Ոսկե ձկնիկ (կերպար)
| Ոսկե ձկնիկ | |
|---|---|
_rv.gif) | |
| Տեսակ | հորինված ձուկ |
| Ներկայացված է | Հեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին (մուլտֆիլմ, 1937), Հեքիաթ ձկնորսի և ձկան մասին (մուլտֆիլմ, 1950), Վովան անդրսարյան թագավորությունում և Q12028738? |
 The Tale of the Fisherman and the Fish Վիքիպահեստում | |
Ոսկե ձկնիկ, բանահյուսական գրական կերպար։ Ձկնիկը կարողանում է խոսել մարդկային լեզվով և կատարել ցանկություններ։
Բանահյուսություն և գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ոսկե ձկնիկը (կամ կախարդական հատկություններով օժտված ցանկացած այլ ձուկ) բանահյուսության մեջ հանդիպում է մի շարք ժողովուրդների մոտ։ Հեքիաթներում նա սովորաբար կատարում է հրաշագործ օգնականի դեր[1]՝ առաջարկելով և կատարելով որոշակի ծառայություններ (դժվարին իրավիճակներում ցանկությունների կատարում կամ օգնության ցուցաբերում)՝ որպես երախտագիտություն այն բանի, որ իրեն ազատեն։ Դրա հետ միաժամանակ բարերարի նկատմամբ ագահությունը, որպես կանոն, խիստ պատժվում է։
Ոսկե ձկնիկի մասին ամենահայտնի ստեղծագործություններից է Ալեքսանդր Պուշկինի «Հեքիաթ ձկնորսի և ձկնիկի մասին» երկը։ Կարծիք կա, որ Պուշկինը սյուժեն փոխ է առել Գրիմ եղբայրների «Ձկնորսի և նրա կնոջ մասին» հեքիաթից[2]։
Ոսկե ձկնիկն անիմացիաներում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ցանկություններն իրագործել կարողացող հրաշագործ օգնականի դերում ոսկե ձկնիկը հանդես է գալիս մի շարք մուլտֆիլմերում.
- «Հեքիաթ ձկնորսի և ձկնիկի մասին» (1937)
- «Հեքիաթ ձկնորսի և ձկնիկի մասին» (1950)
- «Վովկան Հեռավոր թագավորությունում» (ռուս.՝ «Вовка в Тридевятом царстве», ռեժիսոր՝ Բ. Ստեպցանցև, «Սոյուզմուլտֆիլմ», 1965)
- «Լեոպոլդ կատուն և Ոսկե ձկնիկը» (ռեժիսոր՝ Ա. Ռեզնիկով, «Էկրան», 1975)
- «Մայրը, հայրը և Ոսկե ձկնիկը» (ռեժիսոր՝ Վ. Կոստիլևա, «Կիևնաուչֆիլմ», 1976)
Ոսկե ձկնիկի հայրենիքը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ոսկե ձկնիկը՝ որպես ռուսական բանահյուսության հերոս, ունի միանգամից 2 «հայրենիք», որտեղ կերպարն օգտագործվում է որպես տարածքի զբոսաշրջային բրենդ։
2008 թվականին Վոլոգդայի մարզի Վաշկինսկի շրջան սկսվել է «Սպիտակ լիճ՝ Ոսկե ձկնիկի թագավորություն» ծրագիրը։ Հեքիաթային հերոսի հայրենիքը հայտարարվել է շրջանի վարչական կենտրոնը՝ Լիպին Բոր գյուղը։ Ծրագրի գաղափարական հիմքն է դարձել շրջանում ձկնորսության զարգացումը (Լիպին Բոր գյուղը գտնվում է Սպիտակ ծովի ափին), իսկ շրջանի գերբին պատկերված են սպիտակաձկներ[3]։ Տեղական բարբառով այն անվանվում է «վաշկալոկ»[4], պնդում են, որ այդ բառը վեպսերի լեզվից թարգմանաբար նշանակում է «պղնձե ձուկ»[5]։ 2009 թվականին գյուղում թանգարանային էքսպոզիցիայով բացվել է Ձկան և ձկնորսության տուն, կառուցվել է Ոսկե ձկնիկի վերնատուն։ Ամեն տարի հունիսի 16-ին Լիպին Բորում նշվում է «Ոսկե ձկնիկի ծննդյան օրը»[6]։ 2009 թվականին 9 ամսվա ընթացքում զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է 12000 մարդ (2006 թվականին՝ նախագծի իրականացումից առաջ՝ 300 մարդ)[7]։
