Լորիս Ճգնավորյան

Լորիս Ճգնավորյան
Ծնվել է	հոկտեմբերի 13, 1937 (87 տարեկան) կամ հոկտեմբերի 12, 1937 (87 տարեկան); Բորուջերդ, Լոռեսթանի նահանգ, Իրան
Երկիր	Պահլավական Իրան, Իրան, Հայաստան և Ավստրիա
Ժանրեր	օպերա
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, դիրիժոր և երաժշտության ուսուցիչ
Կրթություն	Միչիգանի համալսարան
Պարգևներ	և Երևանի պատվավոր քաղաքացի
	Loris Tjeknavorian Վիքիպահեստում

Լորիս Հայկազի Ճգնավորյան (հոկտեմբերի 13, 1937(1937-10-13)^[1] կամ հոկտեմբերի 12, 1937(1937-10-12)^[2], Բորուջերդ, Լոռեսթանի նահանգ, Իրան), ժամականակից իրանահայ դիրիժոր և կոմպոզիտոր։

Կենսագրություն

Ծնվել է Իրանում 1937 թվականին։ 1950-1954 թվականներին սովորել է Թեհրանի կոնսերվատորիայում (ջութակի բաժին), 1961 թվականին ավարտել Վիեննայի երաժշտական ակադեմիայի, ջութակի և կոմպոզիցիայի բաժինները, 1963-1964 թվականներին կատարելագործվել Ձալցբուրգի Մոցարտեումում և 1965-1966 թվականներին՝ Միչիգանի համալսարանում։

1970-1975 թվականներին՝ Իրանի մշակույթի նախարարության ժողովրդական երաժշտության արխիվի տնօրեն և ներկայացուցիչ-կոմպոզիտոր, օպերային թատրոնի գլխավոր դիրիժոր, Փեհլևի մշակութային հիմնադրամի գլխավոր երաժշտական տնօրեն։ 1975 թվականից ապրել և աշխատել է Վիեննայում, Նյու Յորքում, Լոնդոնում։ 1978 թվականին Լոնդոնում հիմնել է Հայ երաժշտության ինստիտուտը։ 1989 թվականից գործունեություն է ծավալել Հայաստանում, 1989-1998 և 1999-2000 թվականներին՝ Հայաստանի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր^[3]։ 2010 թվականից ԱՄՆ Կալիֆոռնիա նահանգի Գլենդել քաղաքի սիմֆոնիկ նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավարն ու գլխավոր դիրիժորն է^[4]^[5]^[6]։

Ստեղծագործություններ

Ճգնավորյանը գրել է 5 օպերա, Ռեքվիեմ և բազմաթիվ երաժշտական ստեղծագործություներ։ Նա 45-ից ավելի կինոնկարների երաժշտության հեղինակ է։ Նա ղեկավարել և համերգներով հանդես է եկել Ավստրիայում, Մեծ Բրիտանիայում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Հունգարիայում, Իրանում, Ֆինլանդիայում, նախկին ԽՍՀՄ-ի երկրներում, Հայաստանում, Թաիլանդում, Հոնկոնգում, Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում, Դանիայում, Իսրայելում և այլուր^[7]։ 1970 թվականին Իրանի մշակույթի նախարարը Ճգնավորյանին հրավիրում է Իրան և նշանակում է Թեհրանի Ռուդաքի օպերային թատրոնի նվագախմբի գլխավոր դիրիժոր։ 1988 թվականի Մեծ երկրաշարժից հետո ԱՄՆ-ից տեղափոխվել է Հայաստան և 1991 թվականին ոտքով քայլել է մինչև Գյումրի, որպեսզի երկրաշարժից ավերված քաղաքի համար դրամահավաք կազմակերպի և քաղաքում մշակութային Ակադեմիա ստեղծի, այդ օրերին նկարահանվեց մի կինոնկար՝ «Ուխտագնացություն դեպի Գյումրի», որի սցենարի հեղինակը Հրաչուհի Տատուրյանն էր։ Ճգնավորյանը մեծ ներդրում ունի նաև Հայաստան�� անկախության ճանաչման գործում, նա այդ օրերիրին կազմակերպեց ﬔծ համերգ՝ «Այո Անկախությանը» ի նպաստ ժողովրդի կողմից անկախության ճանաչմանը։

