Jump to content

Պատրիսիա Չերչլենդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պատրիսիա Չերչլենդ
անգլ.՝ Patricia Smith Churchland
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 16, 1943(1943-07-16)[1][2] (81 տարեկան)
ԾննդավայրOliver, Regional District of Okanagan-Similkameen, Բրիտանական Կոլումբիա, Կանադա
Քաղաքացիություն Կանադա և  ԱՄՆ
Կրոնկաթոլիկություն
ԿրթությունԲրիտանական Կոլումբիայի համալսարան, Փիթսբուրգի համալսարան և Սոմերվիլ Քոլեջ
Ազդվել էWilfrid Sellars?, Ուիլարդ Վան Օրման Քուայն, Ռիչարդ Ռորթի, Paul Feyerabend? և Ֆրենսիս Քրիք
Մասնագիտությունփիլիսոփա, համալսարանի դասախոս և նյարդակենսաբան
ԱշխատավայրԿալիֆոռնիայի համալսարան, Salk Institute for Biological Studies?, Մոսկվայի պետական համալսարան և Մանիտոբայի համալսարան
ԱմուսինPaul Churchland?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Moscow Center for Consciousness Studies?
ԵրեխաներAnne Churchland?
Կայքpatriciachurchland.com
 Patricia Churchland Վիքիպահեստում

Պատրիսիա Սմիթ Չերչլենդ (անգլ.՝ Patricia Smith Churchland, հուլիսի 16, 1943(1943-07-16)[1][2], Oliver, Regional District of Okanagan-Similkameen, Բրիտանական Կոլումբիա, Կանադա[3]), կանադա-ամերիկյան վերլուծական փիլիսոփա[4][5], որը հայտնի է նեյրոփիլիսոփայության և գիտակցության փիլիսոփայության մեջ իր մեծ ավանդի համար։ Նա Կալիֆոռնիայի Սան Դիեգոյի համալսարանի (UCSD) փիլիսոփայության պատվավոր պրոֆեսոր է, որտեղ դասավանդել է 1984 թվականից: 1989 թվականից նա նաև դոցենտ պրոֆեսոր է եղել Սոլքի կենսաբանական հետազոտությունների ինստիտուտում[6]։ Նա Մոսկվայի պետական համալսարանի փիլիսոփայության ամբիոնի գիտակցության ուսումնասիրության կենտրոնի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ է[7]։ 2015 թվականին ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի անդամ[8]։ Կրթություն ստանալով Բրիտանական Կոլումբիայի, Փիթսբուրգի համաալսարաններում և Օքսֆորդի Սոմերվիլ քոլեջում՝ նա 1969-1984 թվականներին փիլիսոփայություն է դասավանդել Մանիտոբայի համալսարանում և ամուսնացած է եղել փիլիսոփա Փոլ Չերչլենդի հետ[9]։ Լարիսա Մաքֆարկուհարը, գրելով The New Yorker ամսագրի համար, փիլիսոփայական զույգի մասին ասել է․ «Նրանց աշխատանքն այնքան նման է, որ նրանց երբեմն հիշատակում են ամսագրերում և գրքերում որպես մեկ մարդ»[10]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չերչլենդը ծնվել է Բրիտանական Կոլումբիայի Օլիվեր քաղաքում[3] և մեծացել է Հարավային Օկանագանի հովտում գտնվող ագարակում[11][12]։ Նրա երկու ծնողներն էլ միջնակարգ կրթություն չեն ունեցել. նրա հայրը և մայրը թողել են դպրոցը համապատասխանաբար 6-րդ և 8-րդ դասարաններից հետո: Նրա մայրը բուժքույր էր, իսկ հայրը, բացի ընտանեկան ֆերմայով զբաղվելուց, աշխատել է թերթի հրատարակչությունում: Չնայած նրանց թերի կրթությանը՝ Չերչլենդը նկարագրել է, որ իր ծնողները հետաքրքրված են եղել գիտություններով, իսկ աշխարհայացքը, որը նրանք սերմանել են իր մեջ՝ աշխարհիկ է: Նա նաև նկարագրել է իր ծնողներին, որոնք շատ են ցանկացել, որ նա հաճախի քոլեջ, և թեև իրենց համայնքի շատ ագարակատերեր կարծել են, որ դա «փողի զվարճալի և ծիծաղաշարժ վատնում է», նրանք հոգ են տարել, որ նա այդպես վարվի[12]։ Նա բակալավրի կոչում է ստացել Բրիտանական Կոլումբիայի համալսարանում՝ 1965 թվականին գերազանցությամբ ավարտելով այն[9]։ Նա ստացել է Վուդրո Վիլսոնի կրթաթոշակ՝ Փիթսբուրգի համալսարանում սովորելու համար, որտեղ 1966 թվականին ստացել է մագիստրոսի կոչում[9][13]։ Այնուհետև սովորել է Օքսֆորդի Սոմերվիլ քոլեջում՝ որպես Բրիտանական խորհրդի և Կանադայի խորհրդի անդամ՝ 1969 թվականին ավարտելով Փիլիսոփայության բակալավրը[9]։