2011 թվականին «Ռուսաստանի հեքիաթային քարտեզ» ծրագրի համակարգող Ալեքսեյ Կոզլովսկին «Ոսկե ձկնիկի հայրենիք» է հայտարարել Նիժնի Նովգորոդի մարզի Մեծ Բոլդինո գյուղը, որտեղ Ա. Պուշկինը, ըստ իրեն, գրել է իր հայտնի հեքիաթը։ Կոզլովսկին նաև հայտնել է, որ մարզի այդ ժամանակվա մարզպետ Վալերի Շանցևին նամակ է ուղարկվել, որով զբոսաշրջային ենթակառուցվածքների զարգացման առաջարկություն է արվել[8]։ 2012 թվականի հունվարի դրությամբ ծրագրի զարգացման վերաբերյալ տեղեկատվությունը հասանելի չի եղել։
Ոսկե ձկնիկի արձանը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մի շարք քաղաքներում տեղադրված են Ոսկե ձկնիկի արձաններ, որոնք քաղաքացիների և զբոսաշրջիկների շրջանում ձեռք են բերում «ցանկություններ իրականացնողի» համբավ։ Ներկայումս Ա. Ս. Պուշկինի հեքիաթի հերոսի արձանները տեղադրված են Կալուգայում[9], Սանկտ Պետերբուրգում[10], Աստրախանում[11], Կեմերովոյում[12], Դոնեցկում[13], Նովոսիբիրսկում։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Пропп В. Я.морфология «волшебной» сказки//Гл. 5. Волшебные дары Արխիվացված 2015-06-20 Wayback Machine.
- ↑ Н. Щербанов. Яик, Строфилус-Птица, самозванцы и «Сказка о рыбаке и рыбке» Արխիվացված 2017-08-02 Wayback Machine Альманах «Гостиный Двор», 10 августа 2012 г.
- ↑ «Царство золотой рыбки» откроется в ближайшие годы на Вологодчине Արխիվացված 2015-06-20 Wayback Machine Интерфакс, 3 апреля 2008 г.
- ↑ Словарь говоров русского языка. Том 2// под ред.члена-корреспондента РАН А. Матвеева. — Екатеринбург: Изд-во Уральского государственного университета, 2002. — С.36
- ↑ Липин Бор — царство Золотой Рыбки сайт CultInfo
- ↑ Праздник «День рождения Золотой рыбки» отметят на Вологодчине Аргументы и Факты — Северо-Запад,15 июня 2011 г.
- ↑ Развитие туризма в вологодской области(չաշխատող հղում) Информационная справка
- ↑ «Родиной» Золотой рыбки назвали нижегородское село Аргументы и Факты, 17 февраля 2011 года
- ↑ Управления финансов и архитектуры подарили Калуге на День города «Золотую рыбку» Интерфакс,20 августа 2012 г.
- ↑ В Петербурге установили памятник золотой рыбке Արխիվացված 2015-02-12 Wayback Machine Газета «Метроньюс», 27 марта 2012 г.
- ↑ В Астрахани установили памятник золотой рыбке ИА «Высота 102,0», 11 июля 2011 г.
- ↑ Памятник Золотой Рыбке в Кемерово(չաշխատող հղում) Памятники и фонтаны: необычные достопримечательности всего мира
- ↑ К ЗОЛОТОЙ РЫБКЕ ЗА ЖЕЛАНИЯМИ ТОП-7 мистических мест Донецка: кого, где и о чём просить
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Վ. Տորոպ։ Ոսկե ձկնիկի արկածները (Ոսկե ձկնիկը հնագույն ժողովուրդների բանահյուսության մեջ)
- Ռուսական հեքիաթ «Ձկնորսի և Ոսկե ձկնիկի մասին» Արխիվացված 2010-04-13 Wayback Machine
- «Ոսկե ձկնիկը»։ Հնդկական հեքիաթ(չաշխատող հղում)
- «Ոսկե ձկնիկը»։ Չինական հեքիաթ(չաշխատող հղում)
- «Խոսող ձուկը»։ Հայկական հեքիաթ