23. Staffel ene sujenannte Rijel 7 vüê.

Wikimedia Commons - Belde, Videos on Audiodateie övve Rijel

Stäênekondlesche Date zem Rijel

1. ↑ D. Hoffleit, W. H. Warren Jr.: The Bright Star Catalogue. Fünfte, überarbeitete Auflage, Version 2, 1994
2. ↑ W. Fricke, H. Schwan, T. Lederle: Fifth Fundamental Catalogue (FK5), Part I. The Basic Fundamental Stars. Veröff. Astronomisches Recheninstitut, Nr. 32, Heidelberg 1988. W. Fricke, H. Schwan, T. E. Corbin: Fifth Fundamental Catalogue (FK5), Part II. The FK5 Extension. Veröff. Astronomisches Recheninstitut, Nr. 33, Heidelberg, 1991