Մաստարայի ճակատամարտ
| Մաստարայի ճակատամարտ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Կովկասյան արշավանքի մաս | |||||||||
 Մաստարայի Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին | |||||||||
| |||||||||
| Հակառակորդներ | |||||||||
.svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն
|
.svg){kind=small} Հայաստան
| ||||||||
| Հրամանատարներ | |||||||||
| Վեհիբ փաշա
|
Դրո
| ||||||||
| Կողմերի ուժեր | |||||||||
| 8000
|
3000
| ||||||||
| Ռազմական կորուստներ | |||||||||
| 2000
|
500
| ||||||||
Մաստարայի ճակատամարտը[1] ռազմական հակամարտություն կամ ճակատամարտ էր Հայաստանի առաջին հանրապետության և Օսմանյան կայսրության միջև: Տեղի է ունեցել 1918 թվականի մայիսի 24-28-ը ընկած ժամանակահատվածում, և կարևոր գործոններից էր Հայաստանի առաջին հանրապետության ստեղծման համար։[2]
Ճակատամարտը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ճակատամարտը սկսվեց 1918 թվականի Մայիսի 24-ին, երբ օսմանյան բանակը մոտեցավ Մաստարայում տեղակայված Դրաստամատ Կանայանի ընդամենը 3000 հոգանոց կայազորին: Չնայած որ օսմանյան բանակն ուներ ավելի շատ զինամթերք և զինվոր, նրանք այնքան պատրաստված չէին, ինչքան հայերը:[3]
Օսմանյան բանակը սկսեց իր հարձակումը, և ճակատամարտի հաջորդ օրը՝ մայիսի 25-ին, Մաստարայում ծանր մարտեր էին ընթանում, սակայն օսմանյան բանակը չկարողացավ պատշաճ կերպով ճեղքել հայերի պաշտպանական գիծը, որոնք օգտագործում էին Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին պաշտպանական գիծը ղեկավարելու համար: Ճակատամարտի առաջին երկու օրը՝ մայիսի 24-25-ը, օսմանյան բանակի երկու անհաջող հարձակումներից հետո, նրանք որոշում են ուղղակիորեն գրոհել Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին, քանի որ այն կարևոր է հայկական զորքերի համար և՛ մշակութային առումով, և՛ հանուն ճակատամարտի հրամանատարության։[1]
Սկսվեց օսմանյան հարձակումը 26-ի գիշերը, երբ օսմանյան զորքերը սկզբնական հաջողություններ տարան՝ առաջին անգամ ճեղքելով հայկական պաշտպանական գիծը և արագ առաջ շարժվելով դեպի եկեղեցի։ Հայերը, սակայն, հեշտությամբ չհանձնվեցին. նրանք խիզախորեն կռվեցին՝ օգտագործելով նռնակներ և խելամիտ մարտավարություն, հարվածելով օսմանցիներին բավականին ամրացված գյուղում՝ հարյուրավոր զոհեր տալով այդ ընթացքում, բայց հաջողությամբ պաշտպանվեցին, քանի որ օսմանյան զորքերը ստիպված էին նահանջել քաղաքից դուրս՝ վերադառնալով իրենց սկզբնական դիրքերին։ Օսմանցիների այս անհաջող հարձակումից հետո, նրանց մարտական պատրաստվածությունը սկսեց թուլանալ, երբ օսմանյան զորքերը կանոնավոր կերպով լքեցին ճակատամարտը, ինչը ստիպեց օսմանցիներին նահանջել այն բանից հետո, երբ մայիսի 27-28-ը ընկած ժամանակահատվածում շարունակվող հարձակողական փորձերը ձախողվեցին:[1][3]
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Allen, William Edward David; Muratoff, Paul (2011-02-17). Caucasian Battlefields: A History of the Wars on the Turco-Caucasian Border 1828-1921 (անգլերեն). Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-01335-2.
- ↑ Hovannisian, Richard G. (1971). The Republic of Armenia: The first year, 1918-1919 (անգլերեն). University of California Press. ISBN 978-0-520-01805-1.
- ↑ 3,0 3,1 Walker, Christopher J. (1980). Armenia : the survival of a nation. London : Croom Helm. ISBN 978-0-7099-0210-2.