Indojermanesche Sprooche

De indojermanesche Sprooche sen en Familich von Sprooche, die hüggzedaach op de janze Welt jesproche werde. Se sen äjentlich däheem en Europa on em wesslijje Deel von Asien bes noh Indien eraan, ävve dorch de Kolonisierong hann se sech ärch usjebreit. De Wessenschaff, die sech met dä indojermanesche Sprooche ömdeet on se ungereneen verjlich, heeß Indojermanistik.

Att vür 500 Johr sen dä Jelierte Ähnlichkeete zwesche verschiddene europäesche Sprooche opjefalle. Zom Beispill zwesche Lating, Ald-Jriechisch on Deutsch. Paar Wörd kunnt me widdeäkenne on och de Jrammatik wor zom Deel ähnlich. Nemme me doför ens uns Platt (wat jo en Zort Deutsch ess) on dat Lating, wat dä een udde andre vleech en de Schull metjekräje hät: du laachs heeß do tu rides. Op de iërschte Blick jar net esu ähnlich. Ävve me moss schonn e bessje jenaue droplure. Dat du on tu ess jo att ens fass etselve. On bei däm zweite Word sitt me zemendens, dat die allebeids e -s hingendraan krijje (laache wiërd zo du laachs; on ridere wiërd zo tu rides.) Do hät et sech natürlich noch lang net met. En ander Beispill sen de Zahle: drei ess tres, sechs ess sex on sibbe ess septem.

Noh on noh wuerd dat dä Jelierte komisch. Se hatte su vill Ähnlichkeete zwesche dä Sprooche jefunge, dat se nimmieh aan Zofall jlööve däte. Do hann se dann aanjefange, allerhands Theorië opzestelle, woröm on wie dat esu jekumme wör. Dat wor ävve alles noch zimmich durjeneen on nit janz dorchjedaach. Iërsch em 18. on 19. Johrhondet hät me dann et Sanskrit (Ald-Indesch) dozojenomme, wat och Ähnlichkeete hatt mem Lating, Ald-Jriechisch on su wigge. Do wuerd die Saach dann esu intressant, dat sich e paar henjesatz hann on sen dat systematesch dorchjejange. Dat wor dä Aanfang von de Indojermanistik. Et kom erus, dat all die Sprooche von ëne jemeensame Uersprooch kumme, die dausend Johr vür Christus irjends en Oss-Europa von ënem Uervolëk (dä Indojermane) jesproche wuerd. Von däm Uervolëk hann sech dann noh on noh äjene Völke selbständich jemaat on ehr Sprooche hann sech su wigge entwickelt, bes dat aam Engk keene mieh dä andre kunnt verstohn.

De Indojermaniste hann erusjefunge, dat noch mieh Sprooche bei de Familich dobeijehüre, nämmich fass all Sprooche, die hüggzedaach en Europa jesproche werde. (Finnesch, Ungaresch on zwei drei andre ävve net.) Wäll me su vill Sprooche verjliche kann on jed Sprooch en Information övve die Uersprooch brengk, hät me die och rekonstruiere künne. Dat heeß me weeß onjefähr, wie die Wörd uersprünglich jeklunge hann on wie se jrammatesch benutz wuerdte. Natürlich net janz jenau – me kann jo keene Indojerman nemme on in froore, ob dat och all richtich wör – ävve doch emmehen zimmich jenau.

En de indojermanesche Familich jit et widde äjene Familije met Sprooche. Dat sen welche, die sech zeiërsch zesamme selbständich jemaat hann on dann späde widde usenandejejange sen. Die sen dann ungereneen noch ähnlijje wie die andre (zom Beispill Deutsch on Hollängsch).

Hee unge sitt me de wichtiste indojermanesche Sproochfamilije on dobei emmer e paar von dä Sprooche, die hüggzedaach dobeijehüre.

• Italesch

• Spanesch
• Italjänesch
• Franzüsesch
• Romänesch
• Pottojiesesch

• Keltesch

• Iresch
• Walisesch
• Brätonesch

• Jermanesch

• Englesch
• Schwedesch
• Dänesch
• Norwäjesch
• Hollängsch
• Deutsch

• Slawesch

• Russesch
• Polnesch
• Schechesch
• Serbo-Kroatesch
• Buljaresch

• Baltesch

• Litauesch
• Lettesch

• Jriechesch
• Albanesch
• Armenesch
• Iranesch

• Persesch
• Kuerdesch
• Paschtunesch

• Aresch

• Hindi
• Urdu
• Bengalesch
• Pandschabi