ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ

ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಎಂದರೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ನಡೆಸುವ ಸಂಶೋಧನೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಗುಣಾತ್ಮಕ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು.^[೧]

• ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು

ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಬಹುದಾದ ಪುರಾವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವುದು. ಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳನ್ನು (ಅಥವಾ ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲಿ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಾದ್ಯಂತ) ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.

• ಗುಣಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು

ನೇರ ವೀಕ್ಷಣೆ, ಭಾಗವಹಿಸುವವರೊಂದಿಗಿನ ಸಂವಹನ, ಅಥವಾ ಪಠ್ಯಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ತಿಳುವಳಿಕೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯತೆಗಿಂತ ಸಂದರ್ಭೋಚಿತ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ ನಿಖರತೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಬಹುದು.

ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹಲವಾರು ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಜನಗಣತಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಒಬ್ಬ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅನುಭವಗಳ ಆಳವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ��್ನು ನಡೆಸುವವರೆಗೆ. ಸಮಕಾಲೀನ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಏನಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆಗಳ ತನಿಖೆಯವರೆಗೆ. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿರುವ ವಿಧಾನಗಳು ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮ ಅಧ್ಯಯನಗಳಂತಹ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಆಧಾರವನ್ನು ರೂಪಿಸಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸಂಶೋಧನಾ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ. ಈ ವಿವಾದಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ತಿರುಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಗುಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನಗಳು ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಅಂಕಿ ಸಂಖ್ಯೆ ಮಾಹಿತಿ ನಡುವಿನ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.^[೨] ವಿಧಾನದ ಆಯ್ಕೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಂಶೋಧಕನು ಏನನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಇಡೀ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಾದ್ಯಂತ ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಶೋಧಕರು ಪ್ರತಿನಿಧಿ ಮಾದರಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಶ್ನಾವಳಿಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು. ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಹು-ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಭಾಗವಾಗಿ ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಗುಣಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ತ್ರಿಕೋನೀಕರಿಸುತ್ತವೆ.

ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಒಂದು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಜನಗಣತಿ ಅಥವಾ ಆ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಎಣಿಕೆಯನ್ನು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಮಾದರಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದಾದ ಉಪವರ್ಗವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಧನಾತ್ಮಕ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತೀರ್ಮಾನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮಾದರಿಯಿಂದ ಪಡೆದ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾದರಿಯಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಮಾದರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾದರಿ ವಿಧಾನಗಳು ಯಾದೃಚ್ಛಿಕವಾಗಿರಬಹುದು (ಯಾದೃಚ್ಛಿಕ ಮಾದರಿ, ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಮಾದರಿ, ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ಮಾದರಿ, ಕ್ಲಸ್ಟರ್ ಮಾದರಿ) ಅಥವಾ ಯಾದೃಚ್ಛಿಕವಲ್ಲದ / ಸಂಭವನೀಯತೆ (ಅನುಕೂಲಕರ ಮಾದರಿ, ಪರ್ಪೋಸಿವ್ ಮಾದರಿ, ಸ್ನೋಬಾಲ್ ಮಾದರಿ)ವಿಧಾನವಾಗಿರಬಹುದು.^[೨] ಮಾದರಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಗಣತಿಗಿಂತ ಮಾದರಿ ತ್ವರಿತ ಮತ್ತು ಅಗ್ಗವಾಗಿದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ತರ್ಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅವಲೋಕನಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಸಿ. ರಾಗಿನ್ ತನ್ನ ಕನ್ಸ್ಟ್ರಕ್ಟಿಂಗ್ ಸೋಷಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ: "ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾವೆಗಳ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕರು ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು, ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಮೂಲಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲು ಅಥವಾ ಮೌಲ್ಯೀಕರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಗುರಿ ಪರಿಶೋಧನೆ, ವಿವರಣೆ, ವಿವರಣೆ ಮತ್ತು ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಅದು ಎಂದಿಗೂ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಅಥವಾ ನಂಬಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಾರದು ಅಥವಾ ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸಬಾರದು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಬದ್ಧತೆಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುಂಪುಗಳೊಂದಿಗೆ (ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವಿಕೆ) ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಲ್ಲ (ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದ ವಿಜ್ಞಾನವು ಇಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಹೊರತಾಗಿದೆ). ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಶುದ್ಧ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅನ್ವಯಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಬಹುದು. ಶುದ್ಧ ಸಂಶೋಧನೆಯು ನಿಜ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಅನ್ವಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅನ್ವಯಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ನೈಜ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಜ್ಞಾನದ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಸಮಾನಾಂತರವಾಗಿ ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನುಗಳಿಲ್ಲ. ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಎಂಬುದು ಒಂದು ವರ್ಗದ ಸಂಗತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಣವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಸಂಗತಿಯು ಗಮನಿಸಲಾದ ವಿದ್ಯಮಾನವಾಗಿದೆ. ಅವಲೋಕನ ಎಂದರೆ ಅದನ್ನು ಸಂಶೋಧಕರು ನೋಡಿದ್ದಾರೆ, ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ ಅಥವಾ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅವಲೋಕನಗಳಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ವಿವರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಮೂಲ ನಿರ್ಮಾಣ ಘಟಕಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಅಮೂರ್ತ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ತೀರ್ಮಾನಗಳಾಗಿವೆ. ಊಹೆಗಳು ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ವಾಸ್ತವತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳಾಗಿವೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಈ ಊಹೆಗಳು ನಿಜವೇ ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ರಚಿಸುವುದು, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಅವಲೋಕನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಅಸ್ಥಿರಗಳ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಅಸ್ಥಿರಗಳ ನಡುವಿನ ತಾರ್ಕಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು "ಉತ್ತಮ ಸಂಶೋಧನೆ" ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೇಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಹೇಗೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ಲೆನ್ ಫೈರ್ಬಾಗ್ ತನ್ನ ಪುಸ್ತಕ ಸೆವೆನ್ ರೂಲ್ಸ್ ಫಾರ್ ಸೋಷಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಂಶೋಧನೆಯ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮೊದಲನೆಯ ನಿಯಮವೆಂದರೆ "ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರಬೇಕು." ಫೈರ್ಬಾಗ್ (ಪುಟ ೧) ವಿವರಿಸಿದಂತೆ: "ನಿಯಮ ೧ ರ ಪ್ರಕಾರ, ನೀವು ಪೂರ್ವನಿರ್ಧಾರಿತ ವಿಚಾರಗಳಿಂದ ಕುರುಡರಾಗಲು ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ನೀವು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ವಿಫಲರಾಗುತ್ತೀರಿ ಅಥವಾ ನೀವು ಅದನ್ನು ಎದುರಿಸಿದಾಗ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ವಿಫಲರಾಗುತ್ತೀರಿ ಅಥವಾ ನೀವು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತೀರಿ ಆದರೆ ಅದನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುತ್ತೀರಿ ಮತ್ತು ನಿಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಅವು ಹೇಳುವಂತೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತೀರಿ."

