Մուստիերյան մշակույթ
| Հին քարի դար | |
|---|---|
 | |
| Ստորին պալեոլիթ (մոտ 2,6 միլիոն - 100 հզ տարի առաջ) | |
| Լոմեքվի (3,3 մլն տարի առաջ) | |
| Օլդուվայան մշակույթ (2,6-1,7 մլն տարի առաջ) | |
| Աշելյան մշակույթ (1,7-0,1 մլն տարի առաջ) | |
| Աբբևիլիյան մշակույթ (1,5-0,6 մլն տարի առաջ) | |
| Միջին պալեոլիթ (300 - 30 հզ տարի առաջ) | |
| Մուստիերյան մշակույթ (300 - 40 հզ տարի առաջ) | |
| Աթերյան մշակույթ (150 - 20 հզ տարի առաջ) | |
| Միքոկյան մշակույթ (130 - 60 հզ տարի առաջ) | |
| Սանգոյան մշակույթ (130 - 12 հզ տարի առաջ) | |
| Հովիսոնս-Պորտի ինդուստրիա (65,8 - 59,5 հզ տարի առաջ) | |
| Էմիրյան մշակույթ (մոտ 60 - 40 հզ տարի առաջ) | |
| Վերին պալեոլիթ (50 - 10 հզ տարի առաջ) | |
| Բարադոստյան մշակույթ (36 հզ տարի առաջ) | |
| Շատելպերոնյան մշակույթ (35 - 29 հզ տարի առաջ) | |
| Սելեթյան մշակույթ (40 - 28 հզ տարի առաջ) | |
| Ստրելեցյան մշակույթ (մոտ 32 - 30 հզ տարի առաջ) | |
| Օրինյակի մշակույթ (32 - 26 հզ տարի առաջ) | |
| Գրավետյան մշակույթ (28 - 22 հզ տարի առաջ) | |
| Էպիգրավետյան մշակույթ (22 - 12 հզ տարի առաջ) | |
| Սոլյուտրեյան մշակույթ (21 - 17 հզ տարի առաջ) | |
| Բադեգուլյան մշակույթ (19 - 17 հզ տարի առաջ) | |
| Մադլենյան մշակույթ (18 - 10 հզ տարի առաջ) | |
| Զարզիյան մշակույթ (18 - 8 հզ տարի առաջ) | |
| Քեբարյան մշակույթ (18 - 10 հզ տարի առաջ) | |
| Համբուրգյան մշակույթ (14 հզ տարի առաջ) | |
| Արենսբուրգյան մշակույթ (11 հզ տարի առաջ) | |
| Սվիդերյան մշակույթ (10 հզ տարի առաջ) | |
Հին քարի դարի պորտալ |
Մուստիերյան մշակույթ, հին քարի դարի վերջին շրջանը։ Հաջորդել է Աշելյան մշակույթին։ Շատ մասնագետներ համարում են միջին հին քարի դար։
Առաջինը հայտնաբերել է ֆրանսիացի հնագետ Մորտիլիեն XIX դ․ 60-ական թթ․։ Անվանումն ստացել է Լը Մուստիե (Le Moustier) քարայրից (Ֆրանսիայի Դորդոն դեպարտամենտում)։ Տարածված է Եվրոպայում, Հյուսիսային Աֆրիկայում, Մերձավոր Արևելքում և Միջին Ասիայում։ Երկրաբանորեն համընկնում է վերին պլեյստոցենին, ռիսվյուրմյան միջսառցադաշտային շրջանի վերջին և Եվրոպայի վերջին սառցապատման (վյուրմյան) շրջանի 1-ին կեսին։ Մուստիերյան մշակույթի ուշ շրջանի հուշարձանները Եվրոպայում թվագրվում են մ․թ․ա․ 53—33-րդ հազարամյակներով։ Մուստիերյան մշակույթի առաջացման ժամանակաշրջանը, հավանաբար, մ․թ.ա․ 100—80-րդ հազարամյակներն են։ Մուստիերյան մշակույթին բնորոշ են սկավառակաձև քարե միջուկները։ Ոսկորի մշակումը եղել է թույլ զարգացած։ Գոյություն են ունեցել Մուստիերյան մշակույթի մի շարք տարատեսակներ, որոնք հաճախ պատահում են միևնույն տարածքում։ Մուստիերյան մշակույթի կրողը եղել է նեանդերթալյան մարդը։ Մուստիերյան շրջանի մշակույթի հետքերը հայտնի են Հայաստանի մի շարք կայաններից, որոնցից ամենավաղ շրջանին պատկանում են Արտին լեռան (Սատանի դար, Արեգունի և Հարավային բլուրներ), Հրազդանի միջին հոսանքի (Արզնի, Նուռնուս, Ջրաբեր, Ֆանտան, Թեժրաբեկ, Ճաթկռան), Նոյեմբերյանի (Կաքլիկ), Արթիկի (Պեմզաշեն) կացարանները։ Աշելյան գործիքների հետ գտնվել են նաև Մուստիերյան մշակույթի ժամանակաշրջանի սրածայրեր, քերիչներ, դակիչներ, հատիչներ, ինչպես նաև բնակավայր-քարայրեր և այլն։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մուստիերյան մշակույթ» հոդվածին։ |
| ||||||
|
Սա մշակույթի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 91)։ 
|