Ակադեմիական կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չերչլենդի առաջին ակադեմիական պաշտոնը եղել է 1977-1982 թվականներին Մանիտոբայի համալսարանում, որտեղ նա եղել է պրոֆեսորի օգնական, իսկ 1983 թվականին ստացել է պրոֆեսորի կոչում[9]։ Հենց այստեղ էր, որ Ֆիզիոլոգիայի ամբիոնի լաբորատրիայի դասախոս Լարի Ջորդանի օգնությամբ և քաջալերմամբ նա սկսել է նեյրոգիտության պաշտոնական ուսումնասիրություն կատարել[12][14][15]։ 1982-1983 թվականներին նա եղել է Փրինսթոնի առաջադեմ ուսումնասիրությունների ինստիտուտի հասարակական գիտությունների այցելու անդամ[16]։ 1984 թվականին նրան հրավիրել են Կալիֆոռնիայի համալսարանի փիլիսոփայության ամբիոնում պրոֆեսորի պաշտոն զբաղեցնելու համար և տեղափոխվել է այնտեղ ամուսնու՝ Փոլի հետ, որտեղ էլ մնացել են այդ օրվանից ի վեր[17]։ 1989 թվականից նա նաև դոցենտ պրոֆեսոր է եղել Կալիֆոռնիայի համալսարանին կից Սոլք ինստիտուտում, որտեղ ծանոթացել է Ջոնաս Սոլքի հետ[6][14], որի անունն էլ կրում է ինստիտուտը։ Նկարագրելով Սոլքին՝ Չերչլենդն ասել է, որ իրեն «դուր է եկել նեյրոփիլիսոփայության գաղափարը, և նա ինձ շատ է քաջալերել այն ժամանակ, երբ շատ այլ մարդիկ կարծում էին, որ մենք, անկեղծ ասած, գիտակից չենք»[12]։ Չերչլենդին աջակցել է նաև Սոլքի ինստիտուտից Ֆրենսիս Քրիքը[12][14]։ Սոլքի ինստիտուտում Չերչլենդն աշխատել է Թերենս Սեյնովսկու լաբորատորիայի հետ՝ որպես հետազոտությունների համակարգող[18]։ Սեյնովսկու հետ նրա համագործակցությունը ծնունդ է տվել «Հաշվարկային ուղեղը» գրքին, որի համահեղինակն էր Սեյնովսկին: Չերչլենդը 1999 թվականին նշանակվել է Կալիֆոռնիայի համալսարանի փիլիսոփայության պրոֆեսոր և 2000-2007 թվականներին աշխատել է որպես համալսարանի փիլիսոփայության ամբիոնի վարիչ[9]։

2006, 2007 և 2008 թվականներին նա մասնակցել է աշխարհիկ «Հավատքի սահմաններից դուրս» սիմպոզիումին և եղել է բանախոս[19][20][21]։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չերչլենդն առաջին անգամ հանդիպել է իր ամուսնուն՝ փիլիսոփա Փոլ Չերչլենդին, երբ նրանք երկուսն էլ մասնակցել են Փիթսբուրգի համալսարանի Պլատոնի մասին դասախոսությանը[12], և նրանք ամուսնացել են, երբ Պատրիսիան ավարտել է իր բակալավրիատը Օքսֆորդի Սոմերվիլ քոլեջում[22]։ Նրանց երեխաներն են Մարկ Չերչլենդը (ծնված 1972 թվականին) և Էնն Չերչլենդը (ծնված 1974 թվականին), որոնք երկուսն էլ նյարդաբաններ են[23][24]։ Չերչլենդը համարվել է աթեիստ[25], սակայն 2012 թվականի հարցազրույցում նա իրեն որպես պանթեիստ է ճանաչել[26][27]։

Փիլիսոփայական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չերչլենդին հիմնականում ասոցացնում են փիլիսոփայության՝ որպես «պրոտոգիտության» տեսակի հետ, որն ուղղում է դժվար, բայց հիմնականում էմպիրիկ հարցեր: Նա քաջալերել է գիտական հետազոտությունները և մերժել է մասնագիտական փիլիսոփայության զգալի հատվածները, կարծելով, որ նրանք շատ անկարևոր բաներով են տարված[28]։