ಇದಲ್ಲದೆ ಉತ್ತಮ ಸಂಶೋಧನೆಯು "ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತದೆ" (ನಿಯಮ ೨) ಮತ್ತು "ರಿಯಾಲಿಟಿ ಚೆಕ್ ಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸುವುದು" (ನಿಯಮ ೩). ನಿಯಮ ೪ ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ "ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಜನರ ವಿಭಿನ್ನ ಮಾದರಿಗಳಿಗೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆಯೇ ಎಂದು ನೋಡಲು" (ಪುಟ ೯೦). ಮುಂದಿನ ಎರಡು ನಿಯಮಗಳು ಸಂಶೋಧಕರನ್ನು "ಇಷ್ಟದೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲು" (ನಿಯಮ ೫) ಮತ್ತು "ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು" (ನಿಯಮ ೬) ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತವೆ. ಸಂಶೋಧಕರು ಒಂದು ಅಸ್ಥಿರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಇನ್ನೊಂದರ ಮೇಲೆ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಲು ಬಯಸಿದಾಗ ಈ ಎರಡು ನಿಯಮಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿವೆ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾಲೇಜು ಶಿಕ್ಷಣವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ವೇತನಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ?). ಅಂತಿಮ ನಿಯಮ, "ವಿಧಾನವು ಸೇವಕನಾಗಿರಲಿ, ಯಜಮಾನನಲ್ಲ". ವಿಧಾನಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಸಾಧನಗಳಾಗಿವೆಯೇ ಹೊರತು ಅಂತ್ಯವಲ್ಲ ಎಂದು ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂಶೋಧನಾ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸುವುದು ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಲೂ ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ.

ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆಯು ದೀರ್ಘ, ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟಕರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿಧಾನಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಪರೂಪದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ವಂಚನೆಯಿಂದಾಗಿ ತಪ್ಪು ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ.^[೩]

ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸಂಶೋಧನೆಯೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ ತತ್ವವು (ಎ) ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿರುವ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಎಂದು ಗೌರವಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು (ಬಿ) ಕಡಿಮೆ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಷಯಗಳು ವಿಶೇಷ ಪರಿಗಣನೆಗೆ ಅರ್ಹವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.^[೪] ಮಾಹಿತಿಯುತ ಸಮ್ಮತಿಯ ಬಳಕೆಯು ಈ ತತ್ವದ ಮೂಲಾಧಾರವಾಗಿದೆ.

