Jump to content

Ֆրանչեսկո Ռոզի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆրանչեսկո Ռոզի
իտալ.՝ Francesco Rosi
Ծնվել էնոյեմբերի 15, 1922(1922-11-15)[1][1][2][…]
ԾննդավայրՆեապոլ, Իտալիա[2]
Մահացել էհունվարի 10, 2015(2015-01-10)[1][1][3][…] (92 տարեկան)
Մահվան վայրՀռոմ, Իտալիա[4]
Քաղաքացիություն Իտալիա և  Իտալիայի թագավորություն
Մասնագիտացումկինոռեժիսոր, սցենարիստ, լրագրող և ռեժիսոր
Պարգևներ
Պատվավոր լեգեոնի շքանշանի սպա Ասպետական մեծ խաչի շքանշան. «Իտալիայի Հանրապետության համար ունեցած վաստակի համար»

«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար

«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար

«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար

«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար

«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար

«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար

Պադուայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Ոսկե արջ

BAFTA մրցանակ լավագույն ֆիլմի համար

Grand Jury Prize of the Venice Film Festival?

Ոսկե առյուծ

Ոսկե առյուծ մրցանակ ձեռքբերումների համար

Արծաթե արջ մրցանակ լավագույն բեմադրության համար

Ոսկե արմավենի

և

Honorary doctorate from the Sorbonne University Paris?

[5]
IMDbID ID 0742940

Ֆրանչեսկո Ռոզի (իտալ.՝ Francesco Rosi, նոյեմբերի 15, 1922(1922-11-15)[1][1][2][…], Նեապոլ, Իտալիա[2] - հունվարի 10, 2015(2015-01-10)[1][1][3][…], Հռոմ, Իտալիա[4]), իտալացի ռեժիսոր, սցենարիստ, պրոդյուսեր և դերասան։ 20-րդ դարի իտալական կինոարվեստի դասական, Իտալիայի ամենաշատ մրցանակներ ստացած կինոռեժիսորներից է, իր ստեղծագործական կյանքի ընթացքում արժանացել է Կաննի, Վենետիկի և Բեռլինի կինոփառատոների մրցանակներին, Բրիտանական և Իտալական կինոակադեմիաների պարգևներին։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանչեսկո Ռոզին ծնվել է Նեապոլում։ Նրա հայրն աշխատում էր նավաշինական արդյունաբերությունում և զբաղվում էր նաև ծաղրանկարչությամբ։ Ֆրանչեսկոն քոլեջում սովորել է Իտալիայի ապագա նախագահ Ջորջո Նապոլիտանոյի հետ։ Այնուհետև ուսումնասիրել է իրավունք, աշխատել որպես մանկական գրքերի նկարազարդող և Նեապոլի ռադիոյում որպես լրագրող։ 1943 թվականին համալսարանի իր համակուրսեցիների հետ միասին ձերբակալվել է ֆաշիզմի դեմ ելույթներ ունենալու համար։ Կարողանալով փախչել` նա թաքնվել է Տոսկանայում և կապ հաստատել Դիմադրության շարժման հետ։

1946 թվականից որպես ռեժիսորի օգնական, աշխատել է Էտտորե Ջաննինիի, Լուկինո Վիսկոնտիի, իսկ հետագայում նաև Միքելանջելո Անտոնիոնիի, Մարիո Մոնիչելլիի և Լուչանո Էմմերի հետ։ Նրա առաջին ֆիլմը «Քին կամ Հանճարը և անառակությունը» (1957 թ.) կինոնկարն էր` Վիտտորիո Գասմանի գլխավոր դերակատարմամբ։ 1958 թվականին նա ստացել է Վենետիկի կինոփառատոնի ժյուրիի հատուկ մրցանակը «Կանչ» կինոնկարի համար։ Այդ ֆիլմից հետո նրա ստեղծագործությունների հիմնական թեման նեապոլյան մաֆիան էր։ 1970-ական թվականների սկզբին սկսել է նկարահանել քաղաքական թեմաներով ֆիլմեր, որոնք իրենց մեջ ընդգրկում էին նշված թեմայի բավականին լայն շրջանակ։ Նա իր ֆիլմերում մեծ ուշադրություն էր դարձնում փաստերի ճշմարտացիության և հերոսների հոգեկան ներաշխարհի վրա։ Ըստ իտալացի գրող Տոնինո Գուերայի խոսքերի. «Կգա ժամանակ, երբ մենք Իտալիայի պատմությունը կուսումնասիրենք Ռոզիի ֆիլմերով»։

1970-ական թվականների երկրորդ կեսին քաղաքական պայքարի անկումը իր ազդեցությունն ունեցավ Ֆրանչեսկո Ռոզիի ստեղծագործության վրա։ Նրա ֆիլմերի թեմատիկայի շրջանակն ավելի է մեծանում։ Այդ տարիների նրա ֆիլմերից էին «Քրիստոսը կանգ է առել Էբոլիում» (1979 թ.), «Երեք եղբայր» (1981 թ.), «Կարմեն» (1984 թ.) և այլն։ 1990-ական թվականներին Ֆրանչեսկո Ռոզին հիմնականում զբաղվել է թատերական ներկայացումներ բեմադրելով։

Ֆրանչեսկո Ռոզին ամուսնացած էր Ջանկառլա Մանդելլիի հետ։ Մահացել է բրոնխաբորբի բարդացումից` 2015 թվականի հունվարի 10-ին, համաշխարհային կինոարվեստում ունեցած ներդրումների համար Վենետիկի կինոփառատոնում «Ոսկե առյուծ» ստանալուց հետո` երեք տարի անց։

Մասնակի ֆիլմագրությունը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թվական Անվանում Բնօրինակ անվանում
1952  Կարմիր անձրևանոցը Camicie rosse
1957  Քին կամ Հանճարը և անառակությունը Kean - Genio e sregolatezza
1958  Կանչ La sfida
1959  Խարդախները (Կապողները) I magliari
1961  Սալվատորե Ջուլիանո Salvatore Giuliano
1963  Ձեռքերը քաղաքի վրա Le mani sulla città
1965  Ճշմարտության պահը Il momento della verità
1967  Լինում է, չի լինում... C'era una volta
1970  Մարդիկ դեմ են Uomini contro
1972  Մաթեիի գործը Il caso Mattei
1973  Լաքի Լուչանո Lucky Luciano
1975  Փայլող դիակներ Cadaveri eccellenti
1978  Քրիստոսը կանգ է առել Էբոլիում Cristo si è fermato a Eboli
1980  Երեք եղբայր Tre fratelli
1984  Կարմեն Carmen
1987  Հայտարարված մահվան ժամանակագրությունը Cronaca di una morte annunciata
1989  Մոռանալ Պալերմոն Dimenticare Palermo
1989  12 ռեժիսորներ` 12 քաղաքների մասին 12 registi per 12 città
1992  Նեապոլիտանյան օրագիր Diario napoletano
1997  Զինադադար La tregua

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանչեսկո Ռոզի» հոդվածին։