Дзуки ұлттық саябағы

Дзуки ұлттық саябағы лит. Dzūkijos nacionalinis parkas
ХТҚО санаты — II (Ұлттық парк)
Жалпы мағлұмат
Ауданы	58 519 га
Құрылған уақыты	1991
Орналасуы
54°03′40″ с. е. 24°24′03″ ш. б. / 54.0611° с. е. 24.4008° ш. б. / 54.0611; 24.4008 (G) (O) (Я)Координаттар: 54°03′40″ с. е. 24°24′03″ ш. б. / 54.0611° с. е. 24.4008° ш. б. / 54.0611; 24.4008 (G) (O) (Я) (T)
Ел	Литва
Ең жақын қала	Друскининкай
Дзуки ұлттық саябағы
Дзуки ұлттық саябағы Ортаққорда

Дзуки ұлттық саябағы (лит. Dzūkijos nacionalinis parkas) — Литваның басты көрікті жерлерінің бірі болып табылатын ұлттық саябақ. 1991 жылы қазіргі Друскининкай қаласының маңында құрылған. Дзуки қорығының жалпы ауданы шамамен 550 шаршы метрді құрайды.^[1] Еуропалық Одаққа қосылғаннан кейін ұлттық парк құстар мен тіршілік ету ортасын қорғау жөніндегі директиваларға, Natura 2000 нысандар желісіне қосылды. 2011 жылдан бастап Дзуки ұлттық паркі Чепкеляй қорығымен бірге ең құнды жабайы табиғат аумақтарының Еуропалық желісіне (PAN parks) кірді.

Қорық табиғи ландшафт пен қарағайлы ормандарды сақтау үшін құрылған. Ұлттық саябақтың көп бөлігі Варена аймағына жатады, ал оның әкімшілік орталығы Марцинконис қаласында орналасқан. Дзуки ұлттық саябағы өзінің сұлулығымен, бай флорасы мен фаунасымен әйгілі. Ең биік нүктесі теңіз деңгейінен 168,2 м биіктікте және Дальгякальнис деп аталады, ал ең төменгі нүктесі Крикштонис (теңіз деңгейінен 66 м биіктікте). Саябақта көптеген бұлақтар, Нямунас аңғары, шағын көлдер, саябақтың барлық дерлік аумағын (91%) алып жатқан бай ормандар бар.^[2]

Дзуки ұлттық паркінің аумағында 48 көл, 30 өзен мен бұлақтар бар. Дзукидің өзендері жыл бойы сулы, суы суық және мөлдір, мысалы:

• Скроблаус - ұзындығы 17 км болатын суық және суы мол өзен. Оның бастауы – Бабий Огород бұлағы, Мяркиске құяды.
• Ула - елдегі ең әдемі өзендердің бірі болып саналады. Ол кішігірім аңғар бойымен материктік дөңдердің бойымен, әдемі тік беткейлердің арасында өтеді. Ула өзені Улос Акис бұлақ су қоймасы орналасқан алқапты құрайды.
• Груда - бұл өзен көптеген өзен тұзақтарымен, үлкен жайылма алқабымен танымал.

Скроблас, Мяркис, Нямунас, Повилнис және Мустейка өзендерінің аңғарлары құм массивтері мен қалың ормандарымен, сондай-ақ эрозиялық геоморфологиялық ансамбльдерімен есте қалды: Лишкявос, Страуес, Уцекос және Пакрикштес. Ұлттық саябақта сондай-ақ, мысалы, құстар мен жануарларды тартатын Имишкиу, Диджбалес және Делино сияқты батпақтар да бар. Саябақтың өз аумағында 1 га-дан асатын 77 батпақты алқаптар бар. Олардың жалпы көлемі 1504 гектарды құрайды. Жалпы ауданы 530 га болатын тағы 15 сулы-батпақты алқаптар өңделді (құрғатылды). Саябақтың ең маңызды батпақты алқаптары: қабылдау қабілеті жоғары батпақты алқаптар, Мустейки қыраты (Пасталик), Баканаускас батпағы, аралық типтегі шалғынды батпақтар (Капинжкестегі), Бижай батпағы, Кракинис батпақтары мен қамыстары, ойпаңды және аралық батпақтар.

Көптеген туристер Дзуки ұлттық саябағына «борт» деп аталатын қуыс қарағайлар болып табылатын ежелгі омарта шаруашылығының жәдігерлерін көру үшін келеді. Қорықта осындай 21 ағаш бар – олардың барлығы табиғи мұра нысандары. Жалпы, Дзуки саябағының аумағы 10 орман алқабына бөлінген, онда 200-ден астам адам жұмыс істейді. Қорғалатын аумақ Еуропаның ұлттық саябақтар федерациясының құрамына кіреді. Ормандар бүкіл қорықтың 90%-дан астамын алып жатыр және ауданы 472,83 шаршы метрді құрайды.^[3]

Ұлттық саябақта мүктің 210 түрі табылды: 40 қыналар, 149 жасыл мүк. Саябақта үнді өсімдіктерінің 754 түрі өседі. Көбінесе бұл астра тәрізділер, қоңырау тәрізділер, вичьи өсімдіктері.

Саябақтың аумағында тас мұнарасымен белгілі Лишкявос қамал қорғанының қирандылары бар. Оның жанында XVIII ғасырда салынған Қасиетті Троица шіркеуі мен Доминикандық монастырьді көреуге болады. Ғибадатхананың ішінде рококо стилінде жасалған және Литвадағы ең әдемі саналатын 7 алтарь бар. Қорықтағы этномәдени ауылдар да бар - Зярвинос, Мустейка және Линежерис. Өзінің төл дәстүрлерімен, өз театрымен танымал Жюру, Пувочю, Мардасаво елді мекендері де қызығушылық тудырады. Юоненай ауылында ерекше орналасқан қой тасты үйінділер орны бар, ол бұл жерде бір кездері астрономиялық пункт болғанын көрсетеді. Сол сияқты саябақ партизан блиндаждары, Крест шоқысы және Казимерайтис баспанасының қалдықтарымен танымал.