ԵՊՀ Պատմության ֆակուլտետի Հայաստանի հարակից երկրների պատմության ամբիոն

ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի Հայաստանի հարակից երկրների պատմության ամբիոն, ԵՊՀ կազմում գործող հնագույն ֆակուլտետներից մեկի ամբիոններից մեկը։

Հայաստանի հարակից երկրների պատմության ամբիոնը ստեղծվել է 1998 թ․, ավելի վաղ համալսարանում գործող ԽՍՀՄ և ԽՄԿԿ պատմության ամբիոնների հիմքի վրա։ Նրա առջև խնդիր էր դրված ուսանողներին դասավանդել այն երկրների (Ռուսաստան, Իրան, Թուրքիա, Վրաստան, Ադրբեջան) պատմությունը, որոնք սերտ առնչություններ են ունեցել մեր ժողովրդի հետ։ Անհրաժեշտություն էր զգացվում վերագնահատել և նորովի արժեքավորել Հայաստանի հարակից երկրների հետ մեր փոխհարաբերությունների պատմությունը, իրատեսական պատկերացում ունենալ հարևան պետությունների վերաբերյալ^[1]։

Ամբիոնի ներկայիս վարիչն է Հայրապետ Գևորգի Մարգարյանը, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր^[1]։ Նախկինում այդ պաշտոնը զբաղեցրել են մի շարք նշանավոր հայ պատմաբաններ։

Մասնավորապես` հանրապետության համար առաջնահերթ կարևորություն են ներկայացնում Կովկասի երկրները, որոնց հետ փոխհարաբերությունները անցյալում միջնորդավորված են եղել։ Ուստի այդ երկրների մասին մեզանում գերիշխել են այն տեսակետները, որոնք ձևավորվել են` ելնելով ռուսական(խորհրդային) քաղաքականության դրույթներից։ Վերջին տարիների ընթացքում դիտվում է նաև արևմտյան երկրների հետաքրքրություններով թելադրված հայացքների տարածում։ Կասկած չի կարող լինել, որ օտար պետությունների և մշակույթների պարտադրած պատկերացումները և տեսակետները էականորեն խանգարում են հարևան երկրների հետ բնականոն հարաբերությունների զարգացմանը։ Բակալավրիատի և մագիստրատուրայի դասընթացներ մշակելիս մտցվում են այնպիսի նոր կուրսեր, հաշվի կառնեին Հայաստանի Հանրապետության շահերն ու հետաքրքրությունները։ Ելնելով ժամանակի պահանջներից` ամբիոնում 2009 թ․ մշակվեց «կովկասագիտություն» մասնագիտությամբ մագիստրոսական ծրագիր<sup>[1]</sup>։ Կովկասագիտության գծով կատարվող աշխատանքները նոր աստիճանի բարձրացվեցին 2011 թ․, երբ ֆակուլտետի կազմում բացվեց Կովկասագիտության առանձին բաժին, որի ուսումնական ծրագրի մշակման ու սպասարկման աշխատանքները իրականացնում են ամբիոնի դասախոսները։ Մասնավորապես` ուսանողները հնարավորություն ունեն ուսումնասիրել Կովկասի երկրների պատմությունը, հնագիտությունը և ազգագրությունը, ինչպես նաև յուրացնել վրացերեն ու ադրբեջաներեն լեզուները^[1]։

Հայաստանի հարակից երկրների պատմության ամբիոնի աշխատակիցներ են համարվում.

• Հայրապետ Գևորգի Մարգարյան, Ամբիոնի վարիչ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր
• Հայկ Խաչատուրի Մխոյան, Դեկանի տեղակալ, պատմական գիտությունների թեկնածու, ասիստենտ
• Հենրիկ Մուշեղի Աբրահամյան, Պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր
• Կարեն Համլետի Խաչատրյան, Պատմական գիտությունների դոկտոր, դոցենտ
• Էդուարդ Լենդրուշի Զոհրաբյան, Պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
• Անդրանիկ Խորենի Վարդանյան, Պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
• Հովհաննես Ստյոպայի Ալեքսանյան, Պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
• Արտավազդ Գեորգիի Դարբինյան, Պատմական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ
• Սուսաննա Վոլոդյայի Սերոբյան, Ասիստենտ
• Ասյա Վարազադատի Դարբինյան, Դասախոս

• Հայրապետ Գևորգի Մարգարյան, Հյուսիսային Հայաստանի և Վրաստանի ԺԲ դարի պատմության մի քանի հարցեր, Երևան, 1980։
• Հայրապետ Գևորգի Մարգարյան, Մխիթար Անեցի, Մատեան աշխարհավէպ հանդիսարանաց, աշխատասիրությամբ՝ Հ. Մարգարյանի, Երևան, 1983։
• Հայրապետ Գևորգի Մարգարյան, Զաքարյանների ծագման ավանդությունը միջնադարյան հայ պատմագրության մեջ, «Պատմաբանասիրական հանդես», Երևան, ԳԱԱ, 1992, թիվ 2-3։
• Հայրապետ Գևորգի Մարգարյան, Զաքարյանների ծագումը, «Պատմաբանասիրական հանդես», Երևան, ԳԱԱ, 1994, թիվ 1-2։
• Հայրապետ Գևորգի Մարգարյան, Վաչուտեանների իշխանական տան պատմությունից, «Շողակաթ», Ստամբուլ, 1995:
• Հենրիկ Մուշեղի Աբրահամյան, Ժողովրդավարությունը և քաղաքական կուսակցությունները, Երևան, 2009, 112 էջ^[2]
• Հենրիկ Մուշեղի Աբրահամյան, Խորհրդային և հետխորհրդային հասարակությունը 1945-2011 թթ., Երևան, 2011, 122 էջ^[3]

• Երևանի պետական համալսարանի 90-ամյա պատմության ֆակուլտետը, խմբ. Էդ. Գ. Մինասյան, Երևան, ԵՊՀ, 2009։