Joe Biden
Joseph Robinette BY-dan Jr. (/ˈbaɪdən/ i, BY-dən; aciarĩirwo 20 Mweri wa ikũmi na ũmwe mwaka wa 1942) nĩ mũteti wa Amerika ũrĩa arĩ mũtĩrũkia wa 46 na wa mahinda maya wa Amerika. Nĩwe warĩ mũtongoria wa Democratic Party, na nĩ atungatire ta mũtĩrũkia mũnini wa 47 kuuma mwaka wa 2009 nginya mwaka wa 2017 rungu rwa President Barack Obama na nĩ aarũgamĩrĩire Delaware Senate ya Amerika kuuma mwaka wa 1973 nginya mwaka wa 2009.
Aciarĩirwo Scranton, Pennsylvania, Biden nĩ aathamĩire na mũciĩ wake ginya Delaware mwaka wa 1953. Nĩ aarĩkia cukuru wa University of Delaware mbere ya kũtugwo gĩthi kĩa watho kuuma Syracuse University. Nĩathuurirũo gĩcigo-inĩ kĩa New Castle County Council mwaka wa 1970 na Senate ya Amerika mwaka wa 1972. Ta seneta, Biden nĩ aanyitire na agĩtongoria kĩyo gĩa kũhotithia watho wa kũgirĩrĩria mahĩtia na kũhingia watho na watho wa kũgitĩra andũ-a-nja. Mwaka wa 2008, Obama nĩ aathuurire Biden atuĩke mũnyinyi wake, na nĩ aarĩ mũtaarani wa hakuhĩ wa Obama ihinda-inĩ rĩa matĩna meerĩ marĩa arĩ mũtongoria wa bũrũri. Mwaka-inĩ wa 2020 President Biden na mũtongoria wake Kamala Harris nĩ maatooririe President Donald Trump na Mike Pence. Nĩwe Mũtongoria ũrĩa mũkũrũ mũno thĩinĩ wa thĩ ya Amerika, na nowe wa mbere gũkorũo na mũtĩrũkia mũnini wa mũndũ-mũka.
Ta mutongoria wa bururi, Biden nĩ aanyitire mbaru Watho wa Mĩbango ya Kũhonokia Andũ wa Amerika nĩ ũndũ wa Mũrimũ wa COVID-19 na ũkĩa ũrĩa warũmĩrĩire. Nĩ aanyitire mbaru mawatho ma mĩahũ yothe megiĩ ithondeka na ũthii wa na mbere. Nĩ aambĩrĩirie kũendekithia watho wa Build Back Better Act, ũrĩa waagire kũhũtũka kĩama-inĩ kĩa Congress, Biden nĩ aathuurire Ketanji Brown Jackson atuĩke mũtuithia wa igooti inene.. Ũhoro-inĩ wa ũteti wa nja, Biden nĩ acokirie bũrũri wa Amerika gwatanĩro-inĩ ya kĩrĩkanĩro kĩa Paris. Nĩ aathire na mbere kũruta mbũtũ cia Amerika bũrũri-inĩ wa Afghanistan na agĩtigithia mbaara ya Afghanistan. Hĩndĩ ya mbaara ya Israel-Hamas, Biden nĩ aambĩrĩirie kũmenyithia andũ a Isiraeli atĩ nĩ aamatigĩrĩire, akĩherithia mĩtugo ya Hamas na mbũtũ ingĩ cia ita cia Palestina ta wĩyathi wa kũhũũra mbaara, na agĩathana atĩ mbũtũ cia ita cia Amerika ciakĩre gĩcukĩro gĩa gũteithia andũ gũkinya mbũtũ-inĩ cia ita cia Palestini thĩinĩ wa Gaza.[1] Mweri wa April mwaka wa 2023, Biden nĩ atangathire nĩagũcoka ndebe-inĩ kũrĩ kĩama gĩake kĩa Democratic nĩ ũndũ wa gĩtĩ kĩa ũtĩrũkia kĩa 2024 na nĩ atanyĩtwo kũng'ethania na Donald Trump rĩngĩ.
.jpg)