(ಎ) ಸಂಶೋಧನೆಯ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಹಾನಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು (ಬಿ) ಸಂಶೋಧನೆಯು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ತರಬೇಕು ಎಂದು ಪ್ರಯೋಜನದ ತತ್ವವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಯಾವುದೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅರ್ಹತೆಯಿಲ್ಲದ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಅನೈತಿಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೪]

ನ್ಯಾಯದ ತತ್ವವು ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ವಿತರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಬಳಸಲಾದ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತತೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಪ್ರಕರಣ-ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು "(೧) ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಸಮಾನ ಪಾಲು, (೨) ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ, (೩) ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರಯತ್ನದ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ, (೪) ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೊಡುಗೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಮತ್ತು (೫) ಅರ್ಹತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೪]

ಈ ಕೆಳಗಿನ ಸಂಶೋಧನಾ ವಿಧಾನಗಳ ಪಟ್ಟಿಯು ಸಮಗ್ರವಾಗಿಲ್ಲ:

ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಮೂಲವನ್ನು ಕನಿಷ್ಠ ೧೦೮೬ ರಲ್ಲಿ ಡೋಮ್ಸ್ ಡೇ ಪುಸ್ತಕದಷ್ಟು ಹಿಂದೆಯೇ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಬಹುದು.^[೫][೬] ಆದರೆ ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಜಾನ್ ಗ್ರಾಂಟ್ ಅವರ ಮರಣದ ಮಸೂದೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಅವಲೋಕನಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಯೊಂದಿಗೆ ೧೬೬೩ ರ ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ.^[೭] ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯು ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.

ಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಔಪಚಾರಿಕ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಿಭಾಗವು ಎಮಿಲ್ ಡರ್ಖೈಮ್ (೧೮೫೮–೧೯೧೭) ಅವರ ಕೆಲಸದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಡರ್ಖೈಮ್ ಅಗಸ್ಟೆ ಕಾಮ್ಟೆಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರೂ. ಅವರು ಅದರ ವಿಧಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಿದರು. ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನಗಳು ಮಾನವ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದವುಗಳ ತಾರ್ಕಿಕ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವು ಅದೇ ವಸ್ತುನಿಷ್ಠತೆ, ವೈಚಾರಿಕತೆ ಮತ್ತು ಕಾರಣಿಕತೆಯ ವಿಧಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು.^[೮] ಡರ್ಖೈಮ್ ೧೮೯೫ ರಲ್ಲಿ ಬೋರ್ಡೆಕ್ಸ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೊದಲ ಯುರೋಪಿಯನ್ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅವರ ರೂಲ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಸೋಷಿಯಾಲಾಜಿಕಲ್ ಮೆಥಡ್ (೧೮೯೫) ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.^[೯] ಈ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹೀಗೆ ವಾದಿಸಿದರು: "ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವೈಚಾರಿಕತೆಯನ್ನು ಮಾನವ ನಡತೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು ನಿಮ್ಮ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಸಕಾರಾತ್ಮಕವಾದ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವುದು ಈ ವೈಚಾರಿಕತೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ." ^[೧೦]

೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಮೀಕ್ಷೆ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ನಾವೀನ್ಯತೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಅದು ಇನ್ನೂ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದೆ. ೧೯೨೮ ರಲ್ಲಿ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಲೂಯಿಸ್ ಲಿಯಾನ್ ಥರ್ಸ್ಟನ್ ಧರ್ಮದ ಬಗೆಗಿನ ವರ್ತನೆಗಳಂತಹ ಸಂಕೀರ್ಣ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಅನೇಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಒಂದು ವಿಧಾನವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ೧೯೩೨ ರಲ್ಲಿ ಮನಶ್ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ರೆನ್ಸಿಸ್ ಲೈಕರ್ಟ್ ಲೈಕರ್ಟ್ ಮಾಪಕವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಪ್ಪದಿರುವಿಕೆಯಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಒಪ್ಪುವವರೆಗೆ ಐದು ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಹೇಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ರೇಟ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಲೈಕರ್ಟ್ ತರಹದ ಮಾಪಕಗಳು ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುವ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ.

• ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಚೌಕಟ್ಟು
• ವರ್ತನೆಯ ವಿಜ್ಞಾನ
• ಕಾರಣ (ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರ)
• ಅರಿವಿನ ವಿಜ್ಞಾನ
• ಅಪರಾಧಶಾಸ್ತ್ರ
• ತೊಡಗಿರುವ ಸಿದ್ಧಾಂತ
• ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನದ ಇತಿಹಾಸ
• ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರದ ಇತಿಹಾಸ
• ರಾಜ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಇತಿಹಾಸ
• ಸ್ಕೇಲ್ (ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿಜ್ಞಾನ)
• ಸಾಮಾಜಿಕ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನ
• ಅಡೆತಡೆಯಿಲ್ಲದ ಕ್ರಮಗಳು

• ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ದಿ ಅಡ್ವಾನ್ಸ್ಡ್ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್ ಕಮ್ಯುನಿಟೀಸ್ ಅಂಡ್ ಇನ್ಫರ್ಮೇಷನ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್
• ಅಸಮಾನತೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ
• ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಮಂಡಳಿ]], ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ (ರಿಸರ್ಚ್ ಫಂಡಿಂಗ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್)
• ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರ, ಅಲ್ಜೀರಿಯಾ
• ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಫಾರ್ ಸೋಷಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್, ಜರ್ಮನಿ
• ಸಾಮೂಹಿಕ ಅವಲೋಕನ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್
• ಮೆಲ್ಬೋರ್ನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಅಪ್ಲೈಡ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಅಂಡ್ ಸೋಶಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ
• ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಸೋಶಿಯಲ್ ರಿಸರ್ಚ್, ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್