Չերչլենդի սեփական աշխատանքը կենտրոնացված էր նյարդաբանության և փիլիսոփայության սահմանի վրա: Նրա խոսքով, փիլիսոփաները ժամանակի ընթացքում ավելի են գիտակցում, որ միտքը հասկանալու համար պետք է հասկանալ ուղեղը: Նա կիրառում է նեյրոգիտության բացահայտումները՝ ուսումնասիրելու գիտելիքի, ազատ կամքի, գիտակցության և էթիկայի մասին ավանդական փիլիսոփայական հարցերը: Նա ասոցացվում է մտքի մի դպրոցի հետ, որը կոչվում է վերացնող մատերիալիզմ և ըստ որի առողջ դատողությունը, անմիջապես ինտուիտիվ կամ «ժողովրդահոգեբանական» հասկացությունները, օրինակ միտքը, ազատ կամքը և գիտակցությունը, հավանաբար պետք է վերանայվեն ֆիզիկապես ռեդուկցիոնիստական եղանակով, ինչպես նյարդաբաններն ավելի ու ավելի են բացահայտում ուղեղի գործունեության բնույթը[29]։ 2014 թվականին այս թեմաների շուրջ կարծիքների համառոտ փոխանակում է տեղի ունեցել Քոլին ՄաքԳինի հետ «New York Review Of Books»-ի էջերում[30]։

Մրցանակներ և պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • ՄակԱրթուր կրթաթոշակ, 1991[31][32]
  • Հումանիստ դափնեկիր, Հումանիզմի միջազգային ակադեմիա, 1993[33]
  • Գրականության պատվավոր դոկտոր, Վիրջինիայի համալսարան, 1996[31]
  • Իրավագիտության պատվավոր դոկտոր, Ալբերտայի համալսարան, 2007[34]
  • Վաստակավոր մտածոս գիտնական, Կալիֆորնիայի համալսարան, Ճանաչողական և տեղեկատվական գիտությունների ծրագիր, 2011[35]
  • Ճանաչողական գիտության կազմակերպության անդամ, 2011[36]