Օպերաներ

«Աղավնու վանքը», 1961
«Ռոստամ և Զոհրաբ», 1962-1964
«Փարդիս և Փարիսա», 1972

Բալետներ

«Ֆանտաստիկ», 1958-1961
«Սիմորգ», 1975
«Օթելլո», 1984

Մրցանակներ

«Հոմայուն» շքանշան, 1971, Իրան
Հայ եկեղեցու Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ շքանշան, 1978
Մովսես Խորենացու մեդալ, 1996
Երևանի պատվավոր քաղաքացի, 1991
ՀՀ Նախագահի հրամանագրով պարգևատրվել է «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալով^[8], 2012
Ավստրիայի Նախագահի սահմանած «Ոսկե մեդալ»

Ֆիլմեր

«Ուխտագնացություն դեպի Գյումրի» «Հայկ» կինոստուդիա - 1991, 52 րոպե, ռեժիսոր՝ Լևոն Մկրտչյան, սցենարի հեղինակ՝ Հրաչուհի Տատուրյան
«Հաղթանակների ճանապարհով», (Ավստրիա, Գերմանիա, Հունաստան)1993
«Պրեմիերա Թեհրանում - Ֆիրդուսի, Ռոստամ և Սոհրաբ», 2001

Ընտանիք

Քույրը՝ Արշալույս Հայկազի Ճգնավորյան-Այզենբաուեր (13.10.1937, Բորուջերդ), քիմիական գիտությունների դոկտոր։ Եղել է ՄԱԿ-ի արդյունաբերական տեխնոլոգիայի բաժնի տնօրեն։ Որդին՝ Էմանուել Ճգնավորյանը, ջութակահար է և ապրում ու ստեղծագործում է Հայաստանից դուրս^[9]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Discogs — 2000.
↑ ^2,0 ^2,1 Internet Movie Database — 1990.
↑ «Լորիս Ճգնավորյանի մասին Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
↑ Լորիս Ճգնավորյանը ղեկավարելու է Գլենդեյլի սիմֆոնիկ նվագախումբը
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007.
↑ Լորիս Ճգնավորյանի կենսագրությունը zarkfoundation.com կայքում
↑ Աշխարհի հայ երաժիշտներ. Երևան: Անտարես. 2014. էջ 46.
↑ Հայաստանի Հանրապետության շքանշանով և մեդալով պարգևատրելու մասին
↑ «Լորիս Ճգնավորյանի որդին ազատվեց բանակից. Ճգնավորյանի նկատմամբ 2017 թվականից հարուցված է քրգործ՝ պարտադիր զինվորական ծառայությունից խուսափելու հիմքով» հոդված aravot.am լրատվական կայքում, (արխիվացված 10․03․2022թ․)

Արտաքին հղումներ

Լորիս Ճգնավորյան - Հայաստան

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լորիս Ճգնավորյան» հոդվածին։

[_46a8b0505de6ec6e-1] 1,0 ^1,1 Discogs — 2000.

[_955fe45240f653e4-2] 2,0 ^2,1 Internet Movie Database — 1990.

[3] «Լորիս Ճգնավորյանի մասին Հայաստանի ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի կայքում». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 7-ին.

[4] Լորիս Ճգնավորյանը ղեկավարելու է Գլենդեյլի սիմֆոնիկ նվագախումբը

[5] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007.

[6] Լորիս Ճգնավորյանի կենսագրությունը zarkfoundation.com կայքում

[7] Աշխարհի հայ երաժիշտներ. Երևան: Անտարես. 2014. էջ 46.

[8] Հայաստանի Հանրապետության շքանշանով և մեդալով պարգևատրելու մասին

[Ճգնավորյան_բանակից_խուսափել-9] «Լորիս Ճգնավորյանի որդին ազատվեց բանակից. Ճգնավորյանի նկատմամբ 2017 թվականից հարուցված է քրգործ՝ պարտադիր զինվորական ծառայությունից խուսափելու հիմքով» հոդված aravot.am լրատվական կայքում, (արխիվացված 10․03․2022թ․)

[1]