Մատերիա (ֆիզիկա)

Մատերիա (լատին․՝ māteria, թարգմանաբար՝ «նյութ»), ֆիզիկայի հիմնական հասկացություններից մեկը, ընդհանուր տերմին, ժամանակի և տարածության պարունակության բազմություն, որն ազդում է նրա հատկությունների վրա։ Հանդիսանում է ֆիզիկայի ուսումնասիրման առարկա, որտեղ դիտարվում է որպես գիտակցությունից անկախ օբյեկտիվ իրականություն։

Մատերիայի սահմանումը ընդլայնվում էր գիտության տարբեր ոլորտների զարգացմանը զուգընթաց։ Հնում՝ դա օբյեկտներ էին, որոնց կարելի էր նկարագրել դասական հատկություններով (զանգված, ջերմաստիճան, բաժանելիություն և այլն)։ Նյուտոնի պատկերացումներում ժամանակը և տարածությունը ուսումնասիրվում էին առանձին։ Օպտիկայի, հատուկ և ընդհանուր հարաբերականության տեսության հասկացությունները կապվեցին գրավիտացիայի և ալիքների հետ։

Քվանտային ֆիզիկան, աստղաֆիզիկան և մեծ էներգիաների ֆիզիկան արտահայտում են այն ժամանակակից իմաստով և զբաղվում են մատերիայի նոր տեսակների ուսումնասիրմամբ^[1]։

• Նյութ։
  • Համասեռ նյութ ՝բաղկացած է ադրոնների բազմությունից։
    • Բարիոնային նյութ (բարիոնային մատերիա) ՝բարիոններից բաղկացած նյութ։
      • Դասական պատկերացման նյութ՝ կազմված է հաիմնականում ֆերմիոններից։ Այդ մատերիայի տեսակը զբաղեցնում է Արեգակնային համակարգության մեծ մասը և մոտակա աստղային համակարգերը։
  • Հականյութ՝կազմված է հակամասնիկներից։
  • Նեյտրոնային նյութ՝ կաղմված է հիմնականում նեյտրոններից ևզուրկ է ատոմային կառուցվածքից։ Նեյտրոնային աստղերի հիմնական բաղադրիչը, ավելի մեծ խտւթյամբ, քան սովորական նյութը և ավելի նոսր ,քան քվարկ-գլյունային պլազման։

Դաշտը՝ ի տարբերություն նյութի, չունի ներքին դատարկություններ, օժտված է բացարձակ խտությամբ։

• Դաշտ (դասական իմաստով)։
  • Էլեկտրամագնիսակն դաշտ։
  • Գրավիտացիոն դաշտ։
• Քվանտային դաշտեր (տարբեր ծագման)։
• Ֆիզիկական անորոշ ծագման նյութական օբյեկտներ։
  • Մութ մատերիա.
  • Մութ էներգիա.

Այս օբյեկտները ներմուծվել են աստղաֆիզիկական և տիեզերական որոշ երևույթների բացատրման համար։

• Մատերիա (փիլիսոփայություն)
• Տարրական մասնիկ
• Զանգված
• Էներգիա
• Հականյութ
• Հիմնարար փոխազդեցություն