Հովանավորություն

Ենթակատեգորիա	• գործընթաց; • գործունեություն
Կոչվել է ի պատիվ	patronage in ancient Rome

Հովանավորություն, աջակցություն, խրախուսանք, արտոնություն կամ ֆինանսական օգնություն, որը կազմակերպությունը կամ անհատը տրամադրում է մեկ ուրիշին: Արվեստի պատմության մեջ արվեստի հովանավորչությունը վերաբերում է այն աջակցությանը, որ արքայազնները, պապերը և այլ հարուստ և ազդեցիկ մարդիկ ցուցաբերել են այնպիսի արվեստագետների, ինչպիսիք են երաժիշտները, նկարիչները և քանդակագործները: Այն կարող է վերաբերել նաև եկեղեցական բարիքներ շնորհելու իրավունքին: Հովանավոր բառը ծագում է լատիներեն patronus («հովանավոր» - նա, ով նպաստ է տալիս իր հաճախորդներին) բառից։

Նկարագրություն

Որոշ երկրներում այս տերմինն օգտագործվում է քաղաքական հովանավորչությունը կամ հովանավորչական քաղաքականությունը նկարագրելու համար, որը պետական ռեսուրսների օգտագործումն է՝ անհատներին իրենց ընտրական աջակցության համար պարգևատրելու համար^[1]։

Որոշ հովանավորչական համակարգեր օրինական են, ինչպես կանադական ավանդույթի համաձայն, երբ վարչապետը նշանակում է սենատորների և մի շարք հանձնաժողովների և գործակալությունների ղեկավարների։ Շատ դեպքերում այդ նշանակումները գնում են այն մարդկանց, ովքեր սատարել են վարչապետի քաղաքական կուսակցությանը։ Նաև՝ տերմինը կարող է վերաբերել կոռուպցիայի կամ ֆավորիտիզմի մի տեսակի, որտեղ իշխանության մեջ գտնվող կուսակցությունը պարգևատրում է խմբերին, ընտանիքներին կամ էթնիկական խմբերին իրենց ընտրական աջակցության համար՝ օգտագործելով անօրինական նվերներ կամ խարդախությամբ կատարված նշանակումներ կամ պետական պայմանագրեր^[2]:

Քաղաքական առաջնորդներն իրենց տրամադրության տակ ունեն մեծ հովանավորություն, այն իմաստով, որ նրանք որոշումներ են կայացնում կառավարության ներսում և դրսում պաշտոնյաների նշանակման վերաբերյալ։ Հետևաբար հովանավորչությունը գործադիր իշխանության ճանաչված իշխանությունն է: Երկրների մեծ մասում գործադիր իշխանությունն իրավունք ունի կատարել բազմաթիվ նշանակումներ, որոնցից մի քանիսը կարող են շահութաբեր լինել^[3]։ Որոշ ժողովրդավարական երկրներում բարձր մակարդակի նշանակումները վերանայվում կամ հաստատվում են օրենսդիր մարմնի կողմից (ինչպես Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Սենատի խորհրդով և համաձայնությամբ), այլ երկրներում, ինչպիսիք են Վեստմինստերյան համակարգն օգտագործող երկրներում, դա այդպես չէ: Քաղաքական հովանավորչության այլ տեսակներ կարող են խախտել օրենքները կամ էթիկայի կանոնները, օրինակ՝ երբ քաղաքական առաջնորդները զբաղվում են նեպոտիզմով, ինչպիսիք են խարդախությամբ ոչ մրցակցային պետական պայմանագրերը ընկերներին կամ հարազատներին շնորհելը կամ հանրային ծառայության վրա ճնշում գործադրելը, որպեսզի աշխատանքի ընդունի ոչ որակավորված ընտանիքի անդամի կամ ընկերոջ^[4]։

Ծանոթագրություններ

↑ Hale, Henry E. (2014). Patronal Politics: Eurasian Regime Dynamics in Comparative Perspective. Problems of International Politics. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-07351-7.
↑ For a recent study of political patronage in the People's Republic of China, see Hillman, Ben.
↑ Monteiro, John (2006). «In Bulmer-Thomas, Victor; Coatsworth, John; Cortes-Conde, Roberto (eds.). The Cambridge Economic History of Latin America. Vol. 1: The Colonial Era and the Short Nineteenth Century». New York, New York․: Cambridge University Press. էջ 185–234.
↑ «Huizer, Gerrit (November 1969)» (PDF).

[1] Hale, Henry E. (2014). Patronal Politics: Eurasian Regime Dynamics in Comparative Perspective. Problems of International Politics. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-07351-7.

[2] For a recent study of political patronage in the People's Republic of China, see Hillman, Ben.

[3] Monteiro, John (2006). «In Bulmer-Thomas, Victor; Coatsworth, John; Cortes-Conde, Roberto (eds.). The Cambridge Economic History of Latin America. Vol. 1: The Colonial Era and the Short Nineteenth Century». New York, New York․: Cambridge University Press. էջ 185–234.

[4] «Huizer, Gerrit (November 1969)» (PDF).

[1]