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես հեղինակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես համահեղինակ կամ խմբագիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • The Computational Brain. (1992) Patricia S. Churchland and T. J. Sejnowski. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
  • Neurophilosophy and Alzheimer's Disease. (1992) Edited by Y. Christen and Patricia S. Churchland. Berlin: Springer-Verlag.
  • The Mind-Brain Continuum (1996). Edited by R.R. Llinás and Patricia S. Churchland: The MIT Press.
  • On the Contrary: Critical Essays 1987-1997. (1998). Paul M. Churchland and Patricia S. Churchland. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 L'Encyclopédie canadienne, The Canadian Encyclopedia
  2. ↑ 2,0 2,1 Internet Philosophy Ontology project
  3. ↑ 3,0 3,1 Cavanna, Andrea E. (2014-09-30). Consciousness: Theories in Neuroscience and Philosophy of Mind. Nani, Andrea. Heidelberg. էջ 9. ISBN 9783662440889. OCLC 892914346.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  4. ↑ Dummett, Michael (2010). The Nature and Future of Philosophy. Columbia University Press. էջ 33. «A small number of analytic philosophers–notoriously the two Churchlands–treat the absence of any detailed correspondence [between specific mental occurrences and particular events in the brain] as an objection not to the thesis of mind/brain identity, but to reliance on our familiar mental constructs.»
  5. ↑ Smith, Quentin (1997). Ethical and Religious Thought in Analytic Philosophy of Language. Yale University Press. էջեր 93–94. «[The postpositivist physicalism of philosophers such as the Churchlands and linguistic essentialism were the] "...two main movements of analytic philosophy of the 1970s, 1980s and 1990s; no other analytic movement even compares with them in influence and acceptance."»
  6. ↑ 6,0 6,1 «Salk Institute: Adjunct Faculty». Salk Institute. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  7. ↑ «People». Moscow Center for Consciousness Studies of Philosophy Department. Վերցված է 15 September 2014-ին.(չաշխատող հղում)
  8. ↑ «2015 Fellows and Their Affiliations at the Time of the Election» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Վերցված է 3 March 2024-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Churchland, Patricia. «Curriculum Vitae». Արխիվացված է օրիգինալից 14 August 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  10. ↑ Larissa MacFarquhar (February 12, 2007). «TWO HEADS A marriage devoted to the mind-body problem». NewYorker.com. Վերցված է May 14, 2017-ին.
  11. ↑ «University of Alberta - Fall Convocation 2007». University of Alberta. 22 November 2007. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 28 November 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 «From the Engine of Reason to the Seat of the Soul: A Brain-Wise Conversation» (video). The Science Studio. The Science Network. 26 June 2006. Վերցված է 30 August 2011-ին.
  13. ↑ «Fellows Of Note - Major Awards». The Woodrow Wilson National Fellowship Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 28 September 2011-ին. Վերցված է 30 August 2011-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 «University of Alberta - Fall Convocation 2007». University of Alberta. 22 November 2007. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 28 November 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  15. ↑ «Faculty of Medicine - Physiology» (web page). University of Manitoba - Department of Physiology. Վերցված է 30 August 2011-ին.
  16. ↑ «Social Science Only». A Community of Scholars. Institute for Advanced Study. Արխիվացված է օրիգինալից 19 March 2012-ին. Վերցված է 30 August 2011-ին. «Churchland, Patricia Smith [V] SocSci 1982-83»
  17. ↑ Churchland, Paul M. (19 January 2007). «Curriculum Vitae» (PDF). UCSD Philosophy Department. Վերցված է 30 August 2011-ին.
  18. ↑ «CNL - People» (web page). Computational Neurobiology Laboratory. The Salk Institute. Վերցված է 30 August 2011-ին.
  19. ↑ «Beyond Belief: Science, Religion, Reason and Survival» (web page and video). The Science Network. 5–7 November 2006. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  20. ↑ «Beyond Belief: Enlightenment 2.0» (web page and video). The Science Network. 31 October – 2 November 2007.
  21. ↑ «Beyond Belief: Candles in the Dark» (web page and video). The Science Network. 3–6 October 2008. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  22. ↑ «University of Alberta - Fall Convocation 2007». University of Alberta. 22 November 2007. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 28 November 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  23. ↑ «Anne Churchland - Assistant Professor». Cold Spring Harbor Laboratory. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 19 July 2011-ին. Վերցված է 15 August 2011-ին.
  24. ↑ «Movement Generation Laboratory - Mark Churchland». Columbia University. 2 April 2013. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 16 March 2013-ին. Վերցված է 2 April 2013-ին.
  25. ↑ Bannister, Andy (2015-07-17). The Atheist Who Didn't Exist: Or: the dreadful consequences of bad arguments (անգլերեն). Monarch Books. էջ 25. ISBN 978-0-85721-611-3. «...another atheist writer, the philosopher Patricia Churchland...»
  26. ↑ Todd, Douglas (February 4, 2012). «Pat Churchland fights for supremacy of the brain». Vancouver Sun (կանադական անգլերեն). Վերցված է 2021-05-04-ին. «When I asked her how she would define herself on the spiritual-philosophical spectrum, however, she surprisingly answered: "Pantheist," adding "I love nature." Pantheists are defined as people who view the natural world as the absolute, as the equivalent of God."»
  27. ↑ Todd, Douglas (February 11, 2012). «B.C. academic star fights for beliefs». Times Colonist (Victoria, British Columbia). էջ 44.
  28. ↑ «NOUS: Patricia Churchland on How We Evolved A Conscience». nousthepodcast.libsyn.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-18-ին. Վերցված է 2019-10-21-ին.
  29. ↑ Warburton, Nigel; Edmonds, David (2010). «Pat Churchland on Eliminative Materialism» (audio). Philosophy Bites. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  30. ↑ McGinn, Colin; Churchland, Patricia. «Of Brains & Minds: An Exchange | Patricia Churchland». {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (օգնություն)
  31. ↑ 31,0 31,1 Churchland, Patricia. «Curriculum Vitae». Արխիվացված է օրիգինալից 14 August 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  32. ↑ «MacArthur Fellows List, "C"». The John D. and Catherine T. MacArthur Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 26 September 2008-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  33. ↑ «International Academy of Humanism - Humanist Laureates». Council For Secular Humanism. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 2 October 2018-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  34. ↑ «University of Alberta - Fall Convocation 2007». University of Alberta. 22 November 2007. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 28 November 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  35. ↑ «Distinguished Cognitive Scientist Award». University of California, Merced. 4 May 2011. Արխիվացված է օրիգինալից (web page) 13 August 2011-ին. Վերցված է 14 August 2011-ին.
  36. ↑ Leiter, Brian (7 October 2011). «Two Philosophers Elected Fellows of the Cognitive Science Society». Leiter Reports: A Philosophy Blog. Վերցված է 30 June 2017-ին.
  37. ↑ «Braintrust: What Neuroscience Tells us about Morality | Patricia S. Churchland». The Montreal Review. September 2011. Վերցված է 2022-06-23-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • The Churchlands and Their Critics. (1996) Robert N. McCauley. Hoboken, New Jersey: Wiley-Blackwell
  • On the Churchlands. (2004) William Hirstein. Florence, Kentucky: Thomson Wadsworth

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիիքպահեստ
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պատրիսիա Չերչլենդ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պատրիսիա_Չերչլենդ&oldid=10208981» էջից