Контракциялық теория

Мына мақаланы не бөлімін Контракция жорамалы дегенмен біріктіруге ұсынылған. (Талқылауы)

Контракциялық теория — жер шарының суынуына байланысты оның біртіндеп сығылысуы туралы теория. Кант-Лаплас гипотезасы бойынша, жердің орталық ядросының жоғары температурасы бар. Орталық ядроның сәуле таратып тұруы арқылы үздіксіз суынуы оның көлемінің кішіреюіне әкеп соғады. Осының салдарынан жердің қабығы үздіксіз кішіреюі керек, Жер бетінің үздіксіз кішіреюі қатпарлану, жоталар жасалу, жоғары ығысу, жабылу, қайтадан басылып қалу тағы басқалар. осындай құбылыстар тудыратын жер қабығындагы тангенңиальдық (бүйірлік) күштерді тудырады. Жер беті қатпарлар пайда болганда қысқарады; кейбір ғалымдардың есептеуі бойынша, Жер радиусі Альпы пайда болганда — 9 %-ке, Орал пайда болғанда — 12%-ке қысқарған. Қазіргі кезде тау жасалу процесі геосинклиналь теориясымен түсіндіріледі.

• Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.

Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз. Суретті мыннан табуға болады: осы мақаланың тақырыбына байланысты сурет Ортақ қорда табылуы мүмкін; мақаланың өзге тіл уикилеріндегі нұсқаларын қарап көріңіз; өзіңіз жасаған суретті жүктеңіз (авторлық құқықпен қорғалған сурет қоспаңыз!